1. bir çox şey haqqında məlumata sahib adam.

sitat:
kitab oxuyan "intellektuallar". çoxları düşünür ki, nə qədər çox bədii ədəbiyyat oxusalar, bir o qədər dünyagörüşlü, intellektual və zəkalı olacaqlar.bu prinsipin 100% işlədiyinə əmin olan insanlar var ki, gecə-gündüz bədii əsərlər oxuyurlar. “televizora baxmıram”, “filmə baxmaqdansa, kitabını oxuyaram” deyərkən bunları etməyənlərin yanında özlərini yekə görüb ilahi bir intelektuallıq hiss edirlər sanki.halbu ki, orta məktəb riyaziyyat müəllimi belə “intellektualların” çoxuna “iki eşşəyin arpasını bölə bilməyən” deyə bilər asanlıqla. bədii əsərlər insanlar tərəfindən yazıldığına görə, spesefik olaraq hər bir əsər - müəllifin təxəyyülündən başqa bir şey deyil və son nəticədə heç zaman reallığı əks etdirmir.heç qismən də əks etdirmir.müəllif (hər bir insan) bu dünyanı, ətraf mühitdə baş verən hadisə və olayları olduğu kimi deyil, məhz görmək istədiyi kimi görməyə çalışdığına görə avtomatik olaraq oxucular da müəllifin duyğularını izləməyə və bu sistemə özlərini tabe etdirməyə məcbur olurlar. ”bunun nəyi pisdir?” deyə kimsə sual verə bilər.əlbəttə ki, pis deyil, hətta bir çox hallarda maraqlıdır.amma əsas məqam budur ki, bu – heç zaman insanı intellektual, dünyagörüşlü, zəkalı, bilikli və sair və ilaxır etmir, edə də bilməz. fizikanın elementar bir qanununu dərk etmək 100 bədii əsərə bərabədir.dünya ölkələrinin coğrafiyası haqqında minimal biliyə sahib olmaq da həmçinin.orta məktəbin “biologiya.insan” yaxud “insan və cəmiyyət” dərsliyini oxuyub dərk etmək isə minlərcə “hərb və sülh” kimi əsərlərə bərabərdir. necə ki, rəssamlıq üzrə təhsil almış bir kəs van gogh-un, rubens-in şəkillərini əla anladığından onlardan aldığı həzzi; musiqi təhsili olan bir kəsin motsartın, shubertin, rachmaninovun əsərlərininin bütün gözəlliyini hiss etdiyindən onlardan aldığı həzzi, bazarda göyərti satan heç zaman hiss edə bilməyəcəyi kimi, biraz da olsa elmdən xəbəri olmayan kəs də heç zaman həyatı dərk edə və ondan həzz ala bilməz. “televizora baxmıram” deyənlər əsasən maariflənmək bacarığından məhrum insanlardır, hansılar ki, onlar üçün tv əsasən şou proqramlardan ibarət bir məfhumdur.hal budur ki, əslində kifayət qədər maarifləndirici verilişlər var tv məkanda. bədii əsər oxumağı həmin əsərin filminə baxmaqdan üstün tutanlar isə sadəcə olaraq fərqli görünmək, diqqətsizlikdən özlərini təsdiq etməyə çalışaraq özlərini “glamour” hesab edən xanımlardır əsasən . kino elə bir sənayedir ki, burada bir filmə yüz milyonlarca pul qoyulur bəzən.bir film üzərində minlərcə insan işləyir, ən yaxşı peşəkarlar zəhmət çəkir.amma nədənsə sonda hansısa bir “iki eşşəyin arpasını bölə bilməyən” gələrək “bədii əsər oxumağı üstün tuturam” deyib nöqtə qoyur böyük bir zəhmətə . kino ümumiyyətlə musiqidən sonra insanlığın yaratdığı 2-ci möcuzəsizidr mənim üçün.”frankenstein” filmi məndə hədsiz duyğulandırıcı təəssüratlar yaratmışdı, amma mary shelley-in əsərinin ilk 30 səhifəsini və sonrakı bir neçə səhifələrini oxuyarkən anladım ki, əsərin filmi dəfələrlə daha uğurlu alınıb.eyni ilə çoxlarının tanıdığı patrick süskind-in “parfume” əsərinə çəkilmiş film də həmçinin. kitab oxumaq çox yaxşı haldır, amma elmi, elmi-publisistik, sənədli kitablar, filmlər və tv proqramlarlar daha faydalıdır, nəyin ki, bədii əsərlər. mənim bu yazını yazmaqda əsas məqsədim “kitab oxuyun” şüarının əsas ideyasını bədii əsərlər üzərinə yönəltmiş kəsləri tənqid etməkdən ibarətdir.