27. bela tarr`ın bu son filmim olacaq deyə çəkdiyi "a torinoi lo" (turin atı) filminin proloq hissəsində, qara fonun nəzdində belə bir hekayə səsləndirilir. friedrich nietzsche 3 yanvar, 1889-cu ildə, turində, via carlo albertodakı 6 nömrəli evin qapısından küçəyə çıxaraq, bəlkə sadəcə yerimək, bəlkə də poçtda onun adına gələn məktublara baxmaq məqsədilə bilmədiyimiz istiqamətdə irəliləməyə başlayır. ondan elə də uzaq olmayan yerdə, faytonçu, öz inadkar atına söz yeridə bilmir. faytonçu hər nə qədər çalışsa da, at, sahibinin ona verdiyi əmrlərə etinasızlıqla yanaşır. nəticədə, adı çox güman ki, giuseppe carlo ettore olan faytonçunun səbr kasası daşır və qamçısını əlinə alaraq, var gücüylə ata zərbə endirir. nietzsche, kütlənin dayandığı yerə doğru gedərək, həmin anadək əsəb köpürən faytonçunun amansız davranışlarına son qoyur. sağlam cüssəli, gur bığlı nietzsche, qəfildən faytona adlayır və qollarını atın boynuna dolayıb, hıçqıraraq ağlamağa başlayır. hadisəyə şahidlik edənlərdən digərləri, nietzscheni evinə qədər ötürürlər. iki gün boyunca bir divanda uzanaraq, səssizcə dinlənir. ta ki, sonuncu sözünü pıçıldayanadək: ” mutter, ich bin dumm!” ("ana, necə də axmağam!") və həyatının geridə qalan son on ilini, ağlını itirmiş yataq xəstəsi olaraq, anasının və bacılarının himayəsi altında keçirir.

tarr filmdə nietzschenin deyil, haqqında heçnə bilmədiyimiz atın aqibətindən bəhs edir. amma mənim ilişib qaldığım məqam, nietzschenin çarəsizcə etdiyi - "mutter, ich bin dumm!" etirafıdır. deleuze araşdırmasında qeyd edirdi ki, nietzsche ömrünün böyük hissəsini nevrozdan əziyyət çəkərək yaşamışdı. bu çarəsizliyin etirafı üçün səbəb hesab edilə bilərdimi? - müəmmadır. bunun üçün adlerin fərdi psixologiya nəzəriyyəsində adı keçən "nevroz" fikrinə yönəlmək lazımdır. adlerin nevrozla bağlı bu formulu diqqəti cəlb edir:

fərd + sınaq (təcrübə) + ətraf + həyatın tələbləri = nevroz

eyni zamanda adler, həlli yolu üçün də bu formulu önə sürür:

dəyərləndirmə + quraşdırma (sınaqlar+xarakter+duyğusallıq+simptomlar) = şəxsiyyət idealı

və bu tərzdə əlavə edir: əldə edilmiş olan tək qəti və sabit nöqtə şəxsiyyət idealıdır. nevrotik, tanrılığa daha çox yaxınlaşmaq məqsədilə, fərdiliyini, sınaq-təcrübələrini, ətrafını, kənardan müdaxilə edirmişcəsinə dəyərləndirir. nietzsche nevrozdan əziyyət çəkirdi və bu, onu tanrılığa yaxınlaşmağa vadar edirdi.

" gott ist tot" - tanrı öldü fikri, nietzschenin öncəgörməsi idi. tanrı ölməkdə idi, artan ağrılar, bədənin şiddətlə iflicə doğru əyilməsi, tanrını məhv edirdi. lakin, daha betəri, qarşıda hələ çarəsizliyin etirafı ilə başlayacaq olan, ağrıların qoynuna atılmaq hissi onu gözləyirdi.

tarix sübut edib ki, istehlak mədəniyyəti, təkcə əldə olan məhsulların tükədilməsi ilə bağlı deyil, eyni zamanda şüurla əlaqəli olan vasitələr üçün də keçərlidir. insanların anı xilas etmək məqsədilə yaratdıqları minlərlə tanrının, tarixin süzgəcindən keçə bilməyərək, istehlak mədəniyyətinin qurbanına çevrilmələri də məhz bununla bağlıdır. nietzsche də məhz bu mədəniyyətin qurbanı oldu. 19-cu əsrin sonlarında, almaniya (avropa) üçün xarakterik problemlər, nietzscheni formalaşdırmışdı və elə həmin vəziyyət də nietzscheni məhvə sürüklədi.

nietzsche tanrı idi və tanrı 45 yaşında həyata (bəlkə də cəmiyyətə) təslim oldu; lakin onun ölümünə inanmayanların, tanrının yenidən zühur edəcəyi düşüncəsi ilə onunla vidalaşmaları, on ildən bir qədər artıq vaxtlarını aldı.