17. bəşərin anadan olandan ölənə qədər sorğulamalı və dərk etməli olduğu anlayış. hər kəsdə başqa cür gətirir. insanların çoxu "həqiqi dostun" olmadığına inanır. sovetdən qalma insanlarda bu daha çox müşahidə olunur, nədənsə. insanın həyatının mənası budur, hər mərhələdə yenə eyni sual: yenə cəhd edimmi? (bu dəfə bacaracağammı?) dost olmaq və ya dost olmağı öyrənmək üçün çox şey yaşamaq lazımdır.

bütün həyatımı dost olmağa həsr etmişəm. 7-8 yaşlarında olarkən, məhlədə uşaqlarla oynayarkən ən gec mən evə qalxırdım. halbuki hamının anası aşağı-yuxarı eyni vaxtda uşağını evə çağırırdı. amma "dostlar"ımı qoyub evə qalxmaq o vaxtlar uşaq şüurumda xəyanətə bərabər idi. həri, ən sonuncu adam da anasının hədələrinə boyun əyib getdikdən sonra yavaş-yavaş qalxırdım yuxarı. ya qapı açılmır, ya içəri daxil olduqdan sonra tumanla çölə çıxarılıram, ya döyülürəm... yuxarı qonşunun gəlib valideynlərə "mənim xətrimə içəri salın" deməsi və s. illərlə gözlədim mənimlə sona qədər bir nəfərin qalmasını. heç kim qalmadı.

məktəbdə də heç nə fərqli deyildi. həmişəki kimi dostla bağlı bir hadisə baş verəndə "durub düşünməmək", həmin od-alovla yaranmış hallara könüllü düşmək. şübhəsiz ki, xasiyyətləri bir-birinə yaxın olanlar daha tez dost olurlar, amma yaş artdıqca fərqliliklər də bir yerə sığa bilir.

heç oxumurdum. yəni, konkret heç. 7-ci sinifdən 9-cu sinfə qədər müəllimlərin ifrat güzəştlərini çıxmaqla, demək olar ki, 3 aldığım belə olmurdu. hər şey bomba idi. zarafat, mırtlaşmaq, müəllimləri "birgə" ələ salmaq, futbol - sabahkı oyunun xəyalı ilə keçəcək gecədə səliqə ilə stuldan asılmış formalar, digər "dost" qrupları ilə (siniflər) rəqabət, bu rəqabətdə daha da möhkəmlənən dostluqlar... gəl gör ki, 9-cu sinifdə oxumağa qərar verdim. dəftər tutub hər gün neçə saat oxuduğumu qeyd edirdim... 14 oktyabr - 3 saat 20 dəqiqə, 15 oktyabr - 5 saat 15 dəqiqə... bir ara ard-arda 20 gün 5 saatdan az oxumadığımı oxuyurdum dəftərdən. bu əmək nəticəsini verdi, 2 il boyunca bütün imtahanlarda 24 nəfərdən həmişə son iki yerdən birini tutan adam 7-ci, 6-cı sıraya yüksəldi. amma mən yenə eyni adam, eyni hərəkətlər, dostlarıma yenə möhkəm bağlı idim. bir müddət sonra yaxın dostların bu uğuru həzm edə bilmədiklərini, arxamca danışdıqlarını, quyumu qazmağa çalışdıqlarını gördüm. dəhşət idi! və mən bu vəziyyətdən hansı çıxış yolunu seçdim? rəqibləri düşmənə çevirib üstlərinə şığımaqda? xeyr. bəzilərinizə görə, yüz faiz axmaqlıq hesab olunacaq bir hərəkət etdim: ciddi-ciddi dəftəri götürdüm, zibilliyə atdım, oxumağı dayandırdım. bəli, dostlarımı itirməmək üçün. insan nə qədər axmaq ola bilər? o qədər axmaq olmuşam, yəqin ki.

mənim kimi insanların olduğuna inanıram, artıq belə olan bir neçə nəfəri də tanıyıram. (gülümsəməni hiss etdim)

heç vaxt bezməmişəm, cəhd etməyə davam edəcəyəm. başqa cür yaşamaq mümkün deyil.