1. miladdan öncə 5-ci əsr.yunanıstan tək millətdən ibarət deyil hətta yüzlərlə şəhər dövlətində ibarətdir.
bunlardan ən güclüləri isə sparta və afinadır.
bir çoxunun bildiyi kimi sparta militarist bir şəhər dövləti idi.əhali hərbi işlərdən başqa bir iş görə bilməzdi.
indi deyəcəksiniz ki bu adamlardan niyə qorxurdular ki,bok kadar adamlardılar.* sayıları azdı
bu dövlətin və ordunun necə yaradığı barədə məlumat verim.
ordu- bu ordu yeni doğulan oğlan uşaqları ailələrindən alınır və hərbi məktəblərdə böyüdülürdü.
7 yaşına çatmış uşaqların fiziki olaraq ordu şərtlərinə uyğun olmadığı təsdiqlənərsə spartadan çox da uzaq olmayan "artıq" adı verilən dərin bir çuxura atılması qanun idi.ailələrindən gələn qida olmadığı üçün ya aclıqdan ölür ya da vəhşi heyvanların hücumuna məruz qalırdılar.
fiziki olaraq uyğun görülənlər 7 yaşından etibarən hərbi təlimə başlayırdılar.12 yaşına gəldikləri zaman döyüş texnikalarını öyrənir və bir-biriləri ilə döyüşürdülər.əsas sistem pankreas döyüş sistemi idi.bu sistem spartalılar üçün əsas döyüş sistemi idi.
pankreas sözü bütün güclər mənasını verir."qalib gəlmək üçün hər şeydən istifadə et" * yəni öldürmək üçün
digər şəhər dövlətlərindən fərqli olaraq spartada vətəndaş hüququ heç kimsənin vecinə deyildi.
vətəndaş hüququ 18 yaşına çatmış gənclərə verilir və bu zaman da onlar sırf militan olaraq böyüdükləri üçün dövlət vətəndaşlığı onlara çox anlamsız görünürdü.düşünsənizə ölkədə hərbi işdən başqa peşə qadağan idi,vətəndaş hüququ alıb nə edəcəksən axı.
7 yaşından sonra hərbi ocağa alındınsa sənin həyatın sırf döyüşçü olaraq davam edəcək.tək bir hədəfin var "sparta düşmanlarını məhv etmək".
sparta əsgərlərinin yeməkləri yalnız bir şey olub çox sadə tərkibə malik idi.lakin bu düşmənləri qorxuya salacaq gücdə idi.
qara şorba - spartalıların tək yeməyi.
tərkibi - donuz qanı,qaraciyər və qatılaşdırmaq üçün istifadə edilən arpa unu.
qana görə qorxmağa dəyməz,çünki qaraciyərin və arpa ununun dadı qanın dadını və təsirini azaldırdı.
spartanın ordusu falanqa adlanırdı.yan-yana duran əsgərlərin qalxanlarını bir birinə keçirərək düşmanı
vahimələndirən görünüş yaradırdı.
spartalıların döyüş silahları mizraq,qısa qılınc idi.
bütün sparta zirehləri və silahları bürüncdən hazırlanırdı.o zamanlar əldə edilən tək metal olan bürünc hazırlanması və işlənməsi ən asan metal olduğu üçün spartalıların başlıca qaynağı idi.
qısa qılınc isə sırf ərimiş bürüncdən tökmə olaraq hazırlanırdı.palcıqdan hazırlanmış qəlibə tökülən bürünc mislə qalayın qarışımı idi.
qəlib üst tərəfdə olan tək deşikdən tökülən bürüncün artıq qalanlarının çıxması üçün qıraqlarında olan iki deşik şəklində hazırlanmışdı.