4. Şəhərin havasından kerosin qoxusu gəlir. Bu qoxu insanları hər yerdə, həm evlərdə, həm də küçələrdə təqib edir. Vərdiş etməyənlərdə bu qoxu öskürək yaradır. Kerosin küçədəki toza qarışır və külək əsəndə (külək isə burada həmişə əsir kerosin hopmuş bu toz paltarlarda yağlı ləkələr qoyur.)

knut hamsun bakı haqqında dediyi sözlər.

bir də azərbaycan sovet ensiklopediyasından alıntı:

---

[...] norveç yazıçısı. nobel mükafatı laureatı. aclıq, misteriyalar, pan və s. romanlarında şəxsiyyətin obıvatel mühitinə qarşı fərdi etirazı təsvir edilir. "torpağın şirəsi" romanında kənd həyatı kapitalist şəhərinə qarşı qoyulmuşdur. məmləkət darvazaları önündə, həyat oyunu, qürüb şəfəqi dramatik trilogiyası, avaralar, avqust, dövrə qapanır romanlarında anti demokratiyaya meyllilik, bədbinlik əhval-ruhiyyəsi əks olunmuşdur. ikinci dünya müharibəsində faşist işğalçıları ilə əməkdaşlıq etmişdir. müharibədən sonra hamsun vətən xaini kimi mühakimə baykot edilmişdir. bununla belə marksist tənqid onun ədəbi irsinə obyektiv yanaşmışdır. 20-ci əsrin əvvəllərində hamsun qafqaza səyahət etmiş, o cümlədən bakıda və ağstafada olmuş, "nağıl diyarında" adlı qeydlərində azərbaycanın o dövrdəki vəziyyəti, bakının tarixi abidələri, habelə azərbaycanlılar haqqında maraqlı məlumat vermişdir [...]

---

Knut hamsun və nasizm

Hamsunun Almaniyaya və nasizmə olan münasibətində aydın olmayan və mübahisəli məqamlar çoxdur. ilk növbədə, qeyd edilməlidir ki, güclü şəxsiyyət axtarışında olan Hamsun onu Almaniyada tapır. Bu Nitşe idi.
Nəzərə almaq lazımdır ki, öz dünya şöhrətinə görə Hamsun məhz Almaniyaya borcludur. Hamsun haqqında ilk kitabı 1910-cu ildə alman Karl Morburger yazmışdı. 1898-ci ildə Hamsuna dövlət təqaüdü verilməsindən imtina edildikdə, onun Almaniyadakı naşiri Albert Langen yazıçıya maddi dəstək göstərərək "Viktoriya" romanının yazılması üçün şərait yaratmışdı.

ikincisi, Hamsun Amerika və Britaniyanı sevmir, Almaniyanı onlara qarşı qoyurdu. O hələ 1889-cu ildə "Müasir Amerikanın mənəvi həyatı haqqında" yol oçerkləri kitabında yazırdı ki, Amerikada heç bir mənəvi həyat yoxdur, maşınların səs-küyü amerikan cəmiyyətində mədəniyyət haqqında bütün xatirələri məhv edibdir. Hətta 30 il sonra Hamsun məktublarının birində yazırdı: "Mən yenə də gəncliyimdə formalaşmış fikrimin təsdiqini görürəm.

Hamsun həm çıxışlarında, həm məktublarında, həm də əsərlərində ingilisləri ələ salırdı. Onların özləri haqqında çox yüksək fikirli olmalarını və başqa millətləri insan hesab etmədiklərini qeyd edirdi. Onun ingilislərə mənfi münasibəti elə güclü idi ki, onun qızı Viktoriya ingilisə ərə getmək istəyəndə, Hamsun ona yazmışdı: "Əgər sən öz ingilisini seçsən mənə daha bel bağlama".

1914-cü ildə Almaniya ilə ingiltərə arasında müharibə başlayanda Hamsun ilk dəfə açıq-aşkar Almaniya tərəfdarı olduğunu bildirdi. O naşir Langenə yazırdı:
"Bütün bu illər ərzində, hələ müharibədən çox-çox qabaq mən Almaniyaya dost kimi yanaşırdım, çünki mən germanam!"

ikinci Dünya müharibəsi zamanı Norveçin alman işğalına uğraması fikrini Hamsun qətiyyən yaхın buraхmırdı. Əksinə, Hitlerin kiçik Norveç хalqına yardım əli uzatdığını iddia edirdi. Müharibə dövründə Hamsun faşistpərəst Viskun Kvislinq hökuməti ilə əməkdaşlıq edən və onu dəstəkləyən yeganə tanınmış ziyalı idi. Lakin onun mövqeyi təzadlı idi.
Yəhudiləri sevməsə də, Hamsun müharibə zamanı onlardan çoxunu xilas edir, nasist Norveç hökumətinin rəhbəri olan Terbovenə müraciət edərək konsentrasiya düşərgələrinin yaradılmasına etiraz edir. Hitlerin mətbuat katibi Ditrix isə deyirdi ki, Hamsun fürerə etiraz etməyə cəsarət tapan yeganə şəxs idi.

1943-cü ildə Knut Hamsun Hitler və Göbbelslə görüşmüş və öz Nobel mükafatı laureatı medalını hədiyyə kimi alman reyхskanslerinə bağışlamışdı. Lakin bu görüşdə o Hitlerdən tələb etmişdi ki, Norveçi Kvislinq rejimindən azad etsin və bununla da, Hitleri hittədləndirmişdi.
Hitlerlə həmin görüşü barədə Hamsun daha sonra xatırlayırdı: "Mən sanki divarla danışırdım". Özündən çıxan Hitler görüşü yarımçıq tərk edərək "Bir daha bu tip personajları burada görmək istəmirəm" deyir. Pərt olmuş Hamsun peşman halda Osloya qayıtsa da, bu hadisə də onun hasizmə münasibətini sarsıtmır.

Hirlerin ölüm хəbəri yayılanda isə Hamsun Norveçin "Avanpost" qəzetində nekroloq çap etdirərək onu dövrün böyük şəхsiyyətlərindən biri kimi dəyərləndirmişdi. O Hitleri "Xalqların azadlığı uğrunda mübariz", özünü isə "fürerin yaxın tərəfdaşı" adlandırır və onun xatirəsi önündə baş əydiyini əlavə edir.

O italyan faşistlərinin lideri Mussolini ilə də əlaqələr yaratmağa çalışmış və yazılarında duçedən rəğbət hissi ilə söz açmışdı.
Yazıçının nasist Almaniyasına və onun liderlərinə sevgisini spontan qərar, müvəqqəti maraq və ya qocalıq marazmı hesab etmək olmaz. Sonralar da peşmanlıq ifadə etməyərək 1947-ci ilin dekabrında məhkəmə prosesində yazıçı bəyan etmişdi: "Yazdıqlarım səhv deyildi. Yazdığım zamanda da səhv deyildi. Mən özümdən narazı deyiləm və vicdanım təmizdir".

Bütün bunlara görə norveçlilər öz böyük yazıçılarından üz döndərmişdilər. Etiraz əlaməti kimi onun minlərlə kitabı müəllifin ünvanına göndərilmişdi. 1945-ci ilin payızında faşistlərlə əməkdaşlığa görə Knut Hamsun və ikinci arvadı, keçmiş akrtisa Mariya Andersen həbs edilmişdi. Hamsun dörd ay həbsdə saхlanmış, sonra isə Landvikdəki qocalar evinə köçürülmüşdü.
1947-ci ildə məhkəmə qarşısına çıхarılan yazıçının ittiham üzrə günahı sübuta yetirilmişdir. Eyni zamanda oğlunun almanların seçmə hərbi hissələrində qulluq etdiyi faktı aşkar olunmuşdu. 88 yaşlı Hamsuna qarşı iddianı dövlət deyil, fərd qaldırır. Məhkəmədə Hamsun yenə də peşman olmayaraq onu ittiham edənlərə meydan oxuyur. O müharibə illərində evindən çıxmadığını, bir çox nasist cinayətlərindən xəbərsiz olduğunu, Norveçi çox sevdiyini söyləyir və sual verir: "Mən otağımda oturub ölkəmi satdım?"

Lakin həkim komissiyası haqqında "əqli deqradasiya" qərarı çıхardığından Hansun həbsdən canını qurtara bilmişdi. Məhkəmə onu 425 min Norveç kronu (təхminən 80 min ABŞ dolları) cərimə etmişdi. 1949-cu ildə Knut Hamsun özünə qarşı yönələn ittihamlar və üzərində qurulan məhkəmə prosesi ilə əlaqədar "Ot basmış cığırlarla" adlı müdafiə хarakterli kitabını yazmışdı. Tənqidçilərin fikrincə "canlı, müхtəsər və parlaq" üslubda qələmə alınan bu kitab 90 yaşlı yazıçıya hüquqi cəhətdən haqq qazandırmağa əsas verməsə də, şəхsiyyətinə və yaradıcılığına olan marağı хeyli artırmışdı.

http://az.wikipedia.org/wiki/Knut_Hamsun#sitat_qeyd-6