1. isaac asimov’un foundation seriyasının ilk kitabı. daha əvvəl #272447 yazdığım kimi, girişdim axır ki və ilk kitabı bitirdim. deyə bilərəm ki, insanlıq hakimiyyətinin, sivilizasiyanın, hətta yarana biləcək insan psixologiyasını ən gözəl əks etdirən kitabdır. qalaktik imperiyanın parçalanması ilə galaktikada xaosun hökmranlıq edəcəyini ön görən seldon’un bir qrup alimi toplayaraq qalaktikanın ucqar bir planetinə sürgün edilməsiylə başlayır hekayəmiz. bundan sonra qalaktikanın ucqar terminus planetində alimlərdən ibarət fond qurulur və bu fondun məqsədi xaosun hökmranlıq edəcəyi illəri qısaldaraq gələcəkdəki elm adamlarına bir işıq olacaq galaktik ensiklopediyanın hazırlamaqdır. spoilerə keçməzdən əvvəl qeyd etmək istəyirəm ki, kitab quruluş etibarilə the silmarillion ilə ədəbi cəhətdən bir çox bənzərlik göstərir. yəni hekayə baxış bucağında axıcı bir hekayə təqdim etmir kitab bizə. başınız qarışıb, ürəyiniz bulana bilər. ehtiyatlı olun və kəmərlərinizi bağlayın.

--- atom gücü tərəfindən qorunan sahə---

hekayə ilk baxışdan seldonun alimləri toplayaraq doğurdan da saf elmlə məşğul olmaq məqsədilə bu təhlükəli işə girişdiyini inandırır. daha sonradan seldonun gizli planı olan bu yozlaşmış imperiyanın küllərindən ikinci bir imperiyanı yaratmaq olduğunu öyrəndiyimizdə “həə, əsl hekayə elə indi başlayır” dedizdirir.

ilk olaraq, heç bir silahı, hərbçisi olmayan, sadəcə alimlərdən və texniklərdən ibarət bir planetin, hətta kiçik bir qurumun imperiyanın ucqarlarında parçalanaraq barbar krallıqlar qurmuş vəhşi dövlətlərdən qorunması olduqca mümkünsüz görünür. lakin burada hardin adlı merin işə qarışması ilə çox’çox, məncə dahiyanə və günümüzdə özünü göstərən bir plan qurur. elmi din halına gətirmək. bununla rahib adı altında qurğulardan başı çıxan texniklər, mühəndislər və alimlər yetişdirilir, onların istifadə etdiyi texnologiya və atom gücü ilahi qalaktika ruhunun lütfü olduğuna inandırılır. beləliklə rahiblər texnikadan başı çıxan yeganə adamlar kimi digər krallıqlara yerləşdirilir və agent kimi fəaliyyətlərinə başlayırlar. bundan sonra fondu işğal etmək istəyən bir krallıq düşmənlərinə onların düzəltdiyi texnologiya ilə hücum etdiyində, ustalıqla çox kiçik və asan bir həmlə ilə gəmi fəaliyyətsiz hala gəlir və bu “qalaktika ruhunun qəzəbi” olaraq adlandırılır. bunu eşidən xalq “müqəddəs torpaqlar”a hücum edən krallığa qarşı üsyan başladır və beləliklə, krallıq xalqın qorxusundan bir daha heçvaxt belə bir işə nail olmur.

uzun illər sonra, fondun dini üzü zəiflədiyində fond yeni bir yola əl atır. tacirlər. tacirlər qalaktikanın ucqarlarında 4 bir tərəfə yayılaraq ancaq sadə texnologiya al’veri ilə məşğul olurlar. rahiblərin gücü zəiflədiyindən və hətta bir çox planetə girişi qadağan edildiyindən təmir edilə bilməyən əşyalar tacirlərin gəlişi ilə məcburiyyət qarşısında yenisi ilə əvəz edilir. fonddan olan asılılıq, dindən tacirliyə keçir və demək olar, eyni şərait başqa cür qurulur. imperiyanın 200 il sonra hələ də ayaqda olduğunu və bir əyalətinin artıq fondu ələ keçirtmək istədiyini oxuduğumda, “heralde yani, o boyda imperiya 200 ildə çökəsi deyil ki” dedim ki, kitabdakı xarakter mallow’un da mənimlə eyni reaksiyanı verdiyini görəndə daha da zövqlə oxumağa davam etdim.
mallow’un “fəaliyyətsizlik strategiyası”nı çox bəyəndim. demək olar, müharibə etmədən qalib gəlməsi, qarşısındakı düşmənin zəif’zəif, yavaş’yavaş əriməsini izləməsi çox zövq verici idi. burada faktiki olaraq imperiyanın bir parçası olan əyalətin də buna heç bir şey edə bilməməsi, və onun da izləməsi ayrı maraqlı və ustaca yazılmış bir hissə idi.
kitabın sonunda fondun ilk 200 ilinin bitdiyini öyrəndik. seldonun gələn kitablarda qarşımıza çıxacağına inanıram. hətta hələ ortalıqda qalaktikanın o biri ucunda qurulmuş digər bir fond da var ki, onun hekayəyə daxil olması, ortalığı daha da qızışdıracaq. ikinci kitaba da elə 1’2 günə başlamaq fikrindəyəm, hələ ki, bu kitabı həzm edirəm.* glş

--- atom gücü tərəfindən qorunan sahə---

ilk kitab olduğu üçün hələ ki, hər şeyin necə yarandığını, göstərən tanıdıcı bir kitab idi. bundan sonrakı kitabların daha zövqlü olacağını düşünürəm və gözləntimi “hype is real, bro” deyərək yüksəldirəm. 7/10.