46. müxalifət hər yerdə (hətta ən demokratik ölkələrdə) hökumətdən daha az məlumatlıdır. çünki, müxalifətin bir sıra önəmli bilik qaynaqlarına legitim girişi olmur (kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat hesabatları, gizli diplomatik yazışmalar, qapalı arxivlər, qapalı görüşlər və danışıqlar, və s.). burası aydındır.
problem məlumatsızlığın dərəcəsindədir. açıq siyasi sistemlərdə müxalifətin üzünə açıq (belə sistemlər həm də buna görə "açıq" adlanır), çatımlı məlumat vasitələri və qaynaqları olur. belə vasitə və qaynaqların sayı nə qədər çox olursa, toplum bir o qədər açıq, iqtidar-müxalifət münasibətləri bir o qədər sağlam, ölkədəki vəziyyət də bir o qədər sabit olur (tələb olunan başqa şərtlərlə yanaşı).
qapalı siyasi sistemlərə həm də ona görə "qapalı" deyilir ki, orada məlumat vasitə və qaynaqları müxalifətin üzünə bağlıdır. müxalifətin məlumatsızlığı, strateji baxımdan, iqtidarın özünə də ziyan vurur. iqtidar çox şeyi açıq deyə bilmədiyinə görə (hər yerdə belədir), bir sıra həqiqətlərin müxalifət tərəfindən söylənməsi gərəyi yaranır.
açıq siyasi sistemlərdə müxalifət özü belə məlumatları alır (yaradır) və çata bildiyi vasitələrdən (müstəqil mediadan istifadə edərək, parlamentdə danışaraq) həmin məlumatları (iqtidarın çeşidli səbəblərdən deyə bilmədiklərini) açıq deyir. nəticədə, toplumda sağlam məlumat mübadiləsi gedir, toplum çox şeydən xəbərdar olur, kütləvi məlumat vasitələri həm müstəqil qala, həm də qanuni yollarla pul qazana bilir. biznesin də xeyrinədir bu, çünki biznes qurumları kiv-lərə rahat reklam yerləşdirə bilir.
qapalı siyasi sistemlərdə belə olmur. orada iqtidar, deyə bilmədiklərini topluma çatdırmaq üçün, qondarma müxalifət yaradır, kiv-ləri boğucu nəzarətə, ya da aşkar inhisara alır, çeşidli muzdlu insanlardan ibarət "icazəli sözün deyildiyi yerlər" formalaşdırır (iqtidaryönlü ekspert toplumu). nəticədə, məlumat mübadiləsi əngəllənir, gerçək müxalifət marjinallaşır, özünü ifadə etmək, lap elə pul qazanmaq istəyən bacarıqlı insanların xeylisi susur (bəziləri açıq yalan danışmağa girişir), biznes çevrələri kiv-lərə yaxın durmur (çünki, məlumat məmulat ola bilmir), toplum da əksər önəmli məsələlərdən xəbərsiz qalır. strateji baxımdan belə vəziyyət iqtidar üçün çox təhlükəlidir (cəmiyyət üçün də, təbbii ki).
qapalı siyasi sistemlərdə həqiqətlə yalan arasında fərq çox zaman aydın olmur. belə sistemlərdə "məlumat" və "fakt" anlayışını qəsdən qarışıq salırlar. problem ondadır ki, yalan da faktlara əsaslana bilir ("kontekstual yalan", məsələn). bir şeyin doğru, ya da yanlış olduğunu aydınlaşdırmaq üçün, yalnız faktları yoxlamaqla kifayətlənmək olmaz. həqiqət və yalan (xeyli dərəcədə) - təfsir və təqdimat məsələsidir. qiymətləndirici mülahizələr öz yerində, faktların ötürülməsi üçün istifadə olunan dil də məsələni tam aça bilmir.
qapalı siyasi sistemlərdə faktların ötürülməsi üçün istifadə olunan dil informativ olmur. "informasiya" (ingiliscə "in" prefiksi və "forma" kökü) məlumatı ötürənin təyin etidyi mənaya görə deyil, məlumatı qəbul edənin düşüncə açıqlığına görə müəyyən olunur. içəridən ("in") şəkilləndirmənin ("formasiya") baş tutması üçün, qapalı siyasi sistemlər enyi söz və söz birləşmələrindən dəfələrlə (yeri gəldi, gəlmədi) istifadə etməli olur (propaqanda).
məsələn, öz ölkəmizi götürək. iqtidar xoş görüntü (müsbət məna ötürücülüyü) yaratmaq üçün "analoqu olmayan inkişaf", "regionun lider dövləti", "ulu öndərin uzaqgörən siyasəti", "onun layiqli davamçısı", "ictimai-siyasi sabitlik" və s. kimi şablonlardan bol-bol istifadə edir. istənilən mövzuda bu şablonlardan istifadə etmək olur - məqsəd xoş görüntü yaratmaqdırsa. mənfi görüntü (problemlər) üçün istifadə olunan şablonlar da var - "daxili və xarici düşmənlər", "anti-azərbaycan qüvvələri", "dağıdıcı müxalifət", "ermənipərəst dairələr", "... onların buradakı əlaltıları" və s. məqsəd problemlərin mahiyyətinə toxunmadan onları təsvir etməkdirsə, bu şablonlardan hər yerdə istifadə olunur.
belə təcrübənin uzunmüddətli tətbiqi nəticəsində ölkədə ümumi mənasızlıq yaranır. faktlar dəyərini və təyinatını itirir. məna-ötürücülüyü baş tutmur, toplumda içiboşluq (mənaların oturuşmaması) dərinləşir və genişlənir. mövzunu açmaq, söhbəti tutuzdurmar çətinləşir. sözün dəyəri düşür, dil kasadlaşır. siyasi təsisatlarla toplum (insanlar) arasında rabitəsizlik yaranır - xəbər olmur, ya da məlumat gec çatır, ya da inam yaranmır. inamsızlığın institutlaşması (təsisatlaşması) çox böyük təhlükələrlə dolu bir problemdir.
biz (hamımız) bu problemin içində yaşayırıq. baxın iqtidarın etdiklərinə (xüsusilə son iki ildə). baş verənlərin hamısını yuxarıdakı problemlə əlaqələndirmək olur. sistem problemidir, sistemi dəyişmək lazımdır.