nurlan libre

"fidan nazar başlığının açılmasından sonra görəsən bunun niyə başlığı açılmayıb aq?" dediyim şəxs. Nurlan qəribə adamdı həqiqətən. Mən ona bir jurnalist kimi yox aktivist kimi baxıram və bizim ölkəmizdə də məncə aktivistlərə xeyli ehtiyac var. Nurlan əslində etdiyi hərəkətlərin çoxusunun fərqində olmur. "Dünyaya bir dəfə gəlmişəm" deyib anı yaşayır ancaq həm də ekranlara oynayır. Ziddiyətli şəxsdir bir sözlə. Bəzən insana simpatik gəlir bəzən isə tutub çırpmaq istəyirsən. Amma səmimi adamdır mənə görə. Hə bi də ki çox təəsssüf ki, Nurlan illərdir ki, hər təşkilatda olub, hər tədbirdə iştirak eləyib. Ölkəmizin "intelligent" sektor uşaqları ilə münasibəti də yaxşıdı. Lakin onun başına gələnlərlə bağlı heç kim onu müdafiə eləmədi, hamı məsxərəyə saldı. Hətta dediyim o "intelligent"lər də onunla məzələndilər. Bir sözlə bullinq. Adam bunlara rəğmən yenə də vecinə almır hər şeyi.

Hə bi də ki bunu da anladım ki, ölkəmizdəki cool, özünə sektor uşağı deyib hamını özündən aşağı görən saxta intelligentlər bizim ölkədə, xüsusilə də facebook-da dəhşət çoxdu. Uzaq durmaq lazımdı elə adamlardan.

28 may

Tariximizin şanlı günlərindəndir. Müsəlman dünyası və Şərqdə cümhuriyyət ideyalarını ortaya qoyan atalarımızı bir daha yad etdiyimiz gündür. Hərçənd ki, xalqın çoxunun bu cümhuriyyətin qurulduğundan və varlığından xəbərləri yox idi. Amma qurucu atalar ən mütərəqqi idarəetmə üsulunu - cümhuriyyəti seçdilər. 23 ay bizim xalqa yad olan dürüst və vicdanlı sistemlə cümhuriyyəti ayaqda tutdular;

Amma işin dəhşətli tərəfi də budur ki həmin ildən ta 101 keçib, amma nə o mütərəqqilikdən, nə də böyüklükdən əsər-əlamət qalmayıb. Təsəvvür edin ki, 101 il keçib və bizim idarəetmə sistemimiz inkişaf əvəzinə gerilədik. Dəhşətdi ətağa. il ildən daha da repressiyayaların sayı artır. 2019-cu il bu repressiyalar pik həddə çatdı. Bayramı şəhərdə yürüşlə və flash-moblarla keçirmək istəyən nə qədər təşkilatın və o təşkilatda olan insanların qarşısı alınır. Öz dövlətimizdə əcnəbi duruma düşdük

Bunun səbəbi də elə apolitikliyimizdir. Başda da dediyim kimi cümhuriyyət qurulduğu zaman çoxu bundan xəbərdar olmamışdı. Elə süqut etdiyi vaxtda da. Çünki bizim xalqın kökünə, qanına işliyib bu siyasətə qarışmazlıq. Bu laqeydlik. Bu tramvamız SSRi dönəmində daha da dərinləşdi və Respublika dövründə də gördüyünüz kimi davam edir 37 . Əminəm ki, bu xasiyyətimizi yadırğasaq irəliyə doğru gedəcəyik. Təki...

Bütün saydıqlarıma rəğmən bu gün bayramdır və bu günü unutmaq onsuz da solan cümhuriyyət ideyalarına daha da böyük zərbə olardı. Öndərimizin dediyi kimi: bir gün həqiqət parıldayacaq

the truman show

Andrew Niccolun reklam sahəsində işlədikdən sonra öz-özünə "ala mən uzunmetrajlı film ssenarisi yazaram da. Burda nə sikdirirəm?" deyib qolunu çirmələdiyi ikinci işi (birincisi: gattaca)Xüsusilə ssenaridəki fantaziyaya heyran qaldım mən. Açıq-açıq kapitalizmə, big brother-ə mesajlar var. Filmdəki bəzi önəmli detallar:

1) Truman-ın maşınların arasından rahat-rahat keçməsi və dəfələrlə özünü ölüm təhlükəsinə qoymasına rəğmən sağ qalması. Məsələn düz yolun ortasında əlini açması və bütün maşınların dayanması. Təsəvvür eliyin də ala bunu yolun ortasında yoxlayırsan. Sikərlər bəlavı həmən dəqiqə

2) Qorxularımız. Nə zaman həyatımızda kökdən dəyişikliklər etmək istəsək uşaqlıqda yaşadığımız sarsıntılar bizi yaxalayır və bizə mane olur. Ərgənliyin sonunda və yetkinlik dövründə belə bir şey yaşansa üstəsindən gələrik əlbət. Amma uşaqlıq həqiqətən çox həssas bir dönəmdi. Məsələn, gələcəkdə Truman-ın dənizə açılıb bu oyundan xəbərdar olmasını əngəlləmək üçün atasını gözü qabağında öldürürmüş kimi edirlər. Truman-da bu dərin bir iz buraxır və bi də dənizdə üzməyə cəsarət eləmir. Hamısı bir dənə bicbalanın - Böyük qardaşa görədir.

3) Bir şeylərin ətrafımızda daima fırlanması hissi. Truman-ın da sonralar can dostu Louis-ə dediyi kimi bütün dünyanın mərkəzində sanki Truman var. Qaçmaq olmur və hər kəs o oyunun içindədir. Bax həmin an Louis Truman-a: "Hər kəs bir oyunun içərisindədirsə, bəs mən? Sən mənim idealım olmusan. Yadındadı məktəbdə bir oxuduğumuz vaxtlar? Səndən necə imtahanlarda köçürürdüm? Heç səhv olduğunu düşünmürdüm. hər şey səninlə düz və səninlə səhv idi." Bax bunları deyən dalbayov da bu oyunun içərisindəydi. Qardaş dediyi uşaq da ona yalan deyirdi...
Hamımız bir anlıq da olsa hər kəsin bizimlə olduğunu və bizsiz dolana bilmədiyi bir düşüncəyə sahib olur. Amma filmdən də anladığımız kimi hamının yaşadığı taledə həmin insan mərkəzdə, göz önündə olmamalıdır. Yoxsa həyatınızda irəlləyiş olmaz və sizin (həm də Truman) üçün dizayn edilmiş qapalı bir dünyada qalarsınız

4) Sondakı səhnə isə çox gözəl düşünülümüş və koordinasiya edilmiş səhnədir. Filmin son dəqiqələri əsl masterpiece-dir. Birdən göydən "mən sənin bu dünyanın yaradıcısıyam" deyə bir səs gəlir və ona bu dünyanın ən ideal və ən ədalətli olduğunu deyir. Getmək istədiyi dünya ilə bu dünya arasındakı saxtakarlıqlar, ikiüzlülüklərin əslində eyni olduğunu, bir-birindən elə də fərqlənmədiyini deyir. O dünyada onu canilər və müxtəlif pisliklərin söylədiyini deyir və sonda bunun qarşılığında Truman o əfsanə cavabı verir:
in case i don't see ya, good afternoon, good evening and good night

Filmdəki son səhnədə Niccol məncə ya məqsədli ya da məqsədsiz insanlığın kainatın ucuna və ya limitə çatdığını bildirir.
https://i.imgur.com/ZbVtpAg.png

efe aydal

Bir az əvvəl atasının ölümünü öyrəndim. Mənə qəribə gələn isə bununla bağlı belə podcast hazırlamasıdı.

(youtube: )

avengers: endgame

infinity War-dan sonra heç ləzzət eləməmiş film. Özünüz gedin baxın anlayacaqsınız. Filmin sonunda bəzi superhero-ların axrının necə olduğunu bilmir adam. Ümumiyyətlə filmi 2 hissəyə bölmək olar. Birinci hissədə Ant-manın gəlişi və yoldaşlarını, ən əsas da iron man-ı zamanda geri qayıtmağa təhrik etməsi. Bu hissədə döyüşlər, sürətlilik yoxdur. Mizahlarla, kult filmlərə mesajlarla (məs. : back to the future) qarşımıza çıxırdı. Avengers sequel-inin içərisində ən babat zarafatları gördüyümüz filmdi şübhəsiz. ikinci hissədə isə artıq daşların bir yerə toplanması və Thanos-la aparılacaq son döyüş əsas götürülür. Birinci hissə nə qədər normaldısa, ikinci hissə bir o qədər məntiqsizdi və nə qədər arxasında cavabsız suallar qoyur. Yazının başında dediyim kimi infinity war kimi səviyyəni yüksəldən Marvel-a yaraşmadı bu film. Amma mən yenə getdim izlədim. Fuck

agora

Çox dəyərli bir filmdir. Dinin yobazlığının və radikallığının nələrə yol açacağını, ümumiyyətlə dinlərin nə qədər planetin mədəni həyatına zərər verdiyini dəfələrlə izləyiciyə çatdırır.
Filmdəki hadisələr Qərbi Roma imperiyasında 4-cü əsrin sonu, 5-ci əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. 1-2-ci əsrlərdəki pax romana ideyasından əsər əlamət qalmır. Həmin dövrdə xalqların böyük köçü nəticəsində bəzi xalqlar, xüsusilə də germanlar dayanmadan hücum edərək Romanı daha da zəiflədir.
Ümumiyyətlə 4-cü əsr Roma və dünya tarixində dönüş nöqtəsidir. Elə bir dönüş nöqtəsi ki bu gün də bunun nəticəsini bariz görə bilirik. Paqan topluluq xristianlara etmədikləri əziyyət, zülm qalmamışdır. Ta ki dediyim bu 4-cü əsrə qədər. 4-cü əsrdən etibarən hakimiyyətdə olan imperatorlar sanki yavaş-yavaş xristianlara güzəştə gedir, yumşalırdılar. 313-cü ildə imperator Konstantin milan fərmanını imzalamaqla xristianlığı dövlətin rəsmi dini etməklə qalmır, həm də 330-cu ildə dövlətin paytaxtını şərqə Vizantiyə (Konstantinopola) köçürür. Xristianlığın yüksəlişi əsrin sonlarına doğru daha da artdı və xristianların ayağının altı daha da yer aldı. Artıq zülm sırası onlardaydı...
Filmdəki baş obraz Hypatia-nın yaşadığı, həmin dövrün ən öndə şəhərlərindən biri olan isgəndəriyyəni darmadağın edirlər. isgəndəriyyə kitabxanası müqəddəs elm məbədi idi və əlyazmaların, perqamentlərin zənginliyi ilə çox seçilirdi. Həmin kitabxananın bərbad hala salındığını görəndə az qalır adamın ürəyi partlasın. Təbii ki də sonda xristianlar qələbə qazanırlar. Lakin Hypatia-nın sonluğu çox faciəli qutarır. Sevgi və anlayış dininə mənsub (!) xristianlar Hypatia-nı "şeytan, fahişə" deyə çağırır və axırda məbəddə daşlanaraq cəsədi tanınmaz hala gətirilir. Filmin sonunda ən əsas iki nəticəyə gəldim və bu nəticələrin ikisi də bir-birinə ziddir:

1. Filmin ssenaristi və rejissoru açıq-açıq bizə bildirir ki, əslində heç nə dəyişməyib. Bir-birinə zülm edən toplumlar bir-birlərindən intiqam almayınca yollarından dönmürlər, kinləri soyumur və soyutmaq heç vaxt mümkün olmur. Necəki yəhudilərin tarix boyu ayrı-seçkiliyə məruz qalıb (sənaye inqilabı dövrü istisna) holokost soyqırımına uğradıqdan sonra daha da şovinist olması kimi. Tarixdə belə misalları say-say bitməz. Mənə görə həyatdakı ən əsas qanunlardan biri də bunu təsdiqləyir: (baxma: violence makes violence)

2. Birinci fikrin tam əksi bir fikir. Əgər cahilə, yobaza yazığın gələrsə, onun başını əzməzsənsə, cəhalət də güclənib sənin başıvı əzər, nəyə dəyər verirsənsə hamısını məhv edər.

Yazımda xristianı pisləyib başqa dinlərə pərəstiş etdiyimi düşünən ola bilər. Mən heç bir inanca mənsub deyləm. Sadəcə robert langdon demiş barbarlığa qarşıyam. Hamı kimi

Bu haqda karen armstrongun a history of god əsərində də müəyyən qədər danışılıb. Filmə baxdıqdan sonra bu əsəri də oxuyarsız. Məsləhətli kitabdı

Düzəliş: day əvvəlki film yazıları konseptimə qayıdıram. Çox güman bundan sonra da belə davam eliyəcəm

before i fall

2017-ci ildə çəkilmiş və həmin ildə izlədiyim ən yaxşı 2 müstəqil filmdən biri. Filmin mümkün qədər cəsur və hekayəsinin, ideyasının dəyərli olmasını izlədikdən sonra anlayırsız onsuz. Filmdəki musiqilər də bir müstəqil filmə görə çox babatdı məncə. Baş roldakı qızı gördükdən sonra filmi izləmək istəyir adam onsuz. Çərəzlik bir filmdi yəni.Nəysə mən spoilerə keçim:

--spoiler--

Olaylar məktəb həyatını yaşayan gənc bir qızın (Samantha) üzərində cərəyan edir. Bizim bu Sam yanındakı 3 padruqasıyla məktəbin gözdə qızlarıdı. Məktəbdə bütün şagirdlərin Juliet-dən zəhləsi gedir. Onu psixopat, sidikli adlandırırlar. Nəysə müəllim içəri girir və həmin gün də cupid günü olur. (mən də belə bir günün olduğunu bu filmdə öyrəndim. həyqi bu nə gündü ala) Bu gündə qızlara güllər verilir. Bizim sinifdə də Sam-in sevdiyi bir oğlan var. Amma bu oğlan Sam-i elə də sevmir. Daha çox seksual ehtiyacı üçün ona yaxınlaşır. Hər nəysə amma bu Sam-i çox sevən bir oğlan da var. Oğlan da buna gül gətirir amma Sam üz verər heç buna? Əlbəttə ki yox. Hər nəysə həmin günün axşamı party planlaşdırılır. Juliet də həmin party-yə gəlir. Amma bu Sam-in dostu peysər Lindsay (bu kiçik yaşlarında altını isladıb bu yazıq Juliet-ə o günahı atmışdı. Ona görə layiqdi ba bu sözə o qız) o qızı həmişəki kimi aşağılayır və yazıq Juliet də ağlaya-ağlaya party-dən çıxır intihar eləyir. Bizim bu Sam-in dostları da party-dən qayıdarkən maşında qəza keçirdirlər. Qəza keçirtdikdən sonra Sam yenə öz yatağında, həmin o cupid gününə başlayır. Yenə məktəbə gedəcək, yenə ona güllər veriləcək. Bax həmin hissə onun həyatında dəfələrlə təkrarlanır. Bir neçə dəfə təkrarlandıqdan sonra bunun bir loop olduğunu başa düşür və heç nəyi, heç kimi vecinə almır. Fərqli vaxtlarda fərqli hərəkətlər edir. Filmin sonunda isə Sam onu sevən oğlana üz verir. Onunla səmimiləşir, onu sevdiyini söyləyir. Onlar ikisi partidə olarkən yenə party-də Juliet aşağılanır. Bu dəfə əvvəlki ssenarilərdən fərqli olaraq, onun dalınca qaçır və maşının qabağına özünü ataraq onun intiharına mane olur. Həmin an Juliet ağlaya-ağlaya: "Samantha, Samantha you saved my life" deyir. Bu zaman isə Sam-in səsi eşidilir: "No, you saved me."

--spoiler--

Filmdə ən sevdiyim replika Sam-in Juliet-ə dediyi cümlədir : "Məktəb həyatı sabun köpüyünə bənzəyir, gələcəkdə heç kim sənin nələr edib-etmədiyini xatırlamayacaq. Çünki sənə lağ edən insanlar tonlarla lağ olunacaq hərəkət etmiş olacaqlar"

Filmə verdiyim xal: 7/10

elina hacıyeva

Elinanın intiharına üzülən insanın mentalitetçi olması da bir ayrı paradoksdur açığı. Hələ "bu cavanlar da gedir Avropalıların pis şeylərini götürür ancaq" cümləsi də eşitdiyim ən axmaq cümlələrdən biridi. Bu qədər bayağılığa dəstək olan və mühafizəkar, bir birini aşağılamağı, söyməyi, qıcıqlandırmağı sevən kütlənin içərisində hansı biri Avropanın kültürüylə maraqlandı, oraya getdi, onların düşüncələrinə yiyələndi? Bu haqda yazılar yazan, TV-lərdə bağıran insanların səmimiyyətinə heç cür inananmıram. Bu olayın üstündən 2-3 ay keçəndən sonra yenə həminki adamlar qatı homofob olacaq, yenə insanların həyatlarına, evlərinin içərisinə kimi burunlarını soxmağa, qeybətlərini eləməyə, özləri kimi olmayanları cəmiyyətdən çıxdaş eləməyə davam edəcək.

5 aprel 2019 müxalifət atmacaları

Hal-hazırda nəinki Facebook-da, ümumiyyətlə müxalif düşərgədə aparılan əsas müzakirə. Özü də bu müzakirə atmacalarla irəlləyir. Bir tərəfdə seçkinin daha yaxşı, daha qanuni və daha dinc olacağını düşünən ilqar Məmmədov, ReAlçılar, bir tərəfdə azad toplaşma hüququndan istifadə edib inqilab etmək istəyən Əli Kərimli, AXCP və Müsavat. Bu barədə bi xeyli danışmaq olar. Hələ də bu haqda başlığın açılmaması təəccübləndirdi, açığı. Sözlüyün fikri nəsə maraqlı gəldi mənə.

Düzəliş (1): ictimai sektor #debata hashtag-ilə iki lideri canlı debata dəvət eləyir. Maraqlı hadisələr bizi gözləyir
Düzəliş (2): Başlıq "seçki, yoxsa mitinq?" -dən indiki başlığa dəyişdirildi.

the shining

Yenə bir şedevr Stanley Kubrick filmi. Və bir Jack Nicholson-un baş rol olduğu film daha. Hər dəfə bir Kubrick filmi izləyəndə hər bir səhnəni, hər bir əşyanı, hər bir simvolu detallı şəkildə araşdırır adam. Filmə baxdıqdan ta 2 saat sonra simvolların mənasını tutdum. Danny-nin (ya da Tony-nin) qışqıra-qışqıra "Qızıl Şərbət" deməsi, xalçanın rəngləri, "Overlook oteli", "Hinduların şəklinin olduğu çərçivələr" və bundan başqa o tükləri biz-biz edən "Dies irae" musiqisi. Hamısı həm hindu soyqırımına, həm də ABŞ prezidentlərinə üstü bağlı amma çox ağır mesajlardır. Ona görə Kubrick-in yeri heç vaxt doldurula bilməz məncə. Kinematoqrafiyada bu qədər kult film hazırlayan, bu qədər arxasında irs qoyan ikinci bir rejissor yoxdu fikrimcə. Spoiler olmaması üçün filmin mövzusundan danışmayacam. Amma filmin sonundakı o şəkil hər dəfə adamın yadına düşəndə insan bir qəribə olur. Ölməzdən əvvəl mütləq izlənməsi lazımlı bir filmdir.
Filmdəki "sən həmişə mühafizəçiydin" və sondakı o tablodakı 1921-ci il party-si bi dənə çatmadı. Başa sala bilən varsa mesaj yazsın mənə. Bunla bağlı bir video da var imiş:

(youtube: )