rus qızları

yersiz kompleksləri olmayan, aşağılık kompleksindən * natamamlıq kompleksi əziyyet çəkməyən, sərbəst düşünmə bacarığı olan qızların 70%ni təşkil edən qızlardır. rahatlıqları da məhz onları arzuolunan edir. rahatlıq sözü indi çoxunda verən qız lampasını yandıracaq amma söhbət intellekt səviyyəsinin və həyat keyfiyyətinin verdiyi rahatlıqdan gedir.
şer deyəndə sənə qoşulub şer deyən qızlardır, kitab müzakirə edəndə öz mövqeyini rahatlıqla bildirir, əylənməyi bacarır və s. bu adamlar yanlarındakına da hüzur verə bilirlər. çünki beynin gic-gic suallarnan sikilmir, səndən məcburi diqqət tələb olunmur, hansısa ailə üzvüynən və ya şitulla bir rəfiqəsiynən zoraki mehribançılığa görə gedib- gəlib həyata küsdürmür.
əslində təkcə rus qızları yox, şərqə aid olmayan qızların çox əksəriyyəti belədir. öz münasibətlərini normal yürüdə bilirlər. digərləri kimi: ay poduqama soyuq davrandın, ay anamnan nə vaxt görüşəssən, qardaşımın nömrəsin al zəngləş danış, görüşə bacımnan gələcəm yoxsa birdən görən olar... nəm valla

yeraltından kitablar

sabah kitab mağazasının açılışını edəcək qrup.
bakıda olmadığım üçün heyfisləndiyim ilk və hələki yeganə səbəb.

adi facebook səhifəsindən nəşriyyata daha sonra mağaza açılmasına addım atmış yeraltı xəzinə.
çox əksəriyyəti kitab alıb oxumağa həvəsləndiriblər hətta əsgərlikdə xidmət edən gəncləri belə.

artıq inqilabı etmiş sayılırlar. növbədə isə insanların kitaba meyillənməyindəki artımı görüb daha çox yeniliklər etmək və əziyyətimizə dəyərmiş demək gəlir.

(baxma: ailecek izliyoruz)

xaricdə olan iranlı qız

zərzibonski, gıjıvari, qlamur görünüşlü olsa da iranın xaricindəki istənilən ölkəyə çox tez adaptasiya olunan qızlardır.
indiki molla iranının bizdə yaratdığı assosiasiyalar səbəbindən iranlı görəndə ilk təəssürat 'geridəqalmış insan' olur, lakin, olduqca intellektual, özünü, dünyagörüşünü kifayət qədər inkişaf etdirmiş insan ola bilir. yəni iranlı qızlara da kəskin yanaşmaq olmur. yeganə qəti deyə biləcəyim fikir, onların çox ehtiraslı olmaqlarıdır. hələ ki, heç bir millətin qızında onlarınkı kimi alovlu gözlər, baxış görməmişəm.
şah pəhləvi dövründəki sərbəstliklərinin qəfildən molla rejiminə keçməsiylə yaşadıqları böhran atəşi gözlərinə vurur deməkki, təbii iran sərhəddini keçən kimi o atəş başqa üzvlərə keçir.

assimilyasiya siyasəti

iranın ölkədə yaşayan türklərə qarşı yürütdüyü siyasət.
məsələn: iranda sayı çox az olsa da öz dilində məktəbi olan ermənilərə qarşı, sayı 25 milyondan artıq olan türklərin nəinki
öz dilində məktəb görməməsi, hətta səsini çıxardığı an edama sürükləndiyi durumdur.

eyni şeyi türkiyə ərazisində yaşayan kürdlər də tələb edirlər ki, kürd dilində məktəblər açılsın və öz dilimizdə təhsil alaq.

autizm

yayğın inkişaf pozuntuları qrupuna aid olan bölümdür. ondan başqa asperger sindromu, rett pozuntusu və s.
uşağın ilk 36 ayından göstərdiyi və ya göstərmədiyi reaksiyalardan bilmək olur uşaqda autizmin simptomları olub- olmaması, lakin, valideynlər hiss etməyə bilirlər.
daha qabarıq 1,5 yaşından özünü göstərir:
- özünə qapalılıq,
- göz kontaktı qurmurlar heçkəslə,
- çağıranda adına reaksiya vermir,
- üzdə donuq ifadə olur çoxlarında,
- dümduz, ritmsiz səslə danışırlar,
- lüğətlərində söz yaşına görə hədsiz az olur,
- fırlanan əşyalara gözlərini qırpmadan, saatlarla baxa bilirlər.
- əsəb tutmaları başlayanda qıcolma formasında özünü göstərdiyinə görə çox vaxt valideynlər yşaqda epilepsiya olduğunu düşünüb epileptoloqa və ya nevropatoloqa aparırlar. bu da pulgir, mənəviyyatsız və ən əsası cahil həkimin əlinə fürsət verir. uşağa yüksək dozada epilepsiya əleyhinə dərmanlar güplənməyə başlayır. beləcə də uşaq onsuz da gerisində olduğu inkişafın biraz daha gerisinə düşür.

valideyinləri qınamaq da olmur, çünki xüsusi terminləri bilməkləri və yaxud da eeg dalğalarının analizini çözmələri mümkün deyil, əgər həmin sahə üzrə mütəxəssis deyillərsə. digər tərəfdən isə müəyyən dərəcədə uşağının problemiylə bağlı savadlı valideynlər də az deyil ki, məhz onlar yuxarıda dediyim həkimfasonların ən böyük qorxu mənbəyidir.
aitizmli uşaqlar bəzən on yaşlarına çatmış lakin hələ də nəinki müalicə üçün müraciət edilməmiş, hətta şübhələnməyən ailələr də var.
-uşaq hələ də danışmır
+ əşşi dədəsi də gec danışıb

- uşaq anormalcasına eyni əşyaları sıralayır ya qruplaşdırır. əyrilik olanda əsəb tutması keçirir.
+ köpəyuşağı anası kimi səliqəlidi də.

- uşaq bütün gün qaçır, fırlanır, özünü vurur divara amma ağrıya reaksiya vermir
+ enerjilidi də məən balam, yazıx uşağ hökümət evində neyləsin , darışdıxdan canı sıxılır dana.

və sairə kimi yüzlərlə səbəb gətirən və istədiyini etmir deyə vəhşicəsinə autizmli uşağı döyən cahil valideynlər də var.
yeri gəlmişkən deyim ki, autizm diaqnozu qoyulmuş uşaqların autist deyə kateqoriyalaşdırılmasının qəti əleyhinəyəm.
ümumiyyətlə diaqnoz insana verilən ad deyil, olmamalıdır. diaqnoz sadəcə həkimi ilgiləndirən və kağız- kuğuz işləri üçün lazımlıdır, əlbətdə ki, ehtiyyac varsa dərman müalicəsinin düzgün aparılması üçün.

dəli

dəli

hər bir dərdə dözən adam
heç bir şeydən dəli olur
özü də xəbər tutmadan
qəflətən gülməli olur.

düz yolda çaşır ayağı,
qarışdırır solu-sağı,
və bu işdə nə allahın,
nə bəndənin əli olur.

beynini gəmirən zəli
deyir ki, dəlisən, dəli!..
hər yandan üzülür əli
və adam ölməli olur...

eşidən yox sözümü,
adımız bir cərgədə yox
gün döyür baş-gözümüzü,
sığınmağa kölgə də yox.

dünyada qəriblik nəsə,
yarı köhnə, yarı təzə,
bir ölkə yox bizi gəzə,
biz gəzən bir ölke də yox.

ötürdük yenə axşamı
ölüm gələnə oxşamır,
o dünya bundan yaxşımı ?
bəlkə də,hə... bəlkə də, yox!..

əgər geri dönə bilsən
hansı yaşa dönərsən?
qanad çalıb illər üstən
...uçan quşa dönərsən.

bircə qarış sağ-salamat
yer tapmazsan qonmağa,
dəli kimi gah o başa,
gah bu başa dönərsən.

dərddən ulaya-ulaya,
qalarsan göy üzündə.
və beləcə ya duaya,
ya qarğışa dönərsən.

yolunu get yola baxma,
bu ömürdü, fala baxma,
baxma!.. dönüb dala baxma,
baxsan daşa dönərsən...

(bax: ramiz rövşən)

dəliliyə tərif

orijinal adı: morias enkomion seu laus stultitiae

bu kitabın cızma-qarasını 1509 un yayında, italiyadan ingiltərəyə etdiyi səfər əsnasında edən erasmus, yazma işini ingiltərədə, dostu tomas more`un evinə vardıqdan qısa bir müddət sonra reallaşdırdı. kitabı da tomas more`a həsr etdi.

"dəliliyə tərif" ilk dəfə 1511-ci ildə parisdə yayımlandı. erasmus öldüyündə əsərin otuz altı latınca nəşri edilmiş. çexcə, almanca, fransızcaya tərcümə edilmişdi. "dəliliyə tərif" başda tomas more və papa xleo olmaqla yaxın ətrafda sevinclə qarşılandı. amma teoloqlar tərəfindən qınandı. sorbonnedə qadağan olunmuş kitablar siyahısına qoyuldu.
əsərdə irəli sürülən əsas fikirə görə, gerçək müdriklik dəlilikdir. özünü müdrik bilmək isə gerçək dəlilikdir. yumoristik yanaşma ilə başlayan lakin, kəskin acı dili olan bir əsərdir. din adamlarına, idarəetmədəki şəxslərə, dövrünün tabu sayılan bir çox məsələlərinə tənqidlər yağdırmışdır.
əsərdə tərəfdaşlarını nökərlərim adlandırır və əsərin bir hissəsində özünü belə tanıdır:
“bu sadiq xidmətçilərimin köməyiylədir ki mən kainatda nə varsa hamısını dövlətimə tabe edər, dünyanı idarə edənləri idarə edərəm.”

və bir çox tənqidlərinin sonluğunu belə bitirir: bunları ancaq bir dəli deyəedə bilər.

stefan zweig " rotterdamlı erasmus : zəfəri və tragediyası" əsərində yazırdı:
 
"erasmusun ciddi, ağır və elmiliyin hədsiz ağırlığını daşıyan əsl əsərləriylə müqayisə edildiyində, bu qısa və ədəbsizcə bir dillə yazılmış olan “daşlama”, ilk anda bir az uşaqsı, məzmun baxımından da yoxsul və yüngüldür. lakin, sənət əsərlərinin tutarlılığını təmin edən elementlər, əhatə genişliyi və ağırlıq deyildir; siyasət sahəsində necə ki, tək bir sözcük, bir zarafat çox vaxt demosthenesvari bir nitqdən daha çox təsir oyandırırsa, ədəbiyyat sahəsində də kiçik əsərlər çox vaxt silindr kimi əsərlərdən çox daha uzun ömürlü olur."

haqqında saatlarca yorulmadan danışılacaq bu kitab ölmədən əvvəl oxunması gərəkən kitablar sırasındadır və hamının oxuması məsləhətdir* anlatılmaz, okunur .
əldə etmək üçün yeraltından kitablar ı eşələyin.


(bax: stefan zweig)
(bax: desiderius erasmus)
(bax: qadağan olunmuş kitablar)

desiderius erasmus

renessans dövrünün yaradıcılarından olan, rotterdamlı erasmus deyə tanınan müdrik. keçmişi haqqında çox az məlumat var. bunun belə olmasının səbəbi elə erasmus özüdür. özü yaşını belə qeyd edərkən ziddiyyətli tarixlər verərmiş. günümüzdə 1466ci ildə doğulduğu qəbul edilməkdədir.
qeyri-qanuni olaraq doğulması onun keşişliyə təyin edilməsi qarşısında başlıca maneə olmuşdur. özündən üç yaş böyük bir qardaşı var idi. atası klassik latın və yunan ədəbiyyatı üzərində çalışmış, təhsilli bir katib idi və bir müddət keşiş olmuşdur. ana-atasının nə üçün evlənməmiş olduğu tam olaraq bilinməməklə yanaşı, aralarındakı qan bağının kilsə qanunlarına görə evliliyə icazə vermədiyi düşünülməkdədir.
1484-cü ildə vəba xəstəliyi ucbatından valideynlərini itirən erasmus qardaşı ilə birlikdə ilk müəllimi pieter winkelin himayəsinə verilir. daha sonraları humanist təhsilin mərkəzi olaraq məşhurlaşacaq bir məktəbdə bir il müddətində təhsilini davam etdirir.
erasmus ehtiraslı bir şəkildə özünü xristian aləminin inancını və aydınlığını yaymağa həsr etmişdi. lakin, xristianlar arasındakı vətəndaş müharibəsinin göbələk kimi yayıldığı rəqib tərəflərin heç biriylə tam bir uzlaşma yarada bilməmişdi. köhnə kilsəyə sərt tənqidlər yönəltməsinə rəğmən reform hərəkətini mədəni bir təhdid kimi qəbul etmiş və kilsədən ayrılmamışdı.
erasmus lüther dövründən əvvəl əsərləri ən məşhur şəkildə oxunan və eynilə lüther kimi reformə etmək istədiyi kilsənin ən inandırıcı tənqidçilərindən biriydi. erasmus həyatının sonuna qədər ənənəvi xristian kilsəsinin avtoritetindən bağımsız olduğu qədər, katolik birliyinə olan sədaqətini qorudu. beləcə də katoliklər onu lütherin yolunu açan biri olaraq gördülər. etdiyi dini dəyərləndirmələrin birində belə deyir:
“zəkası öyrədilməyə uyğun və digərlərinə görə daha aktiv olan hər hansı bir uşaq gördüklərində(…) din qardaşlarının başlıca məqsədi, bu uşaqların ruhunu pozmaq və fiziki cəzalandırmalar, təhdidlər, günahlandırmalar və digər bəzi hiylələrlə -ki, onlar buna uşağın tərbiyə edilməsi deyirlər- mənəvi böhrana soxmaqdır. "

handbook of the christian soldier
the education of a christian prince
colloquia
adagia
və s. kimi əsərlər yazmışdır lakin, yazılarının içində ən çox oxunanı, 500 ildən çox keçməsinə baxmayaraq hələ də sevilərək oxunan və üstəlik aktuallığını qoruyan əsəri “dəliliyə tərif”dir.

(bax: dəliliyə tərif)

(baxma: renessans dövrü)

hollandiya

ərazisi kiçik olsa da qəlbi geniş ölkə. belədəki, hollandiyanın cənubunun ən uc nöqtəsindən şimalının ən ucuna getmək üçün qət edəcəyiniz məsafə cəmi 350 kilometrdir. qərbindən şərqinə olan məsafə də 200 kilometr. yəni maksimum 2 saata istənilən adresə gedə bilərsiniz. əhali sayı 15 milyondan çoxdur. buna baxmayaraq ölkənin heç bir şəhərində ya qəsəbəsində sıxlıq görə bilməzsiniz. yaşayış yerləri elə ustalıqla hesablanıb ki, hər binaya düşən ağac sayı və ya ümumi götürsək park sayı təəccübə səbəb olur. meşəlik deyə biləcəyimiz parklar, geniş- geniş tarlalar və üstəlik bu qədər insan, ev və binalar.
qəsəbələrinin böyük şəhərlərdən qat-qat gözəl olduğu bir ölkə. paytaxt amsterdama həm turistik həm də immiqrasiya baxımından o qədər axın olunur ki, demək olar ki, amsterdamlığını tamamən itirib. olduqca qarışıq şəhər halına gəlib. çirkli, iyli və qarışıq. görə biləcəyiniz yerlər də van gogh muzeyi, rembrandt muzeyi, anna frankın evi, madame tussauds, dam meydanı və qırmızı lampalar küçəsi, sex shoplar, coffeeshops * bu ayrı söbetdü qədeş və s. başqa o qədər də güclü maraq doğurmayacaq yerlər. qayıqlara minib səyahət edə bilərsiniz kanallarda, hansıki o da bir yerə qədər.
ümumiyyətlə gəzilməsi gərəkən, ölməzdən əvvəl görüləsi yerlər sırasına daxil deyil hollandiya. 12 əyalətdən ən dəhşətli cansıxıcı olanlar: groningen, friesland, drenthe`dir. daha çox insanın yaşadığı yer və iş şansının yüksək olduğu yerlər noord-holland * şimali hollandiya və zuid-holland* cənubi hollandiya * normal ingiliscə danışan adamlar tapmaq mümkündü , noord-brabant və ölkənin 3cü ən böyük şəhəri olan utrecht`dir. il boyu ən isti və yayda dəniz eşqinə düşən yerlilərin üz tutduğu yer almaniya ilə belçikanın arasında qalmış* türkün məsəli limburg əyalətidir. hollandların özünün yaşamağa üstünlük verdiyi şəhərlərdən biri də elə sonuncu əyalətin ən böyük şəhəri olan maastricht`dir* mastrixt . orda gəzərkən tarix qoxan nələrsə tapa bilərsiniz. hollandiyanın özündə təhsil haqqı bahalı olduğundan tələbələr belçikada oxumağa üstünlük verirlər. bu da maastrichtə yerləşmələri üçün əsas səbəbdir. öz ölkələrində yaşayıb başqa ölkədə təhsil alırlar. avropanın ən gözəl tərəflərindən biri də budur, sərhəddin olmaması.
ən uzun ömürlü xalqdır hollandlar. bunu 3yaşından 93 yaşına qədər velosiped sürməklərinə borcludurlar. yaşlı, cavan, hamilə hamı velosiped üstündədir. hava biraz soyuq olanda velosiped sürərkən üzləri çox gülməli görünür: ağızları gedir qulaqlarının dibinə, gözləri qıyılır, sifət eybəcər hal alır. qocalanda eyni üz ifadəsində qalırlar, ağız yumulmur, gülümsəməmək istəsələr alınmır.
ölkəni gəzəndə inanmıram kimsə xəyal qurub arzu etsin ki, kaşki filan yerdə evim olaydı, başqa yer yox, məhz burada, filan şəhərdə. çünki ölkənin hər yeri bir-birinin eynisidir. elə bil kserokopiya edib yapışdırıblar. havası da çox dəyişkəndir. gün ərzində həm yağışa həm küləyə həm günəşə hərdən də şaxtaya şahid olursan.
düzü xarici görünüşcə gözəl insan görmək qəliz məsələdir. hətta yayda daha qorxunc görünürlər, üzlərinin dərisi qızarıb, soyulmağa başlayır. amma belədə xasiyyətcə güvənilir xalqdı * hərçənd meşə çaqqalsız olmur . dəqiqdirlər. salamlaşmaqdan ötürü ürəkləri gedir, tanıdılar- tanımadılar hamıya salam verirlər, özü də gülər üzlə. çox rahatlıqla tanımadıqları adama canıyananlıq edə bilirlər. özlərinin şəxsi zonasını keçmədən və kimisə daxil etmədən nə köməklik istəsəniz edə bilirlər. etdikləri hansısa yaxşılığa və ya cuzi köməyə görə heçvaxt qarşılıq gözləmirlər. əgər etdikləri iş qarşı tərəfə kömək olursa bunun verdiyi məmnuniyyət və sevinc onlar üçün hərşeydir * mübaliğə etmirəm . hərşeyə planlı yanaşmaları çox bezdiricidir amma. gedib bir dostunun qapısı təpikləyib “ayə mən gəldim, davay gedək gəzək” və ya “nağayssan, evdə darıxdım dedim gəlim görüm nensən”* hey guys lets go and enjoy this fuck`n life kimi spontan hərəkətlər edə bilmədikdən sonra nə mənası var e orda yaşamağın?
dilləri çox qəlizdi. alman ingilis qarışımı ortaya çıxmış yöndəmsiz birşeydir. özləri də dilləri haqqında belə bir lətifə danışırlar: deməli bir alman ingiltərəyə gedir və o qədər içir- içir* götünün açarın itirir ki, sərxoş vəziyyətdə danışmaq istəyəndə başlayır dilləri qarışdırmağa və beləcə holland dili əmələ gəlir.
dilin çətin olmağının səbəblərindən başlıcası ismin hallanmasıdır. sözlər şəxsə görə dəyişir və tanınmaz hala düşür.
davamı olacaq deyək fasilə verək* fasilə et, snikerslə

(baxma: amsterdam)

(bax: desiderius erasmus)

(baxma: ölməzdən əvvəl görüləcək yerlər)

(baxma: efteling )