ipəzor
əjdahalar googllaaz bilinən azərbaycan sözləri - 11 tuş - drongəmi
★ #sözaltı wiki təsadüfi wiki gətir
yazarın wiki entryləri: azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti - rekordsmen - ipəzor
“Gəlin dilimizi öyrənək!” seriyasından növbəti sual: Bu məişət əşyasının tarixi yəqin ki çox qədimdir. Adından da məlum olduğu kimi, işini zor tətbiq edərək görür. Əsas vəzifəsi isə bir Azərbaycan məsəlindəki korla eynidir. Siz isə bu əşyanın adını Azərbaycan dilində yazın!
"mr13" adlı istifadəçi 22 iyun 2010-cu il, saat 17:37-də cavab verib:
"ipəzor. xalq dilində desək şpilka"
"rene" adlı istifadəçi də eyni şəxsə bu sualı verib:
"Birinci dəfədir eşidirəm… Döğrudan belə söz var??"
"bloqçu" adlı istifadəçi də bu şərhlə cavab verib:
"ipəzor — birinci dəfədir eşidirəm. Qeyd etdiyiniz üçün çox sağ olun. Yaxşı ki, bunu da öyrənmiş olduq..."
Rəqəmsal dünyada ilk dəfə bu sözü işlədən "mr13" adlı istifadəçi Kayzen saytında Nadir Zamanov adlı şəxs kimi görünür. Nadir Zamanov bu sözü trol kimi uydurub, yoxsa əvvəllər eşidib yazıb, bu sirrdir. Lakin 2010-cu ildən sonra rəqəmsal dünyada bu sözün istifadəsi getdikcə daha çox olur. insanlar həqiqətən də bu sözün mövcudluğuna inanırdılar. Çünki ətrafınızdakı bir neçə nəfər bu sözü işlətdikdə, siz də avtomatik olaraq bu sözün mövcud olduğunu qəbul edirsiniz. Əslində bu, hər hansı bir yeniliyin sosial imitasiya yolu ilə cəmiyyətdə yayılmasının gözəl nümunəsidir.
Bu söz ilk dəfə 25 aprel 2016-cı ildə (6 il sonra) qafqazinfo saytında Azər Qismət tərəfindən xəbər kimi qeyd edilib:
“Şpilka” sözü “ipəzor” oldu
Mənim dilçi alimlərə böyük hörmətim var. inanın ki, ötən əsrin 60-cı illərində onların əməyi sayəsində Azərbaycan türkcəsi digər türkdilli xalqların dilindən xeyli fərqləndi, yad elementlərdən kifayət qədər təmizləndi. Amma bəzən sözlərin dilimizə tərcüməsi nisbətən gülməli alınır. Bəlkə düz demirəm. Hər halda birtəhər çıxır. Elə götürək “şpilka” sözünü. Neçə illərdir ki, bu söz tərcümə olunmamış qalmışdı. Uşaqlıqdan böyüyənə qədər bu sözün qarşılığını bilmədən adi qaydada evdəkilərdən eşidirdim. Mən böyüdükcə bu söz də böyüyürdü. Nəhayət, onun dilimizdə qarşılığı tapıldı. “Şpilka” oldu “ipəzor”
Bu xəbərdən sonra sosial şəbəkələrdə dilçilik institutu 2 ay ələ salınıb, tənqid olunub. Tənqid həddən artıq çox olanda 14 iyun 2016-cı il tarixində Dilçilik institutunun mətbuat xidmətinin rəhbəri Təranə Şükürlü xəbər saytlarına açıqlama verib:
"Sosial şəbəkədə yayılan bu iddialar heç bir reallığı əks etdirmir. Bu cür sözləri ictimaiyyətə dilçi alimlər təklif etməyib, onlar institutun Elmi Şurasında müzakirə olunmayıb. Sosial şəbəkədə müzakirəyə çıxarılan bu tipli sözlər müəyyən qrup insanların uydurmasıdır."
Bu cür sözlərin dilçilikdə nə adlandığını dəqiq bilmirəm. Bildiyimə görə fransız dilində də zarafat kimi işlədilən, sonradan rəsmi sözə çevrilən “vasistas” sözü var. Almanlar ilk dəfə fransız evlərində gördükləri kiçik havalandırma pəncərəsi üçün fransızlara "was ist das?" (bu nədir?) deyə soruşdular. Fransızlar da almanları ələ salmaq üçün bu sözü “wass-ist-dass” kimi işlətməyə başladılar. Sonralar “vasistas” kimi bu zarafatcıl söz fransız dilinə pəncərə adı kimi daxil oldu.
üzv ol