timidus

ilk əvvəl demək istəyərdim ki,bir çox yazar haqda fikirlərimi əvvəllər bir neçə dəfə bildirsəm də,artıq bildirməmə qərarı almışdım. profilini deaktiv etdiyini öyrəndiyim an "nətər yəni" dedim öz-özümə və yazma istəyi gəldi.
sözlüyə ilk gəldiyim vaxtlar elə bilirdim tək moderator timidusdu. nə problemim və ya başa düşmədiyim məqam olsa kömək əlini uzadıb sağ olsun. daha sonralar isə bir neçə dəfə ortaq və ya fərqli mövzular haqda bir neçə dəfə söhbət etmə imkanımız olmuşdu.dəyərli,itirsəniz üzüləcəyiniz,getsə yeri görünən insandı. mənfi şərh edənlərin belə fikirlərinin hansısa bir nöqtəsində müsbətini tapacağı biridir həmçinin. çox güman ki,qayıdacaq. yəni,ümid edirəm.

ingilis dilində bağlayıcılar

bağlayıcılar sözlər,söz birləşmələri və cümlələr arasında əlaqə yaradan ikinci dərəcəli nitq hissəsidir.

1) and - tərcüməsi "və" deməkdir. məs:
the sky was cloudleas and the sun was shining brightly - səma buludsuz idi və günəş parlaq şəfəq saçırdı.

2) but- tərcüməsi "amma", "ancaq, "lakin" deməkdir. məs:
the sun has set but it is still light - günəş batıb lakin hələ də işıqlıdır.

3) or - tərcüməsi "yoxsa", "yaxud" deməkdir. məs:
we must hurry or we shall miss the train - biz tələsməliyik yoxsa qatara gecikəcəyik.

4) if - şərt budaq cümlələrində işləndikdə "əgər" kimi tərcümə edilir. məs:
we shall go for a walk if he comes in time - əgər o vaxtında gəlsə,biz gəzməyə gedəcəyik.
mübtəda,xəbər və tamamlıq budaq cümlələrində işləndikdə "ki" bağlayıcısı kimi tərcümə edilir. məs:
he asked me if ı would join them - o məndən soruşdu ki,onlara qoşulacağammı?
qeyd: bu mənada "if" bağlayıcısı "wheter" bağlayıcısı ilə eyniyyət təşkil edir.

5) unless - "if not" deməkdir. inkarlıq ifadə etdiyindən xəbər həmişə təsdiqdə işlənir. məs:
i won’t be able to help you unless he/she comes.

o gəlməsə,mən sizə kömək edə bilməyəcəm.

6) so - tərcüməsi "buna görə" deməkdir,səbəb budaq cümlələrində işlənir. məs:
it was not a long journey,so the boys were not tired at all - bu uzun səyahət deyildi,buna görə də oğlanlar qətiyyən yorulmamışdılar.

7) because (since,as,for) - tərcüməsi "çünki" deməkdir,səbəb budaq cümlələrində işlənir. məs:
1. he walked slowly because he was tired - o yavaş yeriyirdi,çünki yorğun idi.
2. she never goes to the greengrocer's as (because,since,for) he has a kitchen-garden - o heç vaxt tərəvəz mağazasına getmir,çünki bostanı var.

8) as - bu bağlayıcının yuxarıdakı mənasından başqa həm də zaman və tərzi-hərəkət budaq cümlələrində işləndikdə "anda,əndə" şəkilçiləri və "kimi" mənalarında işlənmə xüsusiyyətləri var. məs:
1. shut the door as you go out - çölə çıxanda qapını ört.
2. ı did my exercises as you explained - mən tapşırıqlarımı sən izah etdiyin kimi etdim.

9) though (although) - tərcüməsi "baxmayaraq" deməkdir. güzəşt budaq cümlələrində işlənir. məs:
though (although) the work was difficult it was finished in time - baxmayaraq iş çətin idi,o vaxtında qurtardı.

10) in spite of (despite) - bu bağlayıcılarında tərcüməsi "baxmayaraq" deməkdir. məs:
in spite of the train we finished our work in time - yağışın yağmasına baxmayaraq biz işi qurtara bildik.
qeyd: "in spite of' - dan fərqli olaraq "despite" bağlayıcısı "of" sözönsüz işlənir. məs:
despite the thick fog we could easily find the way - qalın dumana baxmayaraq biz asanlıqla yolu tapa bildik.

11) so...that - nəticə budaq cümlələrində işlənir, "so" bağlayıcısından sonra sifət və ya zərf işlənir. məs:
the book was so good that ı couldn't put it down - kitab o qədər yaxşı idi ki,mən onu əlimdən yerə qoya bilmirdim.

12) such...that - nəticə budaq cümlələrində işlənir,"such"- dan sonra isim işlənir. məs:
it was such news ı couldn't tell it anyone - bu elə bir xəbər idi ki,mən onu kimsəyə deyə bilməzdim.

13) either...or - bu bağlayıcının dilimizə üç cür tərcüməsi var.
1. həm,həm də. məs:
either he or his brother is diligent - həm o, həm də qardası çalışqandır.
2. ya,ya da. məs:
the teacher is either in the library or in the classroom - müəllim ya kitanxanada,ya da sinif otağındadır.
3. gah,gah da. məs:
either it was raining or strong wind was blowing - gah yağış yağırdı,gah da güclü külək əsirdi.

14) neither...nor - tərcüməsi "nə,nə də" deməkdir. məs:
we expect them to arrive neither today nor tomorrow - biz onların nə bu gün,nə də sabah gəlməsini gözləyirik.
qeyd: həm "either...or" həm də "neither...or" bağlayıcılarında xəbər "or" və "nor" - dan sonra işlənən mübtəda ilə uzlaşır.

15) as if (as though) - tərcüməsi "sanki" deməkdir,müqayisə budaq cümlələrində işlənir. məs:
you speak as if (as though) you can do it - siz elə danışırsınız ki,sanki bu işi bacarırsınız.

16) in order that (so that) - tərcüməsi "o məqsədlə ki" deməkdir,məqsəd budaq cümlələrində işlənir. məs:
he raised his hand in order that (so that) ı could see him - o əlini qaldırdı ki,mən onu görə bilim.

17) even if - tərcüməsi "hətta,əgər" deməkdir,güzəşt budaq cümlələrində işlənir. məs:
ı shall help him even if he objects - o etiraz etsə də belə mən ona kömək edəcəyəm.

18) even though - tərcüməsi "hətta baxmayaraq" deməkdir,güzəşt budaq cümlələrində işlənir. məs:
even though it was raining heavily they comtiuned their game - hattə güclü yağışın yağmasına baxmayaraq onlar oyunlarını dəvam etdirdilər.


19) not only...but also - tərcümədi "nəinki yalnız...həm də" deməkdir. məs:
in summer one must not only go to the seaside but also climb mountains - yayda nəinki yalnız dəniz kənarına həm də dağlara da dırmanmaq lazımdır.

20) both...and - tərcüməsi "hər iki...və" deməkdir. məs:
studies and physial work develop both the mind and the body - təhsil və fiziki iş hər iki beyni və bədəni inkişaf etdirir.

21) wheter...or - bu bağlayıcıdan iki seçim qarşısında qalarkən istifadə olunur. məs:
ı didn't know wheter to get up or to go on lying on the bed in my clothers - mən bilmirdim yataqdan qalxım yoxsa paltarlı yataqda uzanmaqda dəvam edim.

22) than - tərcüməsi " -dan,-dən" şəkilçilərinə uyğun gəlir,müqayisə bildirir. məs:
this room is larger than taht one - bu otaq o birindən daha genişdir.

23) as...as - müqayisə bildirir. məs:
this book is as interesting as that one - bu kitab o kitab kimi maraqlıdır.

24) so...as - müqayisə bildirir,yalnız inkar cümlələrində işlənir. məs:
this boy is not so strong as me - bu oğlan mənim kimi güclü deyil.

ingilis dilindəki zamanlar

ingilis dilində olan zamanlar,zaman zərfləri və formaları:

1) indiki qeyri-müəyyən zaman.
sual: do ( ııı şəxsdə does-he, she, it)
inkar: do not, does not, (don't, doesn't)
zərfləri: every day (week, month, year), once a week, usually, often, always, sometimes, seldom, never, realy.

2) keçmiş qeyri-müəyyən zaman.
qaydalı: ed (d)
qaydasız: kökündən dəyişir (go-went-gone)
sual: did
zərfləri: yesterday, the day before yesterday, last week (month, year), ago, in 1990, in one's childhood

3) gələcək qeyri-müəyyən zaman
shall shall not
will will not
zərfləri: tomorrow, the day after tomorrow, next (month, year), soon, in two days.

4) keçmişə nəzərən gələcək zamanın qeyri-müəyyən forması:
should
would

5) indiki dəvamedici zaman:
am/is/are + part.s.one (ing)
zərfləri: now, at present, at the moment, still

6) gələcək dəvamedici zaman:
shall/will + be + part.s.one (ing)
zərfləri: at the time tomorrow, at 3 o'clock tomorrow, from 3 to 5 tomorrow.

7) keçmiş dəvamedici zaman:
was/were + part.s.one (ing)
zərfləri: at that time yesterday, at two o'clock the day before yesterday, at midnight, then, at that moment.

8) keçmişə nəzərən gələcək zamanın dəvamedici forması:
should be/would be + part.s.one (ing)

9) indiki bitmiş zaman:
have/has + part.s.two
zərfləri: today, since, yet, till now, this (week, month, year) nowadays, lately, recently, since then, never, ever, just, already, before, once, twice, many times, up to now.

10) keçmiş bitmiş zaman:
had+part.s.two.
zərfləri: by friday, by 5 o'clock yesterday, by that time, by the end of the month, by the end of the term.

11) gələcək bitmiş zaman.
shall have/will have + part.s.two.
zərfləri: by 5 o'clock tomorrow, by that time tomorrow, by then end of term.

sözaltı etiraf

allahın və yaxud da allah kimi təsəvvür edilən anlayışların varlığına inanmaq istəyirəm. əmin olmaq istəmirəm,sübut etmək və ya etdirilməsini istəmirəm,sadəcə inanmaq. allaha inananların çoxu həqiqətən çox xoşbəxtdir. çünki ən ümidsiz,çarəsiz anda belə "allah var" deyə bilirlər və buna həqiqətən inanırlar,bəlkə də başqa çarələri yoxdu,amma yenə də bir şeylərin ümidinə qala bilirlər. bəs mən? ən çətin vəziyyətdə belə zibil kimi ortalıqda qalmaqdan ziadə heç kimin nəyinki ümidinə qalmaq,heç elə biri belə ağlıma gəlmir. bu yaxında iki dəfə yoxladım. söhbət dua etməkdən və ya allahdan nəyisə diləməkdən gedir. düzü yaxşı şeylər baş verdi,hətta gözləmədiyim şeylər. amma bu mənim bəlkə də "çox istəməyimdən və düşüncəmdən" asılı bir şey idi. tək təsəllim bu qədər olanların,ən ilk olanın belə təsadüfi olmaması düşüncəmdir. mən həqiqətən bu inancsızlıqdan çox yorulmuşam,allahı hardan tapmaq olar? - bu sualın belə cavabını heç vaxt tapa bilməyəcəyəm.

natiqlik

natiqlik və niqt mədəniyyəti eyni deyil. nitq mədəniyyəti dilçiliyin bir sahəsidir. natiqlik isə həm sənət,həm də elm.

1) sənət kimi insanlardan peşəkarlıq tələb edən sənətdir.
2) elm kimi natiqliyə "ritorika" da deyilir.

natiqliyin əsas tələbləri bunlardır.

1) düzgün,dəqiq,ifadəli danışmaq.

2) aditoriyanı,səviyyəni və dinləyicilərin xarakterini nəzərə almaq.

3) nitqin intonasiyası və ritminə riayət etmək.

4) nitqə uyğun üz və əl-qol hərəkətləri etmək.

5) mümkün qədər yığcam danışmaq və mətləbdən uzaqlaşmamaq.

6) nitqə əvvəlcədən hazırlaşmaq,çıxışın mərhələlərini müəəyyənləşdirmək və nəticələr çıxarmaq.

7) reqlamentə (ayrılan vaxt) uyğun olaraq nitqin sürətini tənzimləmək.

natiqliyin aşağıdakı xüsusiyyətləri də vardır.
1) emosianal danışıq,yəni hiss-həyəcanın olması.

2) ritarik fiqurlardan istifadə (sual və nida cümlələri)

3) fikrini əsaslandırmağı bacarmaq,sitatlar gətirmək.

4) jest və mimikadan istifadə etmək

5) obrazlı danışmaq

6) sözü vaxtında və yerində işlətmək.

7) fərqli intonasiyalarda və fərqli jest və mimikalarda danışmaq.

natiqliyin beş sahəsi vardır:

1) bədii natiqlik - bədii əsələrin (şeir,hekayə,monoloq və.s) xüsusi məharətlə oxunmasıdır.

2) akademik natiqlik - "elmi natiqlik" də adlanır. müxtəlif elm sahəsinə aid mövzuların dəqiq,aydın və məntiqli şəkildə konkret vaxtda izah edilməsi.

3) siyasi natiqlik - siyasi prosseslərlə bağlı müxtəlif tədbirlərdə siyasətçilərin,dövlət nümayəndələrinin,diplomatların,partiya rəhbərlərinin və s. cəlb edici və səlist çıxışları.

4) inzibati-idarə natiqliyi - idarə və təşkilatlarda işlə əlaqədar müəssisənin vəzifəli şəxslərinin və işçilərin peşəkar danışması.

5) işgüzar natiqlik - "biznes natiqliyi" də deyilir. müztəlif mövzuda digər idarə və təşkilatlarda aparılan səmərəli, inandırıcı danışıqlardır. işgüzar natiqlikdə əsas tələb şərikləri,rəqibləri inandırma bacarığıdır.

sözlərin işlənmə dairəsi

işlənmə yerinə görə sözlər ümumişlək və ümumişlək olmayan qruplara ayrılır.

1) ümumişlək sözlərin əksəriyyəti işlədilir və başa düşülür.
2) ümumişlək olmayan sözlər hamının başa düşmədiyi və məhdud dairədə işlədilən sözlərə deyilir. bunlar daxildir:
dialektlər,tarixizm, və arxaizmlər,neologizmlər,terminlər,varvarizm,vulqarizmlər.

1) dialektlər:
şivələr-məhəlli sözlər olur,müxtəlif regionlarda işlənir. lakin işlədilən bütün sözlərin ədəbi dildə qarşılığı olur.

2) köhnəlmiş sözlər:
vaxtı ilə dilimizdə fəal işlənən lakin hal-hazırda leksikadan çıxan sözlərdir. köhnəlmiş sözlər iki qrupa ayrılır - tarixizm və arxaizm.

1) tarixizm - vaxtı ilə mövcud olan - silah,ölçü,məişət,insan,pul,vəzifə və.s adlarıdır.

2) arxaizm - tarixizmlərdən fərqli olaraq hazırda mövcüd olan lakin vaxtı ilə başqa cür adlandırılan əşya və hadisələrin adlarıdır.

qeyd: bəzi sözlər həm ümumişlək,həm də arxaik mənada başa düşülə bilər. buna misal olaraq bu sözləri göstərmək olar: kəpənək,dərnək,uçmaq,ər,ayaq,boy,arı,soy,varmaq.

3) terminlər (ixtisas sözləri də deyilir) : müəyyən elm sahəsinə aid sözlərdir. terminlər konkret,birmənalı,çoxu alınma olur.

elmləri 3 sahəyə bölürlər:
1) texniki
2) təbiət
3) humanitar

qeyd: terminlərin bir hissəsi yalnız termin kimi işləndiyi halda,bəzi hissəsi həm termin,həm də ümumişlək mənada işlənə bilir. məsələn:
turşu - həm termin,həm ümumişlək
faciə - həm termin,həm ümumişlək
zülal - həm termin,həm ümumişlək
montiya - termin. ( fərqləndirmək üçün)

4) neologizmlər - yeni sözlər də adlanır, son 20-25 ildə dilimizə daxil olan və hələlik əksəriyyəti tərəfindən başa düşülməyən sözlərdir. neologizmlər də həm milli həm alınma olur.

5) varvarizm - başqa dilə məxsua sözlər olub,dilimizdə hələ normativləşməyib. məsələn:
molədes - varvar.

6) vulqarizm - söyüş və kobud sözlərə deyilir.

7) dirilən sözlər - vaxtı ilə işlənən,sonradan arxaikləşən,son illərdə isə yenidən fəallaşan sözlərdir.

bryan adams

1997'dən fəaliyyət göstərən,kanadalı,əsasən rock,heavy metal tərzlərində çıxış edən müğənni. müğənniliklə birlikdə həm də söz yazarı,professional olaraq da fotoqrafdır. bir çox çalğı alətində də ifa etməyi bacarır. həmçinin çox məşhur sənətkarlar (joe cocker,celine dion və.s.) üçün də mahnılar yazmışdır.

xüsusilə bu mahnısını çox sevirəm:

(youtube: )

sözlükdə türkcə yazılmasına icazə verilsin kampaniyası

bircə bu qalmışdı dediyim başlıq. hər şeyi qoyun qırağa həqiqətən ağını çıxartdız. format budu dəyişməsini də istəmirik,dəyişərsə də ədalətsiz dəyişilmə olar ki,dəyişilicəyini də ağlımın ucundan belə keçirtmirəm. şriftə görə belə formata uyğun deyil mesajı verilir burda,nə başqa dil? türkcə yazan umbay dəstəsinin də yazar olmasına qətiyyətlə qarşıyam. sırf bomboş səbəbdən ötrü sözdə yaxşı yaxınlaşıb,əslində kinayə qarışıq altdan-altdan soxduğunuz sözlər falan. bugünə qoymağıvız həqiqətən iyrənc mənzərədi. indi duraq biz də incinin,ekşinin formatının anasını ağladaq yəni? çıxın gedin işivizlə məşğul olun.

türklərin sevilməyən cəhətləri

yuxarıda bir umbay yazıb 80 milyonluq ölkədi falan,hər tip insan mövcuddu. anlayıram,çox gözəl. 9 milyon insanı var bu ölkənin, arasında da dediyiniz kimi hər tip insan mövcuddur təbii ki. sözlükdə heç 1 milyon azərbaycanlı istifadəçi yoxdu,bu başlığa entry yazanlar da sözlüyün 50%'i keçdim 20%'ni belə təşkil etmir. durub belə bir başlığa 10-15 nəfər fikrini yazıb deyə,sözlüklərdə falan toplanmısız "bunlar nə danışır" düşüncəsizlik fikri ilə tökülüşmüsüz bura. nəyə görə? aranızda heç yoxdu azərbaycanlıları sevməyən,nifrət edən,yalanlayan və.s? ola bilməz? heçnə deyil sözlüyün adını pisə çıxaracaqsız heçnədən. nə dərdiviz varsa elə öz sözlüyüvüzdə bu başlığı açıb da həll edin,korlamıyın buranı.