15. --sitat--

biz allaha inanırıqmı?
bu yaxınlarda yaxın dostların birindən belə bir mesaj aldım: "həyatda ən çox qorxduğum şey şərdi. sən ağıllı adamsan. sənə şər atsaydılar, öz günahsızlığını necə sübut edib, vəziyyətdən qalib çıxardın?" sabah dostuma mesaj yazıb bildirəcəyəm ki, cavabımı almanın bu sayında oxusun. zarathustra (zoroaster) deyirdi ki, insan bir-birilə mübarizə aparan xeyir qüvvə ilə şər qüvvənin ortasında dayanıb, seçim etməyə məhkumdur. o, hansı cəbhəyə keçirsə, həmin cəbhəni gücləndirir və həmin tərəfi qələbəyə bir addım da yaxınlaşdırır. zarathustranın ilahilik ilə insanilik arasında qurduğu bu əlaqə insaniliyi ilahilikdən asılı vəziyyətə gətirən sonrakı semit dinlərdən (iudaizm, xristianlıq və islamdan) daha insanidir. belə ki, zarathustraya görə, ilahiliyin aqibəti insanilikdən asılıdır, əksinə yox! xeyir-şər mübarizəsinin nəticəsi insandan asılıdır. göy yerdən asılıdır. allah insandan asılıdır! başqa sözlə, o yerdə ki, şər qalibdir, deməli, orada daxilən və xaricən şəri seçmiş insanlar çoxluqdadır və əksinə. sonrakı dinlərin dediyinin əksinə, insan heç də allahın əmrlərindən çıxdığına görə, onun qəzəbinə tuş gəlmir, sadəcə olaraq, səhv seçim edir və nəticədə pis vəziyyətə düşür. o ki, qaldı bizim nağıllarımıza da düşən xeyrin şər üzərində labüd qələbəsinə, bu, zarathustranın optimizmindən, arzusundan başqa bir şey deyil. bu, sonrakı semit dinlərin deformativ təfsiri də ola bilər. sonrakı dinlər vurğunu allah üzərinə qoydular və bizim insanımıza da "allahın işinə qarışmaq olmaz", "şeytan gec-tez məğlub olacaq" kimi arxayınçılıqlar verdilər. nitsşe "belə dedi zarathustra" əsərində allahın öldüyünü xəbər verəndən sonra əlavə edir: "onu biz öldürdük". allah ona görə öldü ki, biz onu seçmədik. allah ona görə öldü ki, biz şərin tərəfinə keçdik. indi həyatımızda ən çox qorxulan şeyin böhtan və iftira biçimində şər olması sadə məsələ deyil. "ləkəni at, yapışmasa da izi qalacaq". görəsən, bu fikir nə vaxt deyilib. mənim üçün maraqlıdır ki, şər nə vaxtdan böhtan və iftira mənası qazanıb. belə çıxır ki, böhtan və iftira şər qədər məğlubedilməzdir? bizdə deyərlər: "piləsən yıxılar". mənim açımım belədir: yəni şər atsan, məhv olar. şər sözdür. söz isə üfürməkdir, piləməkdir. türk şairi c.s.tarançının misravari belə bir ifadəsi var: "bir sıxımlıq canımız". indi isə belə demək lazımdır: "bir üfürümlük (şərlik) canımız". görəsən, şəri üstümüzdən silmək niyə belə qeyri-mümkünə çevrilib. bu ki, yerin məhkəməsi deyil ki, ədalətinə güvənməyəsən. mənə maraqlı olan odur ki, biz göydən niyə daha arxayın deyilik. bizdə böhtanlanmış, adına söz çıxarılmış qızlar həmişə məhv olublar. ölkəmizdə getdikcə artan qısqanclıq qətllərinin rəsmi statistikası belə son dərəcə yüksəkdir. "ana-bacı söyüşü" üstündə adam öldürə bilənlərimiz gündən-günə artır. şərin yıxa bilmədiyi heç bir xeyir, amma andın yuya bildiyi heç bir şər yoxdursa, deməli, allah çoxdan ölüb, "xəbərimiz yox". söyüşə inanan, tövbəyə inana bilməz. böhtana inanan, anda inana bilməz. şərə inanan, allaha inana bilməz! dünənə qədər düşünmək olardı ki, bizdə şər maskulyindir, çünki "o söz" damğası ilə şərdən ən çox qızlar, qadınlar əziyyət çəkirdilər. amma indi kişilər də "mavi" şərindən xof içindədirlər. nəzərə alsaq ki, bizdə cinsi məsələlər ən tabu mövzudur və indi hətta kişilər də bu mövzuda səksəkədədirlərsə, deməli, xeyir dibə vurub. şər qorxusu tənhalıq qorxusudur. yalnız tənhalıqdan qorxmayanlar şərdən qorxmurlar. güclülər təklənəndə daha da güclənirlər. zəiflər güclənmək üçün birləşirlər. şərin ziddi kimi allah daha yoxdur. amma əvəzində din var. allahsız din. allah ən birinci elə dinin öz içində ölür, din yarananda. allahın ilk qatilləri də din qurucuları olur, məsələn, isa məsihin allahını öldürən, xristianlığın qurucusu st. paul kimi.

--sitat--