24. ölkəmin portreti.

təəssüf ki təəcüblənmirəm artıq. səhər radələrində kofemi dəmləyib evdən çıxarkən görmüşdüm xəbəri. heç açmaq istəyi keçmədi içimdən. niyə günümü heyfslənərək açmalıyam? bu nəyə lazımdır axı, deyə fikirləşdim. ölü sayıları artdıqca isə bunun əslində günün gedişatıyla əlaqəli deyil, laqeydləşməylə bağlı olduğunu başa düşdüm.
bilirsiz, məsələ qısa və lokanikdir: bir ailənin çöküşü, o ailənin faciəsi statistika sayılmadığına, təbii fəlakətlərin başverə bilmə ehtimallarının yüksəkliyinə görə, mənimsəmək, empatiya qurmaq, müdafiəsinə qalxışmaq, onların yerinə bir parça hüzünlənmək hisslərimizi yadlaşdırıblar. yaşadığımız və fırlanan dünya buna inandırıb bizi. eyniylə soma madən faciəsində də belə deyildi? günün ilk saatlarında ölən on beş işçiyə görə heç kim işini atıb hadisəylə maraqlanmır, o haqqda uzunlamasına yazmır, küçəyə çıxıb etiraz etməyi lazımlı bilmirdi. gecə çağı 301 ölü (bu artıq yuxarıda bəhs etdiyim statistikadır) vicdanları tərpədirdi. bu hələ azərbaycana yaxın coğrafiya olduğu, hamının bildiyi, pərdə arxasını gördüyü hadisə olduğu üçün misalını verirəm. bir dəqiqə, dayanıb fikirləşək: dünyada baş verən hadisələrin qığılcımlanmasını, böyüməsini içdən içə istəyən kimliyimizə nə ad verməliyik? bu hal, yadlaşmağımız, bəlkə də təbii inkişaf yolu, normal bir gedişatdır; ancaq homo sapiensdən bugün doğulan uşağa qədər olan periyod, adına insanlıq, hiss, duyğu dediyimiz keyfiyyətlərimizi itiririk.

bu rəqəm gecə radələrində qırxa da çıxa bilər (və böyük ehtimalla rəqəm qırxlara yaxındır; kivlər, dövlət nazirlikləri mövcud rəqəmdən, ələlxüsus olimpiya aybaşısı vaxtlarında, daha azını açıqlamaq məcburiyyətindədir) buna da təəccüblənməyəcəm. bu fərdi kompanentdir. duyğularla rəftarı əla alma halı (yenə də yadlaşma: əslində duyğular öz axarıyla hərəkət edən şeir olmalıdır) laqeydlikdir.
məsələn keçən dəfə bir dostumla təsadüfən aytac babayevadan söhbət düşdü. son hadisədən xəbəri olub, olmadığını soruşdum. məlumatsız idi. dedim ki öldürülüb. qısaca, içində təcavüz var, deyə soruşdu. əgər yoxdursa, artıq təsir etmir. o bıçıqlanma hallarına öyrəşmişəm, itirmişəm o hisslərimi. heç nə demədim. o da ən azından mənim bugün bu yanğına qarşı hiss etdiklərimi büruzə verirdi.

bunları ölkədən kənar, küçədə hadisədən xəbərsiz insanların əhatəsində yazmaq yaxşı hiss etdirmir. bütün bu olimpiya vəsvəsələri (ölkənin qaldıracağından ağır yüklər) xalqı karikaturaya çevirib. bütün həyatlarını banka yatırıb, kreditlə boğuşan insanlar var. ayrıca milli məclisin qarşısında özünü yandıran qarabağ (!) əlilini də, intiharlar körpüsünə dönüşmüş əzizbəyovdaki körpüdən özünü aşağı atanları da, öz gülləsiylə öldürülən əsgərləri də, doxsanlarda bir gecənin içində qanına qəltan edilənləri də, elmar hüseynovu da, unutmamışıq. hər şey, əsas da azərbaycan kimi ölkələrdə politikdir. baxmayın dostoyevskidən yazmağımıza, bu sadəcə gündəlik həyatdan qaçışdır.

ölənlərin ailələrinə səbr deyil, əksinə səbr daşlarının partlamalarını (eyniylə binanın içi kimi, çölü kimi) arzulayıram.

və, bir coğrafiya fikirləşin ki, üstündə iki yüz ölkə var; siz gəlib azərbaycanlı doğulursuz.