bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

...

arthur schopenhauer

əjdahalar   googlla
eşq - eristik dialektika - bir nəfəsə oxunan kitablar - nihilizm - kaş ki ölməyəydi deyilən məşhurlar - mükəmməl sözlər - jean paul sartre - gənclərin ən böyük problemi - mizantropiya

    #sözaltı wiki təsadüfi wiki gətir

    yazarın wiki entryləri: böyük inkivizitor - am - praqmatizm
    6. dansiqdə(qdansk)varlı tacir ailədə doğulan artur fransa,isveçrə kimi ölkələrdə təhsil alır və latın,alman, ingilisfransız dillərini sərrast bilir.yüngül həyat keçirən anası üzündən atasının balkondan çaya atlanaraq intihar etdiyi də söylənilir.atasının ölümündən sonra anası ilə yollarını ayıran arthur schopenhauer atasından qalan mal-dövlət ilə ticarət qurmaq istəyir.amma bu təşəbbüsləri heçə çıxır.yüngül xasiyyətli anasının bir neçə kitabı çıxmış və o vaxtın prussiyasında tanınan qadın olmuşdur.hətta o dövrün ən böyük mütəffəkkirlərindən biri olan johann wolfgang von goethe ilə yaxınlıq edən anası artura böyük nifrət bəsləməkdədir. eləcə də arthur schopenhauer anasına və onun yaxınlıq etdiyi insanalara böyük nifrətlə yanaşır.o anasını öz atasının ölümündə təqsirli bilir.fəlsəfəyə,ədəbiyyata marağı olan bu gəncin ilk əsərini anası bir evdə iki dahi olmaz deyə rədd edir.ki gəncin bu əsəri ictimaiyyət tərəfindən də oxunmur.bütün bunları ürək ağrısı ilə seyr edən artur,kitabının oxunmadığını görüb özünü axmaqların içində ağıllı adlandırır.ona görə zəmanəsinin heç bir insanı onun yazdıqlarını anlamaq iqtidarında deyildir.artur öz dövrü üçün yazmırdı.o yüzilliklər sonranın adamı idi.bütün bunlar arturu hər şeyə qarşı etinasız yanaşmağa, anasının ona qarşı münasibəti isə qadınlara qarşı kin bəsləməyə vadar edirdi. artur yadlaşırdı. o tənhalığa çəkilmək üzrəydi. qadınlara heç bir haqq tanımayan mütəffəkkir deyirdi; islamda olduğu kimi qadınların məhkəmədə şahidliyi kişilərin şahidliyi ilə bərabər sayıla bilməz.belə ki 3qadının şahidliyi bir kişinin şahidliyinə bərabərdir.çünki qadınlar gün ərzində daha çox yalan uydurur və bu yalanlarını dürüst şəkildə pərdələməyi çox rahatlıqla bacarırlar.artur deyir;qadının işi peşəsi övlad dünyaya gətirmək,ev işləriylə məşğul olmaqdan ibarət olmalıdı.çünki bəşər tarixi yaranandan qadınlar nə incəsənətdə,nə fəlsəfədə nə də elmdə heç bir iz qoymamışdır.buna görədə qadınların incəsənət,elm və fəlsəfədə təmsil olunmaq istəkləri boşuna atılmış addımdır.
    ətrafdan uzaqlaşan bu gənc berlin universitetinə mühazirə demək üçün dəvət olunur. artur bilirdi ki onun çox böyük rəqibi var. amma özünə güvənən artur deyirdi ki mən onun bütün yaratdığı binanı dağıdacam.bu rəqib klassik alman fəlsəfəsinin ən böyük nümayəndəsi olan georg wilhelm friedrich hegel idi.arturun rəqibi çox böyük idi.ən azından o dövrün alman ictimaiyyəti hegeli kultlaşdırmışdı. onun yaratdığı binanı yıxmağa cəhd edən artur bunu bacarmır. özünün ilk mühazirəsinə yüzlərlə adamı toplayan arthur schopenhauer mühazirənin girişini çox uğurla başlasa da sona yaxın buraya hegeli məhv etməyə,onu biabr etməyə gəldiyini söyləyəndən sonra zalda özündən başqa heç kəsin qalmadığını görür.arturun burada da bəxti gətirmir.almaniyanın bəzi şəhərlərinə yayılan epidemik xəstəlikdən dünyasını dəyişən hegeldən sonra almanlar 40 yaşlarında arturu yadlarına salmağa başladılar. artıq o alman fəlsəfəsinin yeni tapılan dahisi idi.onu yeniden berlin universitetine mühazirə deməyə çağırdılar. artıq artur hegel bütünü sındırmışdı. insanların onun yazdıqlarına qarşı tələbatı vardı. cəmiyyətdən özgələşən,öz daxili tənhalığına çəkilən mütəffəkkirin həyatı haınını maraqlandırırdı. qaraqabaq olan arturu yenədə heç kim zahiri görkəminə görə sevə bilmirdi.arturum kitabları çap edilir və sürətlə yayılırdı. amma yenədə onu ölümündən sonra daha çox oxudular,onunla daha çox maraqlandılar,daha çox tədqiq etdilər. artur əsil paranoyak olmuşdu.öz qeydlərini kiminsə oxuyacağı,yeməyinə zəhər qatacağlarını düşünüb qeydlərinin bir cümləsində həm alman, həm ingilis həmdə latın dilindən istifadə edir,yeməyini əksər hallarda öz evinin yanındakı kafedə yeyir,yemək qabı dəstini isə özüylə gəzdirirdi.qoca artur insanlardan daha da qopurdu.onun tənhalığı adi insan tənhalığı deyildi.onun tənhalığı yadlaşmanın nəticəsindən doğmuşdu.
    şərq fəlsəfəsinə meyili olan qoca artur sufizmdən xeyli təsirlənmişdi.sufizmin beş mərhələsi ilə razılaşırdı.
    artura görə kiminsə qəlbinə toxunmaq,kimisə incitmək deyə bir şey yox idi. əksinə o bunun tərəfdarı idi .artur deyirdi;dostlarınızı təhqir etməkdən çəkinməyin. bu onların sizə daha çox bağlayacaq. onlarla yaxşı davranmayın.pis sözlərinizi ondan əsirgəməyin.necəki sadiq bir it ona qarşı sahibinin çox yaxşı davranmasından həzz etmir.
    1860. ildə arthur schopenhaueri evinin yaxınlığındakı kafedə stol üstündə oturmuş və ölü halda tapırlar.
    onun haqqında çox yazmaq qeyrimümkün və boşdur, onun haqqında çox danışmaq da qeyrimümkün və boşdur. lakin onun haqqında düşünmək çox gözəldir
wikiləyən: Aşmış kamazın şoferi



hamısını göstər

üzv ol

...