bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

...

atomun qeyri müəyyənliyi

əjdahalar   googlla


    #sözaltı wiki təsadüfi wiki gətir

    yazarın wiki entryləri: astrolab - parfüm notları - ürəyin hisslərlə əlaqəsi
    1. Sözlükdə gəzəndə gözüme atom mövzusu dəydi,bu sırada atoma olan dəhşətli marağım və tutkum yadıma düşdü istədim bu barədə bir şeylər yazım. Ümumi olaraq atomun quruluşu və onun quruluşundakı elmə tam məlum olmayan(bəzi alimlərin fikri olsa da heç vaxt tam təsdiqini tapmayıb) bəzi nüanslar haqqında ümumi bir şeyler qeyd etməyə çalışacam sadə bir izzahla. Ümumiyətlə elmi dildə yazmaq yersiz gəlir mənə, onsuzda buna baxmaq istəsəm elmi dildə milyon dənə məqalə var netdə ordan baxaram, amma buranın isə daha anlaşıqlı dildə yazılmış bir məlumatlar küpü olmasını arzulayıram.

    Atom o qədər möhtəşəm bir quruluşdadır ki, onun haqqında nə qədər danışsaq da azdır. Keçək mətləbə, təsəvvür edin ki, bir kürə var, həmin kürənin mərkəzində bir yük topu hansı ki, nüvə adlanır və nüvənin ətrafında firlanan mənfi yüklü hissəciklərdən (elektronlar) ibarət elektroneytral hissəcikdir. Elektronlar davamlı olaraq nüvənin ətrafında hərəkətdədirlər, yeni onlar öz oxları (orbitleri) üzrə fırlanırlar bir növü bizim başa düşəcəyimiz fərziyyədə günəş sistemi kimi, ele planetar modeldə bunun üçün irəli sürülüb. Ümumiyətlə atomun modeli haqqında n qədər fərziyyə mövcuddur, tomson modeli,rezerfod modeli və's.
    Son olaraq atomun planetar modeli əsas qəbul olunur amma bu modeldə belə izzah edilə bilməyən bir nüans var. Təsəvvür edin ki, mərkəzdə müsbət yüklü nüvə var və bunun ətrafında elektronlar daim dövr edirlər yəni hərəkətdədirlər biz də bilirik ki, bir şeyin hərəkət edə bilməsi üçün onun müəyyən bir enerjiyə ehtiyacı var ( necə ki,biz o enerjini qidalardan alırıq) amma elektronların hardan enerji aldığı hələ də elmə məlum deyil.yəni ki, planetar modeldə elektronun bir enerji mənbəyi yoxdursa o müəyyen vaxt sonra orbit üzrə təcillə hərəkət edərək öz enerjisini itirecek və atomun nüvəsinin üzərinə düşüb atomu məhv edəcəkdi amma belə bir şey yoxdur gördüyümüz kimi. Bunun üzərinə Bor müəyən postulatlar irəli sürüb, o dedi ki, elektronların əslində bir enerjiyə ehtiyacı yoxdur onlar elə öz orbitleri üzrə enerjiye ehtiyac duymadan fırlana bilərlər bu nə qədər inandırıcıdırsa artıq, o deyirdi ki, əgər elektronlar başqa bir orbitlere keçərsə enerji şüalandirar və ya uda bilərlər( bu zaman enerjiyə ehtiyac yaranar). Amma borun bu postulatları demək olar ki, bir çox alimi və insanları ( içi mən qarışıq) qane etmir. Çünki, Bor Atom Modeli, sadəcə tək elektronlu atomların (hidrogen) spektrlarını açıqlaya bilir( zatən araşdırmanı da hidrogen üstünə aparmışdı hansı ki, ən sadə atom quruluşlu elementdə) buna görə də çox elektronlu atomların spektrlərini açıqlaya bilmirdi. Ən böyük səhvi isə bu araşdırmaya sadəcə ümumi fizika ilə baxıb dəyərləndirməyi olmuşdu, bura kvant fizikasını, Heyzenberqin qeyri-müəyyənlik prinsipini də nəzərə almalı və elə araşdırmalı idi. Adama deyərlər ki, yekə alimsən araşdırma edirsen tam elə də (bunu eşidən bor yəqinki qəbrində tərs dönər)). Həmişə ağlımda bu sual məktəb vaxtından olub hətta bunun üzərinə aşağı siniflərdə(8 ci sinif falan) araşdırma edirdim məktəbin kiçik akademiyasında amma heçnə elə araya uniye hazırlıq zir zibili girəndə insan nəyə məruz qaldığını əslində nəyi, necə çox sevdiyinı unudub həyatın axışına mənasızca üzməyə başlayır. Uzun sözün qısası gələcəkdə bu haqqda araşdırma etmək fikrim olub həmişə bura da yazdım ki,bəlkə kimsə bu suallara cavab taparda məni təmiz bürüyən bu maraq hovuzundan çəkib qurtarar. Xülasə, atom ürəkdi bizdə çoxlu ürəklər toplusuyuq.

16 əjdaha

Maria
#381017


13.12.2023 - 00:21
+6350 oxunma
wikiləyən: zazoza



hamısını göstər

üzv ol

...