demək olar ki 90% azərbaycanlıların bakıya köçməsi ilə baş verən şey. çünki azərbaycanlı təbiəti etibarı ilə şəhərdə yaşamaq üçün dizayn olunmayıb, ata-babası orta asiyada at çapan azərbaycanlını sən gətirib 21-ci əsrdə müasir bir şəhərə qoysan axırda ortada bir xalq qalmaz, yozlaşar. azərbaycanlı dediyin at çapar, əkin əkər, süd sağar. azərbaycan tradisionalizminin son qalaları olan rayonlar hökumətin onlara investisiya qoymamağı səbəbi ilə çökdüyünə görə artıq azərbaycanda elə də bir köklü adət ənənə qalmayıb. köhnələrə qulaq asan bilər, 70-80-ci illərdə azərbaycan indikinə nəzərən çox daha ənənəvi bir yer olsa da indi qərbləşmişik. o dövrdəki qonaqpərvərliyin indi olmamağının səbəbi də bəlkə budur. rayonlara investisiya qoymamağımız bizim başımızda bir gün pis partlayacaq, çünki oralar artıq bizim torpaqlarımız deyil, koloniyamızdır. koloniyalardan köçən adam ya gec tez mərkəzi hökumətə baş qaldırar, ya da məhv olub gedər. azərbaycanlı indi mədəniyyəti ilə birgə yavaş yavaş solur.
dərsə gedən bir uşaq
çıxdı buz üstə qoçaq
sürüşdü birdən-birə
düşdü buz üstə yerə
uşaq durub neylədi
buza belə söylədi
sən nə yamansan a buz
adam yıxansan a buz
az qalıb ömrün sənin
yaz gələr artar qəmin
əriyib suya dönərsən
axıb çaya gedərsən
hamının başına gələn amma heç kimin danışmadığı şey, çünki insanlar azərbaycandakı qobumlarına xaricə çıxandan sonra hər şeyin bomba olmayacağı reallığını çatdırmaq, bunu onların üzünə vurmaq istəmirlər. yetimlərin tək həyat amalı xaricə çıxmaqdı axı, tək ümidləri odur, o da olmayandan sonra yaşamaqları üçün bir səbəb qalmır. sən necə 40 yaşındakı taksavatlıq edən dayıya başa salasan ki ay dayı, evdəki 4 uşağına baxmaq ümidi ilə çıxdığın xaric səni varlı eləməyəcək, ora gedib taksi işləsən heç özünə pul çatdırammıyassan. bir növ azərbaycana demokratiya gəlsə də bir şey dəyişməyəcək demək kimidir. ermənistana və gürcüstana demokratiya gəldi, noldu ki? maaşları 100-200 manat artdı, cəmiyyət daha sərbəst oldu amma yenə də həmin kasıb qafqaz ölkələridir, varlanmaq üçüm dörd fırın çörək yeməlidilər. bayaqkı nümunədə də dediyim kimi, yetim elə bilir xaricə çıxsa hər şey dörd dördlük olacaq, düzdür xaricə çıxanda hər halda azərbaycandakından daha yaxşı yaşayır, amma bu uğruna 10 minləri tökəcək dəyərdə bir şey deyil, ən azından mənim subyektiv fikrim etibarı ilə elədir. xaricə çıxanda qohumlarının birinci reaksiyası ala köşəni döndü ki bu olur, halbuki icebergin aşağıdakı hissəsini görmürlər. başa düşmək istəmirlər ki kasıbsansa amerikada da kasıbsan. bir də mən özüm amerikaya gedib özlərini varlı göstərmək istəyən insanları görəndə yazığım gəlir. qaqaş olduğu ölkənin ən aşağı təbəqəsində yaşayır, amma reallıqlarla üzləşmək istəmədiyi üçün özünü başqalarına (özündən də bərbad şəraitdə yaşayan azərbaycanlılara) xoşbəxt göstərib validation almağa çalışır, bura azərbaycanca video çəkən abidik-qubidik amerikada həyat tipli youtube kanallarının hamısı daxildir. ingiliscədə belə adamlara pathetic deyirlər. çoxusu azərbaycanlılara hava atacam deyə elə videolar atırlar, yoxsa niyə dünyanın nömrə bir ölkəsinə gəldikdən sonra azərbaycan adlı cırtdan boyda qafqaz ölkəsindəki həmkəndlilərin üçün video çəkəsən ki? mənə elə gəlir bu boşluq hissinin əsas səbəbi insanın komfort zonasında çox yaşamağıdır, bir müddət sonra isə insan fikir verir ki komfort zonasında olduğu müddət ərzində özünü inkişaf etdirməyib. bu əsasən də bizim kimi istiqanlılığa öyrəşmiş şərqi avropa ölkələrində olur. hətta amerikada yaşayan tanışlarınız varsa soruşun, ukraynalılar, ruslar, qazaxlar kimi post-sovet xalqları orada best friendləriniz olur, ən azından mənə elə olmuşdu hacı, sizdə nə cürdü bilmirəm. hə bir də bunu yazanda fikir verdim, bayaq dediyim kateqoriyanın içində özüm də varam. bunun fərqinə vardığı andan etibarən isə depressiya başlayır. bax buna da deyirlər downfall. sözümün canı odur ki insan özünü o dərəcəyə qədər inkişaf etdirməli, o dərəcədə uğur qazanmalıdır ki insanlar olduqları ölkədən asılı olmayaraq ona və yaratdığı dəyərlərə hörmət etsin. azərbaycanda oxuduğun rüşvət yuvası olan universitetləri, tarix kitablarındakı geydirmə napolyonları xaricdə heç kim qozuna almır brat, məndən deməsi. bundan başqa beynəlxalq aləmdə rəqabət edə bilmirsənsə əlində olan resursların bir önəmi yoxdur. bir az rəsmi yazdım, bunu bir az açım. deyək ki python bilirsən, bunu o səviyyəyə qədər yaxşı bilməlisən ki almaniyadakı, kanadadakı hind nerd kompüter mühəndisi ilə belə rəqabət apara biləsən. çünki bir ölkədəki ideologiya, din və ya fikir digər ölkə üçün heç bir şey ifadə etməyə bilər. günün sonunda insanın əlində qalan yeganə şey özü və cəmiyyət üçün yaratdığı dəyərdir. bu dəyəri heç vaxt itirməyin.
müəyyən bir miqdar özünü inkişaf etdirdikdən sonra özünü bir pox hiss etməyə başlayanlar, ən əsası da səni özlərindən üstün görənlər. özləri çox şeyin fərqində deyil axı yetim, elə bilir bütün dünya təzə təzə kəşf elədiyi şeylər haqqındadı. dostoyecski deyib ki bir insan nə qədər bilinc sahibi olursa o qədər hərəkətsizləşir, çünki özünə dayatılan çox şeyin mənasız olduğunu anlayır. ama eqoist gijdıllağlar bir şeyi təzə təzə kəşf edəndə özlərini david goggins kimi aparırlar. bu mərhələni özüm də keçmişəm, amma indi o mərhələni keçənlərə baxanda mənə gülməli gəlir.
nadir şahın borçalını gürcülərə verməsi. axc qurucularının irəvanı türk qərdeşlərimizə görə ermənilərə paylaması. şah ismayılın pkklı yavuza uduzmağına görə saraya çəkilib depressiyaya düşməsi. elçibəyin heydər əliyevi bakıya çağırması və sırf onu milli məclisə daxil etmək üçün konstitusiyada dəyişiklik edib milli şuranın sayını 51 nəfərə çıxartması, ondan əvvəl də heydər əliyevi üç dəfə baş nazir postuna çağırması. surət hüseynovun baş nazir müavini təyin olunması, (bir qısmat çorah olmuşdu respublikada dördüncü adam) xanlıqlar dövrü azərbaycanı(iki rus cariyeye hanlık mı verilir dayı mal mısın amk)
uzatdıqdan sonra özünüzü bir pox zənn edəssinizsə heç uzatmayın. saç deyəndə ağlıma dostum gəlir, adı sahiliydi. qaqaşın saçının arxası üstünə baxanda baya uzunuydu. bir dəfə soruşdum ki ala niyə belə saçla fırlanırsan, o da dedi ki bir dəfə tədbirdə oturanda arxamdakı qız dedi ki uybla qaqaşın başı qarpıza oxşayır, mən də o vaxtdan uzadıram ki başım qarpıza oxşamasın.
demokratik prezident seckileri, parlament seckileri, yeni konstitusiya ve belediye seckileri. bunlarin hamisi demokratik yolları kecirilse 10 ile Azerbaycan minimum bir Estoniya seviyyesine qalxar. 10 il de demokratiyani saxlaya bilsek Norvec olariq. sifarişi verən: Cetrion
öz vətənində niggalar kimi yaşayan azərbaycanlıları aşağılayıb özünün bir pox olduğunu düşünən elit psixoloqcuq.okey razıyam qaqaş bir qədər intellektə sahibdir, ancaq bu o demək deyil ki həyatdakı əsas missiyası 5-ci sinifdə oxuyan balasına dəftər kitab yetirmək olan ortastatistik azərbaycanlıya aşağı gözlə baxmaq lazımdır. söhbət odur ki bizim xalqımızın geridə qalışının bir nömrəli səbəbi maddiyatdır, çünki azərbaycanlılar ömürləri boyu pulu düşünürlər ki oyblyaat ayın axrını nətər çatdıracam? bu da ona gətirib çıxarır ki azərbaycanlılar özlərini o qədər də inkişaf elətdirəmmir, hobbilər edinəmmir, ona görə də dünyagörüşləri çox qısıtlı qalır, kəndçidən fərqsiz olurlar. yəni qısası milliyətçi olduğunu deyən biri vətənini onu kəndlisi ilə də sevməlidir, çünki kəndli şəhərlinin komfort zonasını yaradan əsas güc-qüvvədir, kəndli bir növ atadır, o, oğluna, şəhərliyə komfort zona yaradır.oğul isə özünü elmi işlərdə inkişaf etdirərək ölkənin intellektual-ziyalı ehtiyacını qarşılayır. atatürkün də bir sözü var idi ki, kəndli millətin əfəndisidir.
tək ölmək də bir az depressiv səslənire ala. evləndiyin insanı gərək çox diqqətlə seçəsən. insan yanında onu sevəcək birinin olmağını istəyir, bu psixoloji bir ehtiyacdır. burada yox ala tək öləcəm mən triplərinə girənlərin çoxu elə eləməyəcək.
lazımsız nostalgiya. bakı normalda pox çuxurudu, nefti olmasa yenə elə olardı. mədəniyyətə gəlincə o sovet dövründə bir qədər var idi, çünki digər millətlərin nümayəndələri gəlib bakıda gəzirdilər, bizim bakılılar da ona görə ortalama azəriyə baxanda daha kulturalı olurdu. sonraları ssri dağıldı deyə o olan qalan mədəniyyət də qalmadı. azərbaycanın niggaları rayonlular tökülüşdü bakıya.
islam dininin sadəcə qurani kərimə əsaslanmasını müdafiə edən islami cərəyan. ilk baxışda kifayət qədər məntiqli və bir o qədər də oyblə quranda yazılanlar hədislərdən çox fərqliymiş ki dedirdən bir dini sekta olsa da bir müddət sonra müəyyən problemlər də ortaya çıxmağa başlayır. məsələn qurani kərimi əsas alıb hədislərin hamısını rədd etsək ortada qurani kərimi anlamağımıza kömək edəcək məlumatlar qalmır. yəni sən bir müsəlman olaraq mən quranı mərkəz alacam desən belə həsidlərin ən azı bir qismini tarixi kontekstə uyğundursa qəbul etməlisən. üstəlik quranda hər nə qədər bu kitab bir bütövdür və biz onu detallı bir quruluşda endirdik desə də hazırda əlimizdə bulunan ənənəvi islamla qurançı islam bir çox nöqtədə üst üstə düşmür. məsələn sünnət olunmaq, imam mehdinin yenidən qayıdışı, aşura, qurban bayramı, 12 imam, namazın qılınma qaydası kimi şeylər qurani kərimdə mövcud deyil.
turkiyelilere qarsi komleksi olan sairimiz. ay kisi, edibsen? seir yazmaq isteyirsen? bu zehrimari bizim dilimizde yaz ki basa dusek dana. yoxsa azerbaycansayagi sikilib hamile qoyulmus istanbulcaynan yazsan hami seirini oxuyanda cringe olar.