(youtube: 
)
)bəzən təməl biokimyamızın bizim üzərimizdəki illuziyaları insanların seks anlayışını və çoxalmaq anlayışını tamamilə fərqli şeylər olaraq görməmizə səbəb olur. fiziki münasibət olmadan çoxalmağımızın mümkün və bunun ictimai yayğın reallığımız olmağına çox da uzaq olmadığımızı siz də görürsünüz yəqin ki. ələlxüsus yaxın illərdə infertil insanlar cəmiyyətimizin böyük qismini təşkil etdiyində və bu peşmanlığımızı texnologiya ilə kompensasiya etmək üçün çarəsizcə çırpınarkən. ağır distopiyadır, deyil? üzərinə bir çox ssenari qurulub onsuz da, onların arasında margaret atwoodun yazdığı handmaid's tale distopiyasını xüsusilə irəli çəkmək istəyərəm.
biz insanlar həm bioloji, həm sosial varlıqlarıq, deyilənə görə, elə deyil? bəs hərəsindən neçə faiz? elə bu aramızda önəmli fərqlər yaradan amillərdən biridir. deyil?
biz insanlar, bildiyimiz qədərilə homo sapienslər olaraq təbiət ananın uzun illər ərzindəki heyvanlar aləmi üzərində oynadığı təkamül deyilən əziyyətli və məşəqqətli yollarının nəticəsi olaraq indiki halımıza gəlib çıxmışıq, deyilənə görə, deyil?
hərkəsə məlum olduğu kimi, bütün bu informasiya yığını bizim sadəcə olaraq biraz inkişaf etmiş, ancaq heyvani ünsürlərlə təşəkküllənmiş canlılar olduğumuz gerçəyini ortaya qoyur təxmini olaraq.
heyvanlar arasındakı bəzi davranışların kompleksliyi və texnologiyanın inkişafı ilə onların müşahidəsinin son illərdə getdikcə yayğınlaşması bizi onlar və dolayısıyla öz haqqımızda da bir çox bilmədiyimiz mövzular haqqında agah eliyir. son zamanlarda xüsusilə diqqətimi çəkən bir məsələ var idi, sözlükdə də qısa bəhsi açılıb: (bax: heyvanların bir-birinə təcavüz etməsi)
(youtube: )
)vəya
bu
biraz araşdırma ilə bunun kimi bir çox görüntüyə çata bilərsiniz. bəziləri narahat edici ola bilər sizin üçün.
bəhs olunanların xaricində bəzi suallar ortaya çıxır:
-təcavüz, ovlanmağın bir parçasıdırmı?
-təcavüzün, zövqə söykənən seksin bir parçası olması nə qədər təbiidir?
-təcavüz, ehtiyacdırmı?
bir də, ya cesur o parçadakı adam neden uçmak istemiş?
və sairə və sairə. sualların geniş cavabları və daha artığı var.
qısa olaraq, yəqin ki, ən obyektiv cavab təcavüzün, məsələn qaşınmağın universal zövq olması kimi, bəzi heyvanlar, xüsusilə sinir sistemi irəli dərəcədə inkişaf etmiş heyvanlar arasında, kəşf edildikcə, fürsət olduqca və öz icmasının reallıqları gərəyi yadımsanmayacaqsa, ən təməl instinklərdən birinin ən təməl yırtıcı elementlərindən biri olması gerçəyidir. insanda da həmçinin, biraz daha geniş aspektdən baxmaq gərəkir sadəcə olaraq, əxlaq, tabular və bir çox şüur elementləri bəhs etdiyimiz müzakirə mövzusunun bir parçası olduğu üçün.
yaxın zamanlarda digər bir gözləmin heyranı olmuşam. elə bir fenomendir ki, üzərinə düşünməkdən özümü saxlaya bilmirəm. əvvəla izləməyə dəvət edirəm:
(youtube: )
)(youtube: )
)dahası var isə bildiyiniz, qırmızılaya bilərsiniz hesabımı.
izlədiyiniz hadisənin heç bir məntiqə sığan, insani yöndən baxanda isə əxlaqa sığan yönü yoxdur. amma əldə ovucda olan bəzi bilgi və çıxarımlarla hadisəyə açıqlama gətirmək mümkündür. delfin və fillərin hər ikisinin empatiya özəlliyi olan, digər bir çox məməlidən fərqli olaraq * xüsusilə delfinlər insanlardan sonra vücud həcminə görə ən inkişaf etmiş beynə sahib canlılar sayıla bilərlər qeyri-primatlar arasında daha kompleks beynə və düşüncə alqoritminə sahib canlılardırlar.
düzü, qeyri-məməlilər arasında bu tərz davranışın ola biləcəyini zənn eləmirəm. çoxalma şəkilləri fərqlidir, ən əsası, yuxarıdakı canlılardan delfinlər 12 ay, fillər 18-22 aylıq ağır bir hamiləlik sonrası adətən tək bala doğurlar. digər canlılar daha sürətli, qısa müddətdə çoxala bildikləri və davranışlarının bu qədər kompleks olmasının təməlləndirilməsi baxımından demək olar ki, qeyri-mümkünə yaxın kimi görünür bu tərz oğurluqlar.
bunu da əlavə etmək mühümdür ki, bu saxta adaptasiya mexanizmalarından biri də ola bilər.
bəzən problemlərindən çıxış yolu tapa bilməyən insanlarda, bunun fiziologiyalarında da özünü göstərəcək şəkildə biruzə verməsi müşahidə oluna bilər. məsələn uzun müddətdir eyni iş/həyat tərzi rutinindən qurtulmağa çalışan zehin, bunun nəticəsi olaraq ölçülməsi qeyri-mümkün bəzi simptomlar və bəzi daxili funksiyalara qeyri-iradi müdaxilə ilə ciddi simptomlar ortaya çıxara bilir, bu insanlar həqiqətən xəstə kimi hiss edirlər və beynin hazırladığı ''həll yolu'' işə yaraya bilir.
heyvanlarda da bu davranışları bənzər məntiqlə, əxlaqi məcburiyyətin olmamağını da arxa planda bir kənarda ağılda tutsaq, açıqlamaq olar. populyasiyadakı çoxalmaq problemləri yaşayan/istəməyənlər vardır. * ? növlərinin var oluş təhlükəsi siqnallarının genlərlə ötürülməsinin bir həll yolu olaraq bu fərdlər saxta şəkildə ''şəxsi mənafeləri gərəyi öz genlərini qurtararaq növü qurtardığını'' zənn edə bilərlər.
digər cavab isə, fərdin özünü daha hazırlıqlı, öz növünün, qrupunun çıxarları əsasında özünü daha yaxşı, böyütməyə hazır valideyn olaraq görməsidir. beləliklə də o doğulan balaya daha layiq olduğu düşüncəsindən bu davranışa meyillənməsidir.
bəlkə də heç biri deyil.
bəlkə də hamısı qarışıqdı.
kiçik bir əlavə etmək zəruridir. xüsusilə primatlardakı ekstra kompleks, açıqlaması çətin olan qrupları və fərdi davranış mexanizmalarını müşahidə etmək mümkündür. matriarx dominantlığında yaşayan bonoboları bilməmiş olmazsınız.
(youtube: )
)niyə necə deyə ağlınızdakı suallara fürsət qoymadan öz kiçik cənnətlərini yaradan bonobolardan keçək övlad qatili babunlara. * şimpanze və digər canlılarda da görülür babunların balalarının % 30 qədəri erkəkləri tərəfindən qətl edilirlər
. (youtube: )
)yuxarıdakı hər şeylə necə də ziddiyət təşkil edir bunlar. bəlkə də bəsit balanslaşdırma ölçü-biçimidir, böyük rəsmi görmək çox çətindi bizimçün.
bütün bu qısa müzakirə əslində bizə necə geniş baxış bucağı və üfüq təqdim edir, sadəcə bunu görmək belə özümüzü və ətrafımızı az da olsa anlamaqda bir miqdar kömək və motivasiya olar bəlkə də.
eyni davranışları sərgiləyən insanlarla müqayisə edəndə ağır yüklənmiş bir mübahisə masası görürəm uzaqdan. * glş
bir də, salam, heyvansevərlər.
bəli, instaqramdakı o şirin it və pişiklərdən dahası da var.
hörmətlə.