1. bir mübarizənin qaçınılmaz nəticəsidir. uduzan tərəf həmişə olur. heç kimin də qozuna olmur. maraqlı gələn qələbə qazanan tərəfdir. heç kim fikirləşmir ki, kimsə qələbə qazanırsa, deməli kimsə məğlub olur. insan üçün, xüsusən də kişi üçün, məğlub olmaq qədər acı heç nə ola bilməz. məğlub olan özünü həyatda artıq bir şey kimi hiss edir. yaşamağa davam edirsə də, ya küsmüş bir insanın qüruruna sahib olaraq yaşayır, ya da oksigen israf etdiyini qəbul edərək yaşayır.
hamı qalib gəlmək istəyir. dünyaya gələndə bu istəklə zəncirlənir insan. həmişə ətrafındakılardan yaxşı olmağa çalışır. belə olmayanda da yaxşı olmadığını gizlətməyə çalışır. lənətə gəlmiş dilimiz, nitqimiz. yaxşı olmadığımızda, hətta heç mübarizə başlamamışdan dilimiz özümüzü və ətrafımızdakıları aldatmağa başlayır. el arasında özünü tərifləmək, lovğalıq, dağarlıq deyirlər. halbuki, dilimiz olmasaydı, aslanlar kimi mübarizəyə atılıb, uduzub soxardıq içimizə. amma elə deyil. dil məsələni daha da iyrəncləşdirir. amma qınaya bilmirəm. heç kim uduzmaq istəmir axı. uduzsa belə uduzduğunu qəbul eləmək istəmir. dil olmasa idi, bu illuziyanı yaratmaq mümkün olmazdı.
qalibiyyətdən zövq almaq da çətin məsələdi. yəni uduzan tərəfin olduğunu görüb, qələbəni necə bayram etmək olar ki. adamda daim bir qəmginlik olar. qalib gəldiyi üçün utanar adam. özünü qalib gəlməyə məcbur hiss etdiyi üçün utanar. dediyim kimi qalib gəlmək, sırf kimlərinsə uduzması nəticəsində ola bilər. bunu istəməmək həyatda bir çox şeydən imtina eləmək deməkdir. kişilərin timsalında misal verəcəm. qadın uğrunda mübarizədən imtina eləmək. qadını əldə elədinsə qalibsən, hələ sənlə bərabər başqa biri əlləşirdisə, və onun uduzmağını görmüsənsə, oyundakı qalibi və məğlubu açıq aydın görürsən. burda qalib gəlməkdən imtina edə bilməzsən, çünki bunu istəyirsən. amma bir uduzan tərəfin varlığı səni qəmginləşdirər. və ya bir dueldə. yaşamaq istəyirsən, amma sənin yaşamağın bir başqasının ölümü deməkdir. yaşasan da qəmginləşərsən, özündən utanarsan. yaşamaq istədiyin üçün. bir başqa misal kapitalizmdir. başa düşərsən ki, çox qazanmaq dünyada bir yerlərdə kimlərinsə daha az qazanması ilə mümkün ola bilər. amma yenə də qazanmaq istəyərsən. çünki yaxşı olmaq istəyirsən.
demək istədiyim, keçirdiyimiz hisslərin heç də mükəmməl balanslaşdırılmış olmamasıdır. qalib gəlmək istəyirsən, amma eyni zamanda uduzan tərəfə yazığın gəlir. ortanı tutdurmaq çətindir. ya da çox asandır. asandır, asandır amma özünü aldatmaqdan ibarətdir. insanlar bir məsələdə dibinə kimi getmək istəyənlər və ortanı tutdurmağa çalışanlar olaraq iki yerə ayrılırlar məncə. ortada irəliləmək bəlkə də yaşamaq üçün ən uyğunudur. amma səmimi deyil. dibinə kimi getmək daha səmimidir. ya haqqsızlığı görüb ona görə davranacaqsan, qaydaları pozacaqsan, yəni qalib gəlməkdən çəkinəcəksən. ya da haqsızlığı görəcəksən, amma yenə də qaydalarla oynayacaqsan, yəni bütün vasitələrlə qalib gələcəksən. birinci hal mümkün deyil. eləyə biləcəyin ən ədalətli hərəkət intihardır. çünki, nəfəs aldığın müddətcə kimlərəsə üstün olmaq istəyəcəksən. ikinci hal da mümkün deyil. həmişə qalib gəlmək həm praktiki cəhətdən mümkün deyil, həm də insanın keçirdiyi hisslər buna yol verməz. düşünün, haqlı haqsız olduğunuz hər mübarizədə qalib gəlməyə çalışırsınız. hamıdan çox qazanmaq istəyirsiniz, dostunuzun arvadını əldə etmək istəyirsiniz, qalib gəlmənizə mane olacaq hər kəsi öldürməyə hazırsınız. gördüyünüz kimi hər iki tərəfdə olmaq mümkün deyil. ortada yaşamağa məcburuq. kimsə hər hansı bir tərəfə yaxınlaşmaq istəyirsə o bambılı kimi görünür. və doğurdan da özünü aldatmış sayılır. çünki hər iki ideal hal əl çatmazdır.