məhəmməd əmin rəsulzadə
| tarix51,053 | 115 | 569
əjdahalar googlla
aliminium dəmir mis
timidus
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
(youtube: 
)
)Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
sağçı, solcu və ya hər hansı bir görüşdən olmaq bu insanı sevməyə manee törətməz. çünki hürriyyət, istiqlaliyyət insanların istəyidir.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
1953-cü ilin 28 mayinda azərbaycana xitabı
--spoiler--
əziz vətəndaşlarım!
amerikanın səsi radiosunun verdiyi imkanlardan istifadə edərək bu gün azərbaycan tarixinin ən böyük günü olan 28 mayısda sizlərə xitab edirəm. 100 il sürən çar əsarətindən sonra bundan 35 il əvvəl azərbaycan şurayi-millisi, azərbaycan cümhuriyyətinin istiqlalını bütün dünyaya elan etdi. o tarixdən əvvəl bir millət olaraq varlığını isbat edən azərbaycan xalqı, bu tarixdən etibarən millət olaraq bir dövlət qurmuş və bu dövlətin istiqlalı bütün mövcudiyyətilə meydana atılmışdır. mədəni bütün bir tərəkəyə (mirasa) malik olan vətənimiz siyasət sahəsində çox böyük və dəyərli həmlələr göstərmişdir. istiqlal uğrunda yapılan tarixi savaşların ən qanlısı 19-cu əsrin başlarında rusiya çarlığına qarşı yapılmışdır. 30 ilə qədər sürən bu savaş qəhrəmanlıqlarla doludur. cavad xanın 1904-də gəncədəki şanlı qəzası dillərdə dastandır. "ölmək var, dönmək yoxdur". bu həqiqi vətənpərəstlərin tətbiq etdikləri ən müqəddəs bir şüardır.
28 mayıs 1918-də, istiqlalını elan etməklə azərbaycan tarixinin təbii bir nəticəsini fikirdən işə keçirdi. eyni zamanda, o zəmanəyə hakim olan əsrin böyük şüarından istifadə edirdi. “hər millət öz müqəddəratını özü həll etməyə səlahiyyətdardır” düsturunu xalqın ümumi rəyinə uyaraq istiqlalını elan edirdi. istiqlal elanı üzərinə qurulan milli azərbaycan hökuməti, az zamanda məmləkətdə çox böyük işlər gördü. 100 ildən bəri əsgərlikdən mənedilən (qadağan edilən) azərbaycanda bir ordu yaratdı. çarlıq zamanında dövlət idarəsinə yaxın buraxılmayan azərbaycanlılardan zabita və əmniyyət qüvvətləri vücuda gətirdi. sosial sahədə əsaslı islahata girişdi. kəndlilərə torpaq vermək üçün qanunlar hazırladı. fəhlələrin haqlarını qorumaq üçün tədbirlər aldı. xalqı az zamanda oxutmaya başladı. türkcəyi dövlətin rəsmi dili elan etdi. orta və ali məktəblər açdı. qərbi avropa demokrasiyaları tipində, xalq nümayəndələri cavabdeh bir hökumət üsul-idarəsi yaratdı. hakimiyyət, millət məclisinin əlində idi. parlamentodan etimad almadıqca heç bir hökumət iş başında qala bilməzdi. məmləkətdə tam bir azadlıq vardı. o zaman indi sovet zamanında olduğu kimi terror deyilən şeydən heç bir əsər yoxdu. şəxslər də, məskənlər də əmin və amanda idi. vətənin qapıları indi olduğu kimi bütün dünyaya qapalı deyildi. hər azərbaycanlı, istədiyi zaman hara istərsə gedərdi. qonşu və avropa dövlətləri ilə dostluq münasibətləri təsis edilmişdi. bütün millətlərlə alış-veriş vardı. bütün bunların nəticəsində idi ki, cümhuriyyətimizin istiqlalı avropa dövlətləri ilə birləşik amerika tərəfindən tanındı. onları təqibən böyük bir çox dövlətlər dəxi istiqlalımızı tanıdılar. türkiyə ilə iran, azərbaycanla münasibətə gəldilər. aralarında dostluq və qardaşlıq muahədələri (əhdnamə, müqavilə) imzalandı. 12 yanvar 1920 cümhuriyyətin dövlətlər tərəfindən tanınması günü idi. bu günü azərbaycan xalqı candan bayram etdi. bu, həqiqətən böyük bir bayramdı. çünki bu gündən etibarən azərbaycan davası, rusiyanın bir iç məsələsi olmaqdan çıxmış, millətlərarası bir məsələ olmuşdu. mədəniyyət tariximizin şanlı fikir adamları tərəfindən alqışlanan azadlıq və istiqlal fikri məmləkətimizdə yerləşdi və bu illər dünya demokrasiyası tərəfindən təqdir ilə qarşılandı. 100 ildən bəri üstümüzə çökən istibdad və istila xəyuləsi (xəyal) artıq bizdən uzaqlaşdı.
heyhat! qədər (tale) imtahanları tamam deyildi. qanlı çar istibdadının yerini bu dəfə ondan daha qanlı bolşevik istibdadı tutdu. bala azadlıq istiqlalımız qızıl istilaçıların ayaqları altında əzildi. müqavimət edən məmləkətdə qan gövdəyə çıxdı. bundan bir ay əvvəl 28 apreldə sovet propaqandaçıları bu qanlı istila hərəkətini sizə azadlıq və istiqlal hadisəsi kimi göstərdilər. sizə dünyanın ən azad və demokrat rejimi kimi kəlama verilən sovet quruluşu, işdə qəddar və ən yalançı bir istibdad rejimidir. müqayisə etmək imkanında olsaydınız bunun nə qədər doğru olduğunu gözünüzlə görürdünüz. azadlığımızı əlimizdən alanlar, millətdən qorxmurlarsa dəmir pərdəni qaldırsınlar, azadlık elan etsinlər. edə bilməzlər. çünki ağla qara meydana çıxar. onlar səptərə (yarasa) kimidilər, günəşdən qaçarlar.
azərbaycan, onunla bərabər bütün qafqasya cümhuriyyətləri həqiqi azadlık ve istiqlalına 1918-in mayısında qovuşdular. 1920-də isə bu azadlıq və istiqlal, qızıl rus ordusu tərəfindən üstün qüvvətlərlə, qanla ve atəşlə basdırıldı. faciələr və qəhrəmanlıqlarla dolu olan bu mücadilədə on minlərcə vətəndaş şəhid oldu. 1920 istilasına qarşı 1918 istiqlal haqqını müdafiə edən qafqasya millətləri indi 33 ildir ki, müxtəlif vasitələrlə mücadilə edirlər. zaman-zaman dramatik şəkillər alan bu mücadilədə vaxtı ilə yalançı kommunist şüarlarına aldanan yol azmış bəzi vətəndaşlar belə, bu gün həqiqi milliyyətçilər və vətənpərvərlər cəbhəsinə keçmişlərdir. yabançı istilası üzərinə əcnəbi məmləkətlərə çıxmış olan qafqasya mühacirləri, milli istiqlal davasını mədəni dünya əfkarı-ümumiyyəsinə (ictimai fikir) anlatmakdadırlar. bu vəzifəni ifa edərkən nə kimi müşküllərə uğradığımızdan bəhs etməyin burada yeri deyildir. bu qədər demək lazımdır ki, sovetlərdə kommunist rejiminə düşən millətlərin hər dürlü haqq və hüquqdan məhrum qullardan ibarət cəmiyyətlər halına gəldiyini azad dünyaya anlatmaq çox çətin olmamışdır. şükür ki, hadisələr bizə kömək edir. dünya sovet həqiqətini görməyə başlayır. 8 ildən bəri hərbi bitirmişkən sülhə qovuşa bilməyən dünya, artıq məsələni anlayır. bilir ki, azadlıq və insan haqlarını inkar edən kommunistlər, müəzzəm bir dövlət halında ayaqda durduqca və dünyanı inqilab atəşilə yandırmaq üçün könlü çəkdikcə yer üzündə heç bir zaman sülh və asayiş buluna bilməyəcəkdir. azadlıq, cahanşümul bir fikirdir. bir tək əsir insan, bir tək əsir millət qaldıqca, dünya həqiqi azadlıq və əmniyyət üzü görə bilməz. 1918 mayısındakı tarixi qərarları ilə azadlıq denən (deyilən) millətlər cəbhəsində yer alan qafqasya millətlərinin müqəddəratları, azad millətlərin müqəddəratları ilə bağlanmışdır. rusiyadan ayrılmanın bir irtica, başqalarından ayrılmanın bir inqilab olduğunu söyləyən sovet diktatoru stalin ölmüşdür, amma onun iki üzlü sistemi, stalinizm, hələ ayaqdadır. bu sistem gün keçdikcə dünya həqiqətləri ilə qarşılaşmaqda, haq ilə batil, yalan ilə doğru üz-üzə gəlməkdədir. şübhəsizdir ki, bir gün həqiqət parıldayacaq, azadlıq əsasını, birləşmiş millətlər prinsipini və insan haqlarını tutan tərəf qalib gələcəkdir. bu qalibiyyət günəşi, qızıl istibdad zülmü altında inləyən əziz vətənimizdə 1918-in 28 mayısı kimi yenidən doğacaqdır. buna qətiyyən şübhə etməyiniz.
vətəndaşlar! üçrəngli istiqlal bayrağını döşlərində gəzdirən buradakı vətən ayrısı bizlərdən, orada hər dürlü qorxu və təhdid altında qəlbləri istiqlal eşqiylə çırpınan azadlıq ayrısı sizlərə candan salamlar göndərir, 28 mayıs istiqlal qurbanlarının əziz ruhları hüzurunda hörmətlə əyilir və hər iki tərəfi birləşdirən milli böyük həsrəti, şairin deyişiylə dilə gətirirəm:
sən bizimsən, bizimsən, durduqca bədəndə can,
yaşa, yaşa, çox yaşa, ey şanlı azərbaycan!
--spoiler--
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
allah rəhmət eləsin, öndərim. rahat yat.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
(baxma: yalarım)
(baxma: nelerini gördük nelerini)
(baxma: aslan o aslan)
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
azərbaycanın həyatında vacib rol oynamamışdı rəsulzadə? o boyda imperiyanın tərkibindəki kiçik, cahil bir xalqı müstəqilliyə qovuşdurdu, da bundan artıq nə eləsin amk?! ilk universiteti açdı, xaricə 10-larla tələbə göndərdi. əgər azərbaycan xalq cümhuriyyəti qısa müddət fəaliyyət göstəribsə, bu rəsulzadə və ətrafındakılarının bacarıqsızlığı deyil, 2 ölkə tərəfindən təklənməsi idi.
cümhuriyyət qurmaq, əsas da ilk dəfə olaraq xalqın hakimiyyətinə, demokratiyaya əsaslanaraq dövlət qurmaq, xalqa bu qədər böyük bir missiya vermək elə də asan iş deyil. cəmi bir neçə ilin məhsulu idi orda yaşananlar. "molla nəsrəddin"in, rusiyada təhsil almış bəy övladları - yeni nəsil ziyalılar - ın hesabına xalqa gözüaçıqlıq gətirməyə çalışırdı bir neçə nəfər.
əgər osmanlı olmasaydı, çətin ki, cümhuriyyət bu qədər yaşayardı. qurulan bu dövlətdə onların rolu böyük idi. çünki müstəqil olmağın mənasını onlar bilirdi. azadlığın qədrini müharibə illərində onlar fərq edirdi. onların dəstəyi ilə bakı qaytarıldı, ölkəyə müvəqqəti sabitlik gətirildi.
daha sonra osmanlı məğlub olduqdan sonra azərbaycan ərazisindən çıxdı. onsuzda özünün dərdi özünə bəs eləmirmiş kimi, bir də azərbaycana köməklik etmək çətin idi. daha sonra rusya aktivləşdi, ermənilərə əlbir olaraq 28 aprel ərəfəsində ermənilərin qarabağda hücumu başlamasına səbəb oldu. azərbaycan ordusu ermənilərlə mübarizə apararkən rus ordusu bakıya girdi.
indi burda rəsulzadənin bir günahı varmı? azğın ruslar və ermənilər belə bir kin bəsləməsəydi bizə qarşı, hər şey düşünüləndən daha yaxşı ola bilməzdimi? azərbaycan xalq cümhuriyyəti dövlət xadimlərinin bacarıqsızlıqlarına görə yox, dünyəvi-tarixi şəraitə görə süqut etdi.
məmməd əmin rəsulzadə daha sonralar almaniyada azərbaycan cümhuriyyətini bərpa etməsi üçün var-gücü ilə çalışdı. hitlerə ruslardan, ermənilərdən xilas olmaq üçün dəstək oldu.
son anına qədər sevdi azərbaycanı rəsulzadə. "azərbaycan, azərbaycan, azərbaycan" dedi son nəfəsində. belə bir adamı "öndər" adlandırmamaq bir baxış açısı deyil, cahillikdir.
əlavə: indi nolsun ki, bu gün 28 mayda azərbaycan televiziyasında heydər əliyevli bayraq qoyulur, 28 may stansiyasından şəkli yığışdırılır, verilişlərdə adı çəkilmir, bu gün yolda luboy gədə-güdədən soruşanda heydər əliyevin bütün xronologiyasını deməsinə baxmayaraq, rəsulzadəni tanımır? bu da onların ayıbıdır!
əlavə 2: başa düşmək istəmirlər, anlamaq istəmirlər. lakin yenə də əlavə edəcəyəm.
mən yuxarıda nə yazdım? bir əvvəl, bir axırdan oxumaqla deyil, sözlükdaşım. mən, yəqin ki, açıq-aydın qeyd eləmişdim hər şeyi.
indi xahiş edirəm, mənim yazdığımın əksini fikirləşənlər əvvəldən axıra kimi oxusunlar. burada, tamamilə, bitərəf olacağam.
ilk öncəliklə yenə də hər 2 dövlətin tarixlərinə qeyd etmək istədiyim məqamlar var. əvvəlcə, osmanlı dövləti qurtuluş savaşı deyilən müharibədə böyük qəhrəmanlıq göstərdi. qəbul. ancaq türkiyənin o dövrdə belə mahir olmasının səbəbi 700 illik ordusunun olması idi. 700 il ərzində dövlətdə ordu mövcud olmuşdu. hər kəs hərb təlimi keçirdi və demək olar ki, ölkədəki bütün əli silah tuta bilən kişilər bir hərbçi olaraq yetişdirilirdi. bura kimi düzdürmü? düzdür.
indi isə azərbaycana toxunmaq istəyirəm. bəs azərbaycandakı hərb sənətində nə yenilik var idi? 1828-ci ildən bəri azərbaycanda rus qoşunları yerləşdirildi (söhbət azərbaycanın şimalından gedir). daha sonra onlar xalqda hərbi unutdurmağa başladılar. bunun əsas səbəbi, əlbəttə, hər böyrədilmiş camaatın onlara üsyan qaldırmaması idi. göründüyü kimi onsuzda bir neçə aydan bir köhnə xanlıqların orduları üsyan qaldırırdı. buna görə də rus dövləti qarşısına bir məqsəd qoymuşdu. xalqa hərb sənətini unutdurmaq. daha sonra bəy oğulları, imkanlı ailələr, hansı ki, nəsilləri xanlara və adlı-sanlı bəylərə gedib çıxır, oğullarını rusyaya hərb sənətini öyrətməyə göndərdilər. bu iş həm rusiya, həm də bəy ailələrinə sərf edirdi. ailələr üçün "dövlət qulluğu", ruslar üçün onlara sadiq olan qulluqçular. bu hərb təlimini öyrənən gənclər o dövr müşahidə edildiyində olduqca az idi. qalan əhali isə ancaq uzaqbaşı əlinə silah alıb adam qovalıyacaq qədər professionallıqda idilər.
digər bir problem silah problemi idi. osmanlı zəngin bir cəbhanə, azərbaycan isə kiçik bir silah anbarı kimi idi.
azərbaycanda hərb məktəbi açılmışdı, sırf düşmənlərdən müdafiə olunmaq üçün professional hərbçilər yetişdirmək üçün. lakin buna da ömür çatmadı. azərbaycan işğal olundu.
yenə qeyd edirəm ki, məmməd əmin rəsulzadə böyük öndər idi! və azərbaycan xalq cümhuriyyəti beynəlxalq siyasi vəziyyət ucbatından süqut etdi.
üzv ol