1. Problemlərin hər zaman 1 kökü olduğunu düşünürsünüzsə, yanılırsınız. Bu gün son zamanlarda tez-tez eşitdiyimiz bir feminizm qolundan olan interseksional feminizmdən danışacağıq. Ekrana biraz daha yaxınlaşın, azca da gəlin, aha bəsdir. interseksional feminizmə Azərbaycan dilində “kəsişən feminizm” də demək olar.
Termin olaraq dilimizə 1989-cu ildə Kimberli Uilyams Krenşou adlı vəkil tərəfindən gətirilib. O, ayrı-ayrı şəxslərin fərqli sosial kimliklərə sahib olduqları üçün fərqli qruplara yönəlmiş nifrəti ayrı hesab etməyinin həqiqəti əks etdirmədiyini müdafiə edirdi. “Kəsişənlik” termini ilə də ayrı-seçkiliyə səbəb olan təsnifatların əlaqəli olduğunu, yəni “kəsişdiyini”, interseksionallıq yaratdığını izah etməyi hədəfləyirdi. Kəsişən feminizm, feminist nəzəriyyənin hər qadının eyni imtiyazlara sahib ola bilməyəcəyini nəzərə almalarını vurğuladı. Fiziki əlillik, sosial və ya iqtisadi vəziyyət, etnik mənşə, fiziki görünüşü, yaşı, dini, təhsil səviyyəsi, cinsiyyət kimliyi, cinsi oriyentasiya və s. kimi bir çox səbəbə görə qadınların basğı və haqsızlığa məruz qala biləcəyini göstərmək planlaşdırılmış bu qol həyatın hər tərəfindəki qadınların feminizmdə özünə yer tapmağı və qadın həmrəyliyində təmsil olunmağı hədəfləyirdi.

Krenşoun əsas diqqəti irq və sosial gender kəsişməsi olsa da, başqa bir yazısında vurğulayır ki, onun irqin və sosial genderin kəsişiməsinin nəzərə alınmasına olan ehtiyacı da vurğulamalı olduğu səbəbin də olmasını xüsusi qeyd edir.

Qadın hərəkatı abolisionizm hərəkatından yaranmışdır. Bu səbəbdən qadın hüquqları aktivistlərin qurduğu “qul-qadın” bənzətməsi də bu köklərə işarə edir. Qullar kimi qadının da adı yoxdur, öz mülkü yoxdur, övladları üzərində tərbiyə və söz haqqı yoxdur. Qısacası, rəsmi bir varlığı belə yoxdur. Qadınlar qulların azad olunması üçün çalışsalar da, növbə öz azadlıqlarına gəldikdə kifayət qədər dəstək almadıqlarını hiss edirlər və bu hərəkatı tərk edirlər. Dövrün abolisionistlərinin dediyi kimi, “qara dərililərin dövrü” deyil, “qaradərili kişilərin dövrü“dür. Feminist qadınlar azad qaradərili kişilərin mülki hüquqlarında ağdərili qadınlardan daha çox olduğunu iddia edirlər. Feminist qaradərili qadınların vəziyyəti isə ağ dərili qadınlardan fərqli idi. Krenşou tərəfindən təqdim olunan bu konsepsiya, qrupların homogenləşdirici (eyniləşdirici) təsirlərinin tənqidi olaraq feminist mübahisələrdə özünü göstərdi. Krenşoua görə, qara dərili qadınların yaşadıqları ağdərili qadınların yaşadıqlarından fərqlidir və vəziyyətləri eyni arqumentlərlə başa düşülə bilməz. Onlara həm qadın, həm də qaradərili olması ilə əlaqədar ağdərili qadınlardan fərqlənir. Onlar bəzən zidd gələn və bəzən onlarla üst-üstə düşən bərabərsizlik mexanizmləri ilə qarşılaşırlar. Kəsişmə anlayışı da bu vəziyyəti ifadə edir.

Azərbaycanda interseksionallıq
Azərbaycanda buna misal olaraq məcburi köçkün qadınları göstərmək olar. Məsələn, məcburi köçkün qadınların təhsilə və biznesə çatımlılıqları nə qədərdir? Biz çox zaman bu sinifdən gələn qadınların təhsilə və səhiyyəyə çatımlılıqlarının az olduğunu görürük. Biz geniş baxdıqda, bunun individual yox, sistematik bir problem olduğunu deyə bilərik. Bu sistematik problemləri özündə cəmləyən interseksional kimliyə malik şəxs cəmiyyətdən təcrid olunur.