1. günah, insanın öz davranışlarının fərqində olmasının ardınca ortaya çıxan anlayışdır. insan, etdiklərinin günah olduğunu bildikdə, həmin davranışların xətalı olduğu damğası vurulur. günahın ardınca digər insani hissləri üstələyən, işğal edən duyğu isə, (normal şərtlər altında) utanc olur. utanan insan, refleks olaraq, öz ayıbını örtməyə çalışır.

genesis/yaradılış 2:15də bu cür bəhs edilir: rəbb tanrı, ədən bağlarına baxması və onu bəzəməsi üçün adəmi ora yerləşdirdi. ona, bağçada istədiyin ağacın meyvəsindən dada bilərsən, deyə buyurdu. bir tək, yaxşı ilə pisi ayırd etmək ağacının meyvəsindən yemə. çünki, həmin meyvəni dadacağın gün, öləcəksən.

başlanğıcını mesopotamiyadan alan, səmavi dinlərin hekayəsini ixtisarlaşdırsaq; həvva, adəmin qabırğasından əmələ gəlmişdi. adəm ilə həvva, başlanğıcda gözləri görmədiyi üçün biri-birinin çılpaqlıqlarından xəbərsiz idilər. çılpaqlıq hissinin günah (ya da ayıb) olacağına dair bir məlumatları da olmadığından, bu barədə hər hansısa bir sıxıntı yaşamırdılar.

günlərin birində ilan, həvvaya, bağçanın ortasındakı ağacın meyvəsini yediklərində ölməyəcəklərini deyir. çünki, tanrıya məlumdur ki, o ağacın meyvəsini yedikdə gözləriniz açılacaq, yaxşı ilə pisi ayırd etməklə, tanrılığa çatacaqsınız.

hekayənin davamında, ikisinin də gözləri açılmışdı; çılpaqlıqlarından utanmış və cinsiyyət orqanlarını* ayıblarını əncir yarpaqları ilə örtmüşdülər. adəmin ilk işi isə tanrıdan qaçmaq olmuşdu.

daha sonra tanrı ilanı, qadını və kişini lənətləyir: ardıcıl olaraq onları torpaqda sürünməyə, doğum sancılarını çəkməyə və sonsuzadək işləməyə məhkum edir.
tanrı adəmə, ömrü boyu əzab çəkəcəyini, torpaqdan yaradıldığını və yenidən torpağa qayıdacağını deyir.

beləcə ölümsüzlükləri əllərindən alınan adəm və həvva, cənnətdən qovulurlar. tanrı, onların əvəzinə ədən bağlarındakı həyat ağacını qorumaq üçün hər tərəfə fırlanan oxlar və qılınclar yerləşdirir.

* utanc

adəm və həvva qadağan edilmiş meyvəni daddıqlarında, "əslində şeytan haqlı idi, bunu bilməyə haqqımız var idi" və ya "çılpaqlığımızı utanma duyğularımız ucbatından tərk elədik, bilməsəydik, hər şey daha yaxşı olardı" deyə heyfslənmişdilərmi, bilmirəm. burada qəribə gələn məqam, tanrının gözündə çılpaqlığın meyvəni dadana qədər heç bir önəminin olmamasıdır.

şübhəsiz ki, çılpaqlığın utancverici bir duyğu olduğunu tanrı, adəmdən də öncə bilirdi. ancaq, bunu adəmin bilməməli olduğu, tanrının onlardan tək istəyi idi. bəs adəmlə həvva nə səbəbə əncir yarpaqlarına bürünmüşdülər? dini çalarları bir kənara qoyduqda, ən geniş yarpaqlara sahib olduğu üçün deyə bilərik. demək ki, utanc duyğuları üst səviyyədə idi.