blok başlıqlarını gizlət
bütün zamanlarda yazdığı ən əjdaha entrylər:
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
Bu söz ilk dəfə 2010-cu ildə Vüqar Bağırlının kayzen.az-da bu sualı verdiyi zaman ortaya çıxıb:
“Gəlin dilimizi öyrənək!” seriyasından növbəti sual: Bu məişət əşyasının tarixi yəqin ki çox qədimdir. Adından da məlum olduğu kimi, işini zor tətbiq edərək görür. Əsas vəzifəsi isə bir Azərbaycan məsəlindəki korla eynidir. Siz isə bu əşyanın adını Azərbaycan dilində yazın!
"mr13" adlı istifadəçi 22 iyun 2010-cu il, saat 17:37-də cavab verib:
"ipəzor. xalq dilində desək şpilka"
"rene" adlı istifadəçi də eyni şəxsə bu sualı verib:
"Birinci dəfədir eşidirəm… Döğrudan belə söz var??"
"bloqçu" adlı istifadəçi də bu şərhlə cavab verib:
"ipəzor — birinci dəfədir eşidirəm. Qeyd etdiyiniz üçün çox sağ olun. Yaxşı ki, bunu da öyrənmiş olduq..."
Rəqəmsal dünyada ilk dəfə bu sözü işlədən "mr13" adlı istifadəçi Kayzen saytında Nadir Zamanov adlı şəxs kimi görünür. Nadir Zamanov bu sözü trol kimi uydurub, yoxsa əvvəllər eşidib yazıb, bu sirrdir. Lakin 2010-cu ildən sonra rəqəmsal dünyada bu sözün istifadəsi getdikcə daha çox olur. insanlar həqiqətən də bu sözün mövcudluğuna inanırdılar. Çünki ətrafınızdakı bir neçə nəfər bu sözü işlətdikdə, siz də avtomatik olaraq bu sözün mövcud olduğunu qəbul edirsiniz. Əslində bu, hər hansı bir yeniliyin sosial imitasiya yolu ilə cəmiyyətdə yayılmasının gözəl nümunəsidir.
Bu söz ilk dəfə 25 aprel 2016-cı ildə (6 il sonra) qafqazinfo saytında Azər Qismət tərəfindən xəbər kimi qeyd edilib:
“Şpilka” sözü “ipəzor” oldu
Mənim dilçi alimlərə böyük hörmətim var. inanın ki, ötən əsrin 60-cı illərində onların əməyi sayəsində Azərbaycan türkcəsi digər türkdilli xalqların dilindən xeyli fərqləndi, yad elementlərdən kifayət qədər təmizləndi. Amma bəzən sözlərin dilimizə tərcüməsi nisbətən gülməli alınır. Bəlkə düz demirəm. Hər halda birtəhər çıxır. Elə götürək “şpilka” sözünü. Neçə illərdir ki, bu söz tərcümə olunmamış qalmışdı. Uşaqlıqdan böyüyənə qədər bu sözün qarşılığını bilmədən adi qaydada evdəkilərdən eşidirdim. Mən böyüdükcə bu söz də böyüyürdü. Nəhayət, onun dilimizdə qarşılığı tapıldı. “Şpilka” oldu “ipəzor”
Bu xəbərdən sonra sosial şəbəkələrdə dilçilik institutu 2 ay ələ salınıb, tənqid olunub. Tənqid həddən artıq çox olanda 14 iyun 2016-cı il tarixində Dilçilik institutunun mətbuat xidmətinin rəhbəri Təranə Şükürlü xəbər saytlarına açıqlama verib:
"Sosial şəbəkədə yayılan bu iddialar heç bir reallığı əks etdirmir. Bu cür sözləri ictimaiyyətə dilçi alimlər təklif etməyib, onlar institutun Elmi Şurasında müzakirə olunmayıb. Sosial şəbəkədə müzakirəyə çıxarılan bu tipli sözlər müəyyən qrup insanların uydurmasıdır."
Bu cür sözlərin dilçilikdə nə adlandığını dəqiq bilmirəm. Bildiyimə görə fransız dilində də zarafat kimi işlədilən, sonradan rəsmi sözə çevrilən “vasistas” sözü var. Almanlar ilk dəfə fransız evlərində gördükləri kiçik havalandırma pəncərəsi üçün fransızlara "was ist das?" (bu nədir?) deyə soruşdular. Fransızlar da almanları ələ salmaq üçün bu sözü “wass-ist-dass” kimi işlətməyə başladılar. Sonralar “vasistas” kimi bu zarafatcıl söz fransız dilinə pəncərə adı kimi daxil oldu.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
2021 orfoqrafiya lüğətinə türk dilindən yeni sözlərin daxil edildiyi lüğət.
• aşağılamaq (alçaltmaq, hörmətdən salmaq, təhqir etmək) = Türk dili islahatları zamanı “həqarət, mühəqqər, mübtəzil” əvəzinə yaradılmış söz semantik olaraq Azərbaycan dilinə keçmişdir. Köhnə Azərbaycan lüğətlərində “aşağı salmaq, endirmək, azaltmaq, salmaq” kimi mənalar olsa da, yeni lüğətlərdə yavaş-yavaş “təhqir etmək” kimi bəzi mənalar 2000-ci ildən sonra yaranmışdır. Sonuncu orfoqrafiya lüğətinə əlavə edilən “aşağılanma, aşağılanmaq, aşağılayıcı” sözlərinin izahı olmasa da, Google və korpus axtarışlarında türkcə mənada işləndiyi görünür.
• altyazı (subtitr) = 1970-ci illərdən türk dilində istifadə olunan bu söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• bilgilənmək (biliklənmək), bilgiləndirmək (bilikləndirmək) = Türk dili islahatı zamanı təklif edilən sözlər arasında olmasa da, dövrün qəzetlərində bilgi sözü vasitəsilə məlumatlanmaq, məlumatlandırmaq mənasında işlənən sözlər 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• bilgin (bilikli, savadlı) = Türk dili islahatı zamanı köhnə mətn axtarışlarından çıxarılaraq alim sözünün yerinə əlavə edilən söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• coşqu (həvəs, şövq, ruh yüksəkliyi) = 1941-ci ildə təhəyyüc əvəzinə yaradılmış söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• çağrı mərkəzi (zəng mərkəzi, çağırış mərkəzi) = “Çağrı” sözünün istifadəsi çox qədim olsa da, “çağrı mərkəzi” ifadəsi Türkiyədə ilk dəfə 1997-ci ildə IBM Türkiyə iş elanında işlədilib və 2021-ci ildə Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə əlavə edilib.
• dağçı (alpinist), dağçılıq (alpinistlik, alpinizm) = 1932-ci ildə Türkiyədə ilk dəfə olaraq alpinizm idmanının başlanması və yayılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər zamanı yaranan “dağcı” və “dağcılık” sözləri 2021-ci il Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətinə daxil edilib. Mənası ilə bağlı heç bir izahat olmasa da, Google və korpus axtarışlarında türkcə mənada istifadə edildiyi görünür.
• dişçi (stomatoloq, diş həkimi) = Türkiyədə “diş hekimi, diş doktoru” ifadələri rəsmi olaraq işlənsə də, danışıq dilində “dişçi” ifadəsi kifayət qədər yaygındır. Azərbaycan dilində çox işlənməsə də, 2021-ci ilin orfoqrafiya lüğətinə daxil edilib.
• dolğu (üz filləri) = Türkiyə Cümhuriyyətinin ilk illərində istifadə olunmağa başlayan və inşaat dolğusu, divar çatlağı dolğusu, üz dolğusu, dodaq dolğusu, diş dolğusu kimi bir çox sahədə ümumi mənada istifadə edilən söz Azərbaycan dilinə ancaq ingiliscə “facial filler”, yəni üz filləri mənasında əlavə edilmişdir.
• duyğulanmaq (doluxsunmaq, təsirlənmək, toxunmaq, emosional olmaq), duyğulandırmaq (emosional hiss etmək) = Türk dili islahatı zamanı təxəssüs, mütəxəssis olmaq sözləri əvəzinə yaradılmış sözlər 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• düşüş (eniş, düşmə, azalma) = Türkiyə türkcəsində müxtəlif mənalarda istifadə edilən söz 2021-ci ilin orfoqrafiya lüğətinə əlavə edilib.
• görüntü (şəkil, kadr, təsvir, mənzərə), görüntülü (video, təsvirli) = Türk dili islahatı zamanı baxış, nümayiş mənasında yaranan amma şəkil, kadr, təsvir mənalarında işlənen söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• gözənək (məsamə, pora) = 18-ci əsrin sonlarında Türkiyə türkcəsində hər hansı bir əşyanın üzərindəki kiçik dəlik kimi işlənməyə başlayan söz, türk dili islahatı zamanı “məsamə, rövzən” sözlərinin yerinə işlənməyə başlayır. 2021-ci ildə Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil olan sözün mənası ilə bağlı heç bir açıqlama olmasa da, türkcə mənaları ilə xüsusi olaraq “üzdəki məsamələr” üçün işləndiyi görünür.
• içəcək (içki) = 17-ci əsrdən etibarən Türkiyə türkcəsində məşrubat mənasında işlənən söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• incələmək (tədqiq etmək, diqqətlə yoxlamaq, araşdırmaq), incələmə (tədqiqat, araşdırma, müayinə) = Fransua Meninskinin “Thesaurus linguarum orientalium Turcicae-Arabicae-Persicae” kitabında qeyd olunan söz türk dili islahatı zamanı tədqiq sözü əvəzinə dilə əlavə edilmişdir. Azərbaycan lüğətlərində incələnmək, incələtmək felləri olsa da, mənaları incə, zərif etmək kimi görünür. 2000-ci illərdən sonra təfərrüata varmaq mənasında işlənməyə başlayan feil sonradan tədqiq etmək, diqqətlə yoxlamaq, araşdırmaq mənalarını qazanmış və 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• qalıcı (daimi, davamlı, möhkəm), qalıcılıq (davamlılıq, daimilik) = Türk dili islahatı zamanı müxəlləd sözü əvəzinə yaradılmış söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• qurulum (quraşdırma) = 1990-cı illərin əvvəllərində fərdi kompüterlərin yayılması zamanı əməliyyat sisteminin quraşdırılması üçün istifadə olunmağa başlayan söz 2021-ci ildə Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilib. Mənası ilə bağlı heç bir izahat olmasa da, Google və korpus axtarışlarında türkcə mənada istifadə edildiyi görünür.
• özçəkim (selfi) = 2014-cü ildə TDQ-nin “selfie” sözünün əvəzinə yaratdığı söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir. Ancaq Türkiyədə bu sözün istifadəsi cüzidir.
• paylaşım (paylaşma, bölüşmə) = 2000-ci illərdə Türkiyədə forum saytlarında internet məqalələri üçün istifadə olunmağa başlayan bu söz Azərbaycanda Facebook ilə birlikdə işlənməyə başlayıb və 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə əlavə edilib.
• seçənək (alternativ, variant, seçim) = 1971-ci ildə TDQ tərəfindən “alternativ” sözü əvəzinə yaradılmış “seçenek” sözü 2021-ci ilin Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə əlavə edilib. Mənası ilə bağlı heç bir izahat olmasa da, Google və korpus axtarışlarında türkcə mənada istifadə edildiyi görünür.
• simgə (simvol) = Türk dili islahatı zamanı simvol sözü əvəzinə yaradılmış söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir. Bu söz Azərbaycan lüğətlərində kompüter termini kimi göstərilsə də, korpus və Google axtarışlarında türkcədə olduğu kimi rəmz, emblem, işarə mənalarında işləndiyi də görünür.
• tanıtım (təqdim, təbliğat, reklam) = 1960-cı illərdə fransızca “lansman” sözünün yerinə işlənməyə başlayan bu söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilib. Mənası ilə bağlı heç bir izahat olmasa da, Google və korpus axtarışlarında türkcə mənada istifadə edildiyi görünür.
• tapınaq (mədəd, ibadətgah, səcdəgah) = Türk dili islahatı zamanı mədəd sözü əvəzinə yaradılmış söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• toparlanmaq (toplanmaq, özünu ələ almaq, sağalmaq, geri qaytarmaq), toparlayıcı (bərpaedici?, konsentrator?, kommutator?, hab?) = 1876-cı ildə Əhməd Vəfik Paşa tərəfindən cəm etmək, düşmən əsgərlərini toplayıb qovmaq mənalarında lüğətə əlavə edilmiş “toparlamak” sözü bu prosesdə türk dilində fərqli mənalar qazanmışdır. Sonuncu orfoqrafiya lüğətinə əlavə edilən sözlərin izahı olmasa da, Google və korpus axtarışlarında türkcə mənası ilə işləndiyi görünür. Lüğətlərə daxil edilməsə də, “toparlamaq” (yığışdırmaq, qablaşdırmaq, düzəltmək) sözünün istifadəsi mövcuddur.
• toplardamar (vena) = 1963-cü ildə TDQ-nin “verit” sözünün əvəzinə yaratdığı söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• tutqu (ehtiras, ibtila, şövq, vurğunluq) = 1942-ci ildə TDQ tərəfindən ehtiras, ibtila sözləri əvəzinə yaradılmış söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir. Mənası ilə bağlı heç bir izahat olmasa da, Google və korpus axtarışlarında türkcə mənada istifadə edildiyi görünür.
• uzman (ekspert, mütəxəssis) = Türk dili islahatı zamanı mütəxəssis sözü əvəzinə yaradılmış söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
• yetənək (qabiliyyət, istedad) = Türk dili islahatı zamanı qabiliyyət sözü əvəzinə yaradılmış söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir. Mənası ilə bağlı heç bir izahat olmasa da, Google və korpus axtarışlarında türkcə mənada istifadə edildiyi görünür.
• yönəlik (üçün, üçün nəzərdə tutulan) = 1950-ci illərdə türk dilində sifət kimi işlənməyə başlayan söz 2021-ci il Azərbaycan orfoqrafiya lüğətinə daxil edilmişdir.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
2016-cı ildə Murad Hüseynov tərəfindən Facebook-da yaradılan və dilin düzgün istifadəsini təşviq edərək izləyiciləri maarifləndirməyə çalışan bir səhifədir. Başlanğıcda yalnız yazı səhvləri üzərində fokuslanan səhifə, zamanla müxtəlif dil qaydalarını və orfoqrafiya məsələlərini də əhatə etməyə başlamışdır. Dil ilə bağlı mövzularda Dilçilik institutundan daha aktiv fəaliyyət göstərir. Bu baxımdan təqdirəlayiqdir. istifadəçilər burada dil problemləri barədə müzakirələr aparır və səhvlərin düzgün formasını öyrənirlər. Göze çarpan yeganə hal isə, çox da aşkar etmədən ara-sıra türkofobik bəzi paylaşımlar etməsi və türk dilindən sözlər və ifadələr istifadə edən bəzi azərbaycanlıları, rus dilindən sözlər istifadə edən azərbaycanlılara nisbətən daha çox tənqid etməsidir. səhifənin ən böyük yanılması isə, türk dilinin yalnızca və yalnızca türk serialları ilə Azərbaycan dilinə təsir etdiyini düşünməsidir.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
2021 orfoqrafiya lüğətində defis daxil olmaqla ən uzun söz: riyaziyyatçı-proqramlaşdırıcı (29)
Daha sonra kitabxanaçılıq-biblioqrafiya (28), sevindirici-kədərləndirici (26) sözləri gəlir.
Defissiz ən uzun sözlər bunlardır: avtobalanslaşdırıcılıq, beynəlmiləlləşdirilmək, elektromaqnitləşdirmək, elektroneyromioqrafiya, mollanəsrəddinşünaslıq, teleavtomatlaşdırılmaq, telemexanikləşdirilmək, termoelektronlaşdırıcı, termoelektronlaşdırmaq, termostabilləşdirilmək, yarımavtomatlaşdırılma. Bu sözlərin hamısı 22 hərfdən ibarətdir.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
Ərəbcədən alınmış söz kimi qəbul olunsa da, əslində ərəb dilində mövcud olmayan uydurma bir sözdür. "Tənqid" sözü, ərəb dilinin qaydalarına zidd olaraq "nəqd" sözündən yaranıb ("nəqd" sözü tef'il babından gəlmir). ilk dəfə 19-cu əsrdə fars və osmanlı dillərində meydana çıxan bu söz yalnız türk və iran dillərinə yayılmışdır.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
Nə üçün türk dili vasitəsilə Azərbaycan dilinə keçən yad mənşəli sözlər istənilmir? Xüsusilə yalnız türk dili vasitəsilə dilə keçmiş yad mənşəli sözlərə qarşı olduqca sərt mövqe sərgilənir. Lakin bu mövqenin səbəbinə dair keçərli bir arqument açıq şəkildə ortaya qoyulmur. Söhbət bu videoda da müzakirə olunduğu və israrla bu etirazın səbəbi soruşulduğu halda, mövzuya dair qaneedici bir cavab verilmir. https://www.youtube.com/live/AVybIJrwFVw?t=1688s Bu mövzu ilə bağlı ən çox eşitdiyim etirazlardan biri belə ifadə olunur: 'Ərəb və ya fars mənşəli olmasının fərqi yoxdur; əgər dildə qarşılığı varsa, istər türk mənşəli olsun, alınma sözlərə ehtiyac yoxdur.' Bu baxışın əsas motivasiyası ondan ibarətdir ki, ərəb mənşəli sözlər min ilə yaxındır dildə oturuşmuş vəziyyətdədir. Buna görə də, bu yanaşmaya əsasən, qarşılığı olan bir sözə yeni bir qarşılıq gətirmək qadağandır. Səbəb nədir? Əgər bu sözlər alınarsa, əvvəlki sözlərin işlənməsi azalacaq, bu da dilin pozulmasına, nəsillərarası əlaqənin qırılmasına və hətta ədəbiyyatımızın çökməsinə səbəb olacaq... Halbuki Azərbaycan lüğətlərinə baxsaq, son yüz ildə qarşılığı olmasına baxmayaraq dilə daxil olmuş yüzlərlə sinonim sözün olduğunu görərik. https://www.soz6.com/entry/391105 Gələn yeganə etiraz: 'Bunlar terminlərdir.' Amma bu terminlər gəlməzdən əvvəl də həmin mənaları ifadə edən ərəb mənşəli sözlər Azərbaycan dilində termin kimi istifadə olunurdu.
Türk dilindən gələn sözlərə sərt reaksiya göstərildiyi halda, digər yad sözlərə niyə eyni münasibət göstərilmir? Çünki burada əsas götürülən tək bir meyar var: sözün rus dili vasitəsilə dilə keçməsi. Məsələn, 'disiplin' sözü rus dili üzərindən 'disiplina' formasında işlədilsəydi, böyük ehtimalla 'Bu beynəlxalq bir termindir' deyilib, birbaşa qəbul ediləcəkdi. Bəzi insanlar bu dediklərimə etiraz edərək bunların Sovet dövründə baş verdiyini, artıq belə hallar olmadığını iddia etsələr də, Azərbaycan rəsmi dilçiləri tərəfindən hazırlanmış son lüğətlərə baxıldıqda, həm imla qaydalarında, həm də söz ehtiyatında rus dilinə dərin bir bağlılığın hələ də mövcud olduğu açıq şəkildə görünür. Hətta elə hallar var ki, rusların belə etmədiyi ruslaşdırma nümunələri – məsələn, 'paparatsiya' kimi sözlərlə – Azərbaycan dilinə daxil edilir.
Dildə aparılan tətbiqlər ortada olduğu halda, nə üçün belə bir yolun seçildiyinə dair əsaslı və açıq bir izah, açığı desəm, mən görmədim. ‘Bu dildən söz alınsın, amma o dildən alınmasın’ kimi fikirlər səsləndirilsə də, bu seçimlərin arxasında duran səbəblərlə bağlı inandırıcı arqument təqdim olunmur. Uzun müddət bu vəziyyətin səbəbi üzərində düşündüm və bu yanaşmanın arxasındakı əsas motivasiyanı anlamağa çalışdım. Əgər bu fikirdə olan şəxslərin anti-türk yönlü ideoloji mövqeləri yoxdursa, mənim tapa bildiyim və məntiqli hesab etdiyim tək izah budur: Azərbaycan dilində uzun müddət ərzində rus dili təsiri altında formalaşmış müəyyən alınma söz qaydaları mövcuddur. Məsələn, latın dilindən alınan sözlərə “-ya”, fransızcadan gələnlərə “-a” şəkilçisi əlavə olunması; fransızcadan gələn -logue, ingiliscədən gələn -logy kimi isim şəkilçilərinin Azərbaycan türkcəsində sifət formasına çevrilməsi; b hərfinin v ilə, h hərfinin g ilə əvəzlənməsi və ya o hərfinin yazılıb a kimi tələffüz olunması və s. Bu cür qaydalı alınmalar zamanla sistem halına gəlib. Türk dili vasitəsilə gələn yad mənşəli sözlər isə bu oturuşmuş sistemə uyğun gəlmədiyindən, dildə iki fərqli və ziddiyyətli quruluş yaranmağa başlayır. Mənim müşahidəmə görə, bu ziddiyyətin yaratdığı narahatlıq və tarazsızlıq qorxusu əsl etirazın mənbəyidir. Yəni qorunmaq istənilən, əslində 'min ildir dildə olan ərəb mənşəli sözlər' deyil, son 150 il ərzində rus dili vasitəsilə formalaşmış alınma dil qaydaları və bu qaydaların yaratdığı sistemdir. Bilmirəm, bəlkə də səhv düşünürəm?
Qeyd: Azərbaycan dilində "disiplin" sözü olmasa da, "disiplinar" sözü mövcuddur. Baxın: "multidisiplinar".
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 66
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
Bir vaxtlar “Türkiyə türkcəsini dövlət dili kimi qəbul etməliyik” deyərək gündəm olmuş şəxs. Şahbaz Xudoğlu, Azərbaycan dilindəki bəzi problemləri daha çox diqqətə çatdırmaq üçün belə ironik bir cümlə qurdu, yoxsa bunu həqiqətən ciddi şəkildə söylədi, bir az mübahisəlidir. Əslində, Şahbaz Xudoğlu, Azərbaycanın müxtəlif sahələrində, xüsusən də kitab, tərcümə nəşrləri və təhsil sistemində xarici dillərin üstünlük təşkil etməsindən və bu prosesin Azərbaycan dilini tədricən sıxışdırmasından, bütün elit məkanlarda, restoran və otellərdə rus dilində danışılmasından, yüksək vəzifəlilərin öz aralarında rusca danışmasından, rus məktəblərinin Azərbaycan məktəblərini sıxışdırmasından kimi xroniki problemləri vurğulamağa çalışırdı. Amma insanlar bu problemlərdən danışmaq əvəzinə, Şahbaz Xudoğlunun mövzunu daha diqqətçəkən etmək üçün ironik şəkildə istifadə etdiyi tək bir cümləyə yapışıblar. Şərhlərdə mövcud problemlər barədə danışmaq yerinə, insanlar Türkiyə türkcəsinin necə pis, necə lənətli və necə iyrənc bir dil olduğunu müzakirə edərək, mövzunun əsas hissəsini görməzdən gəldilər. Bir nəfər də çıxıb Azərbaycanda virus kimi yayılan dil problemindən danışmadı.
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1365
blok - başlıqlarını gizlət
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1372