1. quran-i kərim islam dinin müqəddəs kitabıdır. bu dinin peyğəmbəri məhəmməddir. bu kitaba qısaca "quran" deyirlər."quran" sözünün mənası "oxumaq"(qiraət) deməkdi. qurani kərim ayrı-ayrı surələrdən və ayələrdən ibarətdi. bu kitabdakı mətnlərin hər birinə surə , surələrin hər bir cümləsinə isə ayə deyilir. "quran" qafiyəli nəsrlə yazılıb.kitabdakı surə lərin ümumi sayı 114, ayələrin sayı isə 6217dı. quranda məhəmməd peyğəmbərin kəlamları toplanıb. məhəmmədin sağlığında onlar şifahi şəkildə yayılırdı. ilk dəfə xəlifə osmanın tapşırığı ilə məhəmməd peyğəmbərin hökmləri,göstəriş və məsləhətləri toplanmış və nəşr edilmişdi. kitabı 2dəfə oxumağıma baxmayaraq kitabın xeyri yoxsa şəri müdafiə etdiyilə bağlı qaranlıq qalan fikirlərim çox oldu. kitabın müəyyən hissəsi gözəl əxlaqi nəsihətlərlə zəngin olsa da , bir hissəsi insan psixalogiyasını poza biləcək dərəcədə aqressiya ehtiva edir. bu entry-də kitabdakı fikirlərin mənfi tərəflərini deyil (çünki kitabı oxuyan hamı bunu görə bilər) əxlaqi və müsbət tərəflərini yazacam.
müsəlmanlar üçün islam dini barış dini hesab olunur. dinin əsas mövqeyi belədir:"bədən həbs edilə bilər amma ruh azaddır". bir çox xristianlar quranı incildən daha üstün görmələrinin səbəbləri də onun əxlaqi fikirlərə çox yer verməsidi. quranda insanların bir-birilə münasibətdə diqqətli olmağı, günahları bağışlamağı ən müsbət insani keyfiyyət hesab olunur:" xoş bir söz və günahları bağışlamaq əziyyətlə verilən sədəqədən yaxşıdı". kitab həyatda yaxşı işlər dalınca getməyi, ünsiyyət və nitq mədəniyyətinə yiyələnmək vacib sayılır,eyni zamanda pis əməllər pislənilir.( avesta da olduğu kimi) . quranın "bəqərə" surəsində bu haqda belə yazılıb: "hər kəsin qazandığı yaxşılıq onun lehinədir. pislik əleyhinə".
quranda insanlar səbrli və təmkinli olmağa çağırılır.yenə "bəqərə" surəsində deyilir:"borclu olan dardadırsa , vəziyyəti yüngülləşənə qədər möhlət verin" . məhəmməd peyğəmbərin "beşikdən qəbrədək öyrənməli" fikri bu gün bəzi alimlərin müdafiə etdiyi ideyadır. məhz fasiləsiz təhsil də bu ideya əsasında yaradılıb.(şəxsi fikrim bu təhsil heç bir işə yaramır!)
peyğəmbərin digər fikri evladların tərbiyə olunması ilə bağlıdır: "heç bir ata öz evladına gözəl tərbiyədən qiymətli hədiyyə verə bilməz"
hədislərdə həyalı və namuslu olmaq mühüm mənəvi keyfiyyət kimi irəli sürülür. bunun səbəbi belə yazılıb: "həyalı və namuslu olun ki, qadınlarınız da həyalı və namuslu olsun". həmçinin hədislərdə insanları incidən, onları əzab-əziyyət və iztirab çəkməyə vadar edən şəxslər pislənir.fikri-zikri sərvət yığmaq olan insanlar da pislənir :"dünya malını ağlı olmayan toplar". kitabdan daha bir uğurlu fikiri yazıram: "od ağacı yandırıb yediyi kimi, həsəd də yaxşılıqları yeyir. su odu söndürdüyü kimi, sədəqə də pisliyin alovunu söndürür"
bir neçə daha mənalı fikri sizinlə paylaşıram:
1) zülmlə qələbə əldə etmək olmaz.zülmedən şəxs özünün məhvinə doğru aparır.
2)nadan adamın xoşbəxtliyi zibillikdə olan bağ-bağça kimidi.
3) qorxunun və nifrətin daha artığı xudpəsənd olmaqdı. şəxs nə qədər təkəbbürlü olursa, başqa adamlar ona o qədər nifrət (!) edir.
4) şərafət elm və ədəblədir, əsl nəcabətlə deyil.
sonda onu demək istəyirəm ki, fikir versəz bütün dini kitabların eyni köklü fikirlər əsasında yazıldığını görə bilərsiz.