Bu gün sizinlə özüm barəsində danışacağam. Tək mənim dərdim deyil, filosoflarin yazdığı kitabların əsas müəllifi olan bir psixoloji problem..
Bu entrini oxuduğunuzda əslində yazdığım entrilərin və davranışlarımın zəncirvari əlaqəsinin sırf bu pozuntudan qaynaqlandığını hissə-hissə görəcəksiniz.
1] Əvvəla bu nəyin nəsidir?
Mizantropiya əsasən bir şəxsiyyət pozuntusunun əlamətidir. Yəni birini alana biri hədiyyə hesabı.. məndə də passiv-aqressiv şəxsiyyət pozuntusunun bir yan göstəricisidir.
Bu mənə uşaqlıqdan anamın başqaları qarşısında fikir bildirərkən göz ağartması ya da etdiyim hər davranışın sonrasında məni sorğulaması, cəzalandırması ilə ortaya çıxdı. Artıq fikir bildirəməz vəziyyətə gəlmişdim. yeniyetmə vaxtı savadlı qohumların "bu uşaq robotdur" deyə fikir bildirməsi mənim zehnən daş vəziyyətimdən bir az oyatmışdı. Savadlilar məndə tərslik oldugunu anladı. Cahilliklə yoğrulmuş beyinlərə görə mən -hər istənilənə itaət edən uşaq olmaqla normal idim. Qısaca bu edilənlərə rəğmən uşaqkən öz aqressiyamı içimde yaşadım, sakit uşaq idim. Böyüdükdə(şəxsiyyətin formalaşan vaxtı) bu artıq xəstəlik kimi özünü göstərdi. Odur ki, övladınıza uşaqkən fikir bildirməsinə azadlıq verin. Sonrası mənim kimi olmasın.
Unutmayın, uşağa edilən hər bir təzyiq yetkin yaşa çatdıqda edilən təzyiqdən qat-qat təsirlidir. Övladınıza həssas yanaşmağa çalışın.
indi keçək yan göstəriciyə:-> mizantropiyaya
Cinayət, oğurluq, işgəncə, müharibə sözləri ilə insanlıq daim üz-üzədir. Əksəriyyət sosial şəbəkələrdə sevgi və humanizmdən danışırsa bəs bütün bu baş verənlər nədir? Bəlkə də şüuraltımızda nifrət hissi formalaşır?
Mizantropiya- yunancadan 2 sözün birləşməsindən "misein"-nifrət, "anthropos"-insan deməkdir. Söz əslən Fransızcadan gəlməkdədir. Hərfi tərcümə ilə insanların təbiətinə,davranışına nifrət edir, insanlardan bezib, iyrənir,guvənmir, sevmir. Başqa deyişlə humanizmin tam ziddidir. Əslində tam zidd deyil. Onun ziddi "insanlıq ali varlıqdır və bəşəriyyət sevilməlidir" deyən filantropiyadır. Az əvvəl deyilən mənfi düşüncədə olan şəxslər mizantrop və ya mizantropist adlandırılır.
2] onlara görə insanlar nə ifadə edir?
Onlara göre insan təbiət etibarı ilə(xasiyyətcə) pis olan varlıqlardır. Onlar ya pislik edər, etdirər ya da edənə göz yumar. insan öz mənafeyi uğruna canlıları öldürər,zərər verər və ya təbiətdən istədiyi kimi istifadə edər. Normal insan bir digər insanın davranışına görə nifrət edə bilər. Amma bir mizantrop insanlar ona heç nə etmədikdə belə bəşəriyyətə qarşı qoyduğu qarşıdurma ilə nifrət edərlər.
Yeniyetmə vaxtı şanışer adlı reperin, xüsusilə də "susamam" adlı mahnısında
(youtube: )
insanin törətdiyi vəhşilikləri eşitdikdə bu xəstəlik məndə yavaş-yavaş baş qaldırmağa başlamışdı. (Ətrafda olan insanla bağlı mənfi faktorlar onlara təsir edir.)
3] mizantropların xarakterik xususiyyətləri?
- onlar asosial deyil. Onlar diqqət mərkəzində olmağı sevirlər.(narsist) Əksər etibarı ilə yaxınlığındakı 2-3 nəfərlə dostluq edir və yeni dostluq axtarışında olmurlar.
- yanlış Bir şey etsələr belə öz etdiklərinin təkidlə doğru olmasını vurğulayırlar. (Əksərən mübahisələrdə səhvin özümdə olma ehtimalını fikirləşmək üçün fasilə verirəm.) Onlar Hətta sahib olduqları psixoloji pozuntudan qurtulmaq, insanlara humanist yanaşmaq da istəmirlər. Sahib olduqları psixolojik pozuntuya özlərinin seçdiyi qərar kimi düşünür, vəhşilik törədən insana humanist olmaq tərəfində deyillər.
- onlar hər şeyi inkar edir(verilən təklifi rədd edir, məsələn anasını sevmir, edilən təklif məntiqli olsa belə nifrət uğruna rədd edir) , əksərən özləri yeni bir təklif etmirlər.
- çox insan olan yerdə məcbur qalmaq kabuslarıdır.
(Mənə görə əksər yerdə qruplaşma var və qatıldığım yerdə ya tək insan olacağam, ya əzik qrupda olacağam. Çünki bu pozuntudan olanlar insanların insanları düzgün qiymətləndirmədiyini düşünür. Necə ki məktəbdə xasiyyətcə tünd olan qızlar "bad girl" qrupu yaradaraq popi olduğunu zənn edirlərsə onlara görə bu kimi yerlərdə məhz yaxsı qruplaşmalar üst təbəqə ilə əlaqəsi olan pis insanlardır. Və özləri pis insan olmadigindan əzik qalacağı düşünülür.)
- xoşbəxt insan gördükləri yerdə qaçmağa yer axtarırlar. (Hələ bu rəqibləridirsə vəziyyət daha dəhşətli, onlar özlərində potensialları ilə daha çoxunu bacara biləcəyini düşünür, gəl gör ki, özləri elə də şey bacarmır.) Qısqanc
-saxta gülüş üzlərindən əksik olmur.
( yola getmədiyim mühitlərdə(məs: qohumlar) ya yola verərəm ya da ümumiyyətlə işim olmaz.)
-sarkazm(lağlağa)-dan daim istifadə edirlər. ( Açıqsözlü olduğum vaxtlarda sarkazmdan da istifadə edərək iynələyirdim və adım acidil-ə çıxmışdı.)
- fərdi mizantropiyada fərdin peşmançılığı, ümidsizliyindən çevrilmiş nifrətə görə həm özünə həm də insanlığa olan nifrətdir. Nickname-in "Aşmış kamaz" olan hissəsində həyatda olan səhvlərin , peşmançılıq yükünün (insanın daşıdığı dərd hesabı) aşaraq dağılması və qəzada ortada qalmış şofer isə nəticəsizliyin/ümidsizliyin təzahürüdür. Bu xüsusiyyətlər sonda nifrətə çevrilir və fərdi mizantropiya yaranmış olur. Bu ən pik halda intiharla sonlanır. (intihara aid yazdığım sonu gülməli hekayələr yalan deyildi, evin pəncərəsindən, dağın təpəsindən özünəqəsdli ölümlü hekayələr , 200 kmsaat sürətlə kamaz altına girməkli hadisələr sadəcə passiv-aqresiyyamin təzahürü idi. Ya da intihar haqqında yazdığım wikilik entrinin sonunda intihar edənlərə etməmələri ilə bağlı səslənişimdə əslində özümə səslənirdim. ictimai mizantropiya isə fərdin özünə yox, ölkə başçılarına nifrətdən başlayır və xəstəlik ən pik həddə milliyətçiliyə , irqi ayrı seçkiliyə və kütləvi müharibələrə səbəb olur.
Yəhudi filosof fliyodanin qeydlərinə görə isadan sonra isgəndəriyyədə yəhudilərin mizantrop olma fikri ortaya atıldığından minlərlə yəhudi öldürülmüşdür.
- münasibətlərdə saymazyanaliq
istəmədiyim şəxsə hörmətsizlik olsa belə "salam" vermirəm.
(Bu orta məktəbdə kolidorda rast gəlib salamımı almayan müəllimə görə törəmiş ola bilər. Sizə adi gələ bilər, amma mənə görə bu hörmətsizlikdir.) Unutmayın, bir mizantropa əvvəl etdiyi hərəkət uyğun dəyəri görməsə bu onda nifrət yaradır. Sonra dəyəri görsə belə bu artıq həmin sahədə ona həvəssizlik yaradır. Onlar əksər mövzuda lazımsız dərəcədə həssasdırlar. Postlarda mübahisələrdə deyilən "overreact-cı" ya da "çox emosionaldir" sözlərini anlayışla qarşılayıram.
-empatiya hissini itirmək
Keçən dəfə bir dostum anasini itirdiyinden danışmışdı. Mənsə açıq şekilde bu barədə heç nə hiss etmədiyimi dedim. Heç nə hiss etmesem bele gerek bu barədə pis oldugumu demeliydim. Amma bu məqamda özüm suniliyi sevmədim.
Qısaca empatiya hissim yavaş-yavaş itir.
- kənardan çox soyuq və iddialı insanam. Adimdaki "kamaz" sözü oradan gəlir. Qarsisikəsilməz, zirehli, bildiyi kimi gedər mənasindadir.
-mukemmelliyetci (beyenilmeyen entrilerimi ona göre silirem.)
-heyvanlara insanlardan daha çox dəyər vermək, onlara pul xərcləmək
(Mənim həkim olma istəyim əsas maddiyata bağlıdır ki, mən o pulla və sonra gələn dəstəklə barinaq açım. Özüm hələ də gücüm çatan qədər heyvanlara dəstək oluram. Qısaca insanlara olan sevgimi heyvanlara vermişəm.)
-insanlara güvənsizlik
Çox yaşım yoxdur, ancaq tanisdigim hər insanin necə deyərlər sonrasında zayi çıxıb. Hətta sözlüyə ilk gələndə cumlələrim bu yöndə olmuşdu.
" Məncə hər insan kənardan zibildir, yaxınlaşdıqca necə də murdar olduğunu anlayırsan."
Bunlar normal düşüncenin məhsulu deyil. Bəlkə də mən belə deyəndə qarşı gəldiniz. Amma Bukovski də mən bənzəri söz deyib: "təbii ki, bir insanı sevə bilərsiniz, amma onu mümkün qədər tanımırsinizsa"
Ya da başqa söz yazmışdım: "ətrafimdakilar insan adlanırsa mən insan deyiləm."
Şopenhauer "kainatda hər şey gözəl ola bilərdi, əgər insan olmasa" , nitsşe isə "dünyada yayılan bir xəstəlik var bunun adı insandır." Demişdir. Jan pol santr "cəhənnəm basqalaridir." Yəni bizimlə birgə olan çoxlu alim/filosoflarin ( conatan svift) düşüncələri üst-üstə düşür. Bu isə tam olaraq sevindirici hal deyil. Bizə sevindirici tək şey bizi anlayan yazarlarin olmasıdır.
3] nə səbəbə olur?
Uşaqkən alınan travmalar, zədələr ,dəyər görməmək, ozguvənsizlik,sevgisizlik nəticəsində fərddə böyümə dövrlərində yarımçıqlıq sezilir. Fərd daha sonra özünü problemlərin içərsində qarmaqarışıq şekilde tapacaq. (Fotoqrafiya başlığında entrimdə " düşüncelerimin əsarəti altında boğuluram" deyəndə bu nəzərdə tutulurdu.) "Dərhal öyrənmək", "məntiqi əlaqə qurmaqda" problem yaşanır.
Əks cinsə qarşı kompleks münasibət bəsləyəcək.( Hətta nəinki övlad sahibi olmaq , heç evlenmek de istəmirəm.) Asosial və qorxaqlıq altında sanki bloklanacaq və nəticə əldə edə bilməyəcək. Peşmanlıq fenomeni, cinayətə meyillilik (cinayət edərkən diqqət ediləcək məqamlar adlı başlıqda entrim var.) Və ən sonunda da intihar.
4] əsasən psixoterapevt və ya psixoloqla danışmalı və uzun müalicə almalı olacaqlar. Əgər pulunuz varsa..
Kənaracixma: Uşaq psixologiyasini bilmeyen və üstəlik Kasıb ailələr övlad sahibi olmasın. Uşaqda psixoloji problem yaradar və üstəlik vaxtında müalicə etməzlər.
Əgər pulunuz yoxdursa təəssüflənməyin. insanin həkimi elə özüdür.
Doğrudur, insan vəhşiliyi ilə üzbəüz dövrdə mizantrop olmaq artıq xəstəlik olmasa da hər kəsin şüuru altındadır. Xəstə olanlar isə sagalmalari ucun
Həqiqətlə barismali, özünüzün səhvlərini askarlamali, yeri gələndə tənqid etmək, bir stəkan suyun saf olduguna inanmaq və heç bir şübhə olmadan içmək (insanlarla münasibətə bənzətmə edilir.) ,Dəyərli və lazımi insanlara lazimi dəyəri göstərmək və bununla da itirilən dəyəri , zamanı qaytarmaq lazımdır. içinizdəki təbliğatı sökün. Bununla işıqlı yolda addimlayacaqsiniz.
Bir gün edit edib bu illətə qalib gələ bildiyimi demək niyyəti ilə, öpürəm.-*