11. Kainatın mərkəzində bir ruh var və bu ruh bütün əqli və fiziki əməyin bütünüdür və özünü bütün bu fəaliyyətin nəticəsində əks elətdirir. Nəticə etibarilə ruhun yadlaşması, maddi və mənəvinin parçalanması yoluyla baş verir. Subyektlər əvvəlcə təbiətlə əlaqəyə girir və təbiəti öz düşüncəsinə uyğun bir obyektə çevirir və həmin çevrilmənin nəticəsində özünü obyektdə tanıyır, dolayı yolla tanıyır çünki öz varlığını özündə yox, başqa bir cisimdə əks elətdirir. Bu tanınmanın birinci tarixi aktıdır. Bu proses sona çatandan sonra başqa bir tanınma mərhələsi başlayır. Burada isə iki ayrı subyekt özlərini, digərinin simasında tanıyır, tanınma uğrunda gedən bu mübarizə isə birinin tanınmasına və digərinin onun asılılığı altına alınması ilə sona çatır. Məsələn ağa ilə qul arasında baş tutan münasibət zamanı, qul ağanın ağalığını qəbul edir, beləliklə ağa öz ağalığını qulun məğlubiyyətində tapır. Qul da ağa tərəfindən tanınır. Bu isə ikinci tarixi aktdır. Daha sonra ağa təbiətlə, asılılığı altında saxladığı qulun əməyi vasitəsilə münasibət qurur və qulun mövcudluğunun mahiyyəti olan əməyi, ağanın təbiətlə qurduğu (və ya qurmaq istədiyi) münasibət əsasında formalaşır. Bu yolla da qul öz əməyinə, yəni mahiyyətinə yadlaşır, ağa isə təbiətlə öz mahiyyəti vasitəsilə yox, qulun əməyi vasitəsilə münasibət qurur və bu səbəbdən də, o da yadlaşmış olur. Son nəticədə isə ruh yadlaşır. Bütün bu yadlaşmalara son qoymaq üçün də, maddi və mənəvi bölünmənin, subyektin başqa bir subyektdə tanınmasına son verib özündə tanınmasına imkan yaratmaq yolu ilə aradan götürülə bilər.

Hegelçi yadlaşma anlayışını belə izah etmək olar. Bir də var marksın yadlaşma nəzəriyyəsi. Bu haqda isə həvəslənən kimi marksın və ya (layiq olduğu üçün) nəzəriyyəyə məxsus başlıqda entry yazmaq olar.