uşaq evləri
yaxşılığın klassikasını yaşadan yerlərdən biri. bir qrup olure gedirlər bir iki cır-cındır , ayı-mayı yaxşılıq etdiklərini düşünürlər. bu barədə bir yazım var icazənizlə paylaşım.
bu yazı keçənlərdə uşaq evinə baş çəkmək üçün vəsait toplamağa çalışan tanışlarım haqqında birdən-birə səhv başa düşülməyimə geniş imkan yaradacaq sözlər deməyimin nəticəsidir. sonra oturub düşünüm. dediklərimə haqq verdim, lakin özümü ifadə etmək üslubumda nöqsanlar olduğunu gördüm. bunu düzəld əbilərmmi? yox. amma ağzımı açmaya bilərəm.əlbətdə bu yazını yazdıqdan sonra.
həmin tanışlarım pul toplayıb uşaq evindəki uşaqların müəyyən ehtiyaclarını( paltar,kitab və s) qarşılaylrdılar, onlara müxtəlif hədiyyələr alırdılar. nə gözəl , nə əla. hər damcısından yaxşılıq axır, hətta deyə bilərəm ki, bu başdan ayağa klassikadır. yaxşılığın klassikası. mən isə buna tam olaraq belə reaksiya verdim :" indi həmin adamlar yəqin ki, özlərini çox xöşbəxt hiss edirlər. necə yaxşı adam olduqlarını düşünüb bununla fəxr edirlər. pahho. savab yağır hər damcısından " .
əlbətdəki bunu belə birdən-birə səsləndirəndə linç olundum. yaxşılıqları küçümsəyən əlindən, əlinin içindən bir iş gəlməyən həmin o "mız" adam həmin gün mən oldum. amma mən birbaşa olaraq həmin yaxşılığı edən insanların fəaliyyətinə verməmişdim o reaksiyanı, yaxşılığın klassikasına idi iradım. hansı ki, bu klassika bizi küçədə dilənənlərə 20 qepik verərək, savab qazandığımı düşündürür, içimizdəki o narahatlıq verən( yaxşılıq etməyə təşviq edən səsi) susdurur. belə şeyləri mən də edirəm və özümə nifrət edirəm buna görə . amma başqa cür yaxşılıq necə edilər, hələ yeni-yeni öyrənirəm və nəsə addım atmamışdan əvvəl gərək yaxşılığın klassikasında imtina edim, mız qoyub, hətta iyrənim.
insan.insan. insan daima hiyələgərlik ( pislik) edərək bu tiraniyadan( yaşadığımız dünyadan) baş çıxaracağına inanan, amma açıq-aşkar şeytan olaraq elan edilməyi qarşılayacaq cəsarəti olmadığından yaxşılıq etməyə ehtiyac duyan varlıq. məqsəd sorğulanan zaman əlimizdə ortaya qoya biləcək yaxşılıqlar olsun. ağ ola bilməsdə heç olmasa boz olmağa çalışan varlıq. yaxşılıq edirik, çünki bu da bir növ qarşılanmadığı təqdirdə bizə mənəvi olaraq narahatlıq verən ehtiyacdır. bunu yazarkən ordan eqom bağırdı: " mən kiməsə ona görə yaxşılıq etmirəm ki, buna mənim ehtiyacım var axmaq! bunu qarşımdakı insanın ethiyacı olduğu üçün edirəm. mənim daimi olaraq özümü yaxşı insan kimi hiss etmə ehtiyacım yoxdur . mən onsuzda yaxşı insanam nigga". məndə ona sən deyəndi deyirəm. çünki həftənin üç günü keçdiyim o yol qırağında azı 3-4 yaxşılığa ehtiyacı ola adam dayanır. mən isə ən yaxşı halda ikisinə yaxşılıq edirəm. yaxşılıq dediyim sədəqə verməkdir. çünki ikisinə verdiyim sədəqə günlük yaxşlıq ehtiyacımı qarşılayıb, özümü "yüce ikiayaqlı" kimi hiss etməyimə kifayət edir. ..
elə həmin yoldan keçəndə və bu lənətə gəlmiş klassik varinat yaxşılıqla yetinmək məcburiyyətində qalmağın verdiyi əziyyətdən danışım. deməli mən həmin yoldan əsasən yemək almaq üçün keçirəm, amma iştah deyilən şey qaçır( növbəti qarın qurultusuna qədər). çünki mən mağazaya girib yedim- yemədim alıb qayıdanda dörd dənə çörək pulu üçün dilənən yaşlı qadınlar və uşaqlarla qarşılaşıram. əllərini açıb sədəqə dilənirlər, bəziləri danışaraq dilənir hansı ki, özünüzü karlığa vurmaq çətin olur. digərləri isə sadəcə əllərini açıb , gözləyirlər. mən həmin vaxt yemək üçün aldıqlarımdan utanıram. sədəqə verməklə hər gün yanlarından keçib getməkdən utanıram. özüm zəhləm gedir, onlara verdiyi sədəqə ilə rahatlamağı uman iç səsimdən utanıram. uşaqlar və yaşlılar. bir -iki dəfə cəsarət edib bir qadından yaşını, niyə burada dayandığınıs soruşdum. bunun bir işə yarayacağını düşünmürdüm, sadəcə etinasız qalmaq istəmədim. məlum şeyləri dedi, xəstə qızının olduğunu və s. amma ən maraqlısı budur ki, heç üzümə düz-əməlli baxmadı, gözlərini yanından keçən potensial sədəqə verənlər zilləmişdi. belədəki düz edir guya öyrənib neynədim? amma bu həmişə heç nə etməyəcəyim mənasına gəlmir. bir az zaman.
o vəziyyətdə uşaqları görmək isə mənə görə ən ağırıdı. qaraçılar adlandırdığımız qrupdan insanların övladları olur bu əsasən adətən yanlarında böyükləri də olur. keçən dəfə həmin yoldan keçən də yeni bir qız gördüm . tək oturmuşdu, dilənirdi. əvvəl ötüb keçirdim. sonra qayıtdım, niyə tək olduğunu soruşdum? ( hah guya ki yanında böyük adam olanda daha təhlükəsiz olur. həmin insanlar deyil onların gələcəyini əlindən alan) tək olmadığını dedim. o da üzümə baxmırdı. başqa heç nə soruşa bilmədim. sədəqəmi verb getdim. qayıdanda yenə gördüm .mənə əl elədi. heç gözləmirdim. ürəyimdə dedimki, nəyə el eliyirsən mənə. sənə bir damcıda olsun kömək edə bilmirəm, məktəbdə olmaq əvəzinə oturub burda dilənirsən, gələcəyin əlindən gedir. mən isə tək olub- olmadığını soruşuram.( bilmirəm bəlkə gələn dəfə daha artığını soruşaram. məsələn, məktəbə gedib- getmədiyini? səndə çox güman yox deyərsən. məndə sənə sanki burda kefindən dilənirsənmiş kimi və məktəbə getməməyə özün qərar vermisən kimi "ağıl " verərəm. sonrada özümlə fəxr edərəm.) bağışla. bilrəm yanından o cür keçib getməməliyəm. amma sənə həqiqi yaxşılıq etmək üçün nə edəcəyimi bilsəmdə necə edəcəyimi hələki bilmirəm. həqiqi yaxşılıq anlayışım nədir bəs ?
baxın qocalar evinə o cür hədiyyələr alıb getməyi, onlarla vaxt keçirməyi desəniz hə deyərəm. hətta bunu yaxşılıq hesab etmək məni qıcıqlandırmaz. çünki yaşlıları hamımız az- çox tanıyırıq. onlar daima "yoxlanmaq" istəyirlər. amma eyni yaxşılığı çox xahiş edirəm uşaqlara etməyin sikkafalılar. qocalar evində olan qocaların ordan çıxıb yeni üzləşəcəyi, əziləcəyi bir həyat yoxdur qarşılarında buna görə o etdikləriniz yaxşılıq sayıla bilər hətta kifayətdir onlara.
uşaq evindəki uşaqlara isə o edilən klassik yaxşılıqlar təkbaşına kifayət etmir hətta tək bu formada edilən yaxşılıqlar onların gələcək həyatını it gününə soxur. baxın bizim ailə dəyərlərimizdə normal ailədəki uşaqlar belə müti olaraq böyüdülür. tərbiyəli , hər şəylə razılaşan formada tərbiyə olunur. o uşaq evindəkilər isə( öz qabında çalıquşuluq olanlar istisna olmaqla) tam bir " küçük emrah " kimi yetişdirilirlər. edilən hər şeyə görə dərin minnət duymaları, 109 dəfə təşəkkür etmələri, boyun əymələri, artıqlarla kifayətlənib naşükürlük etməmələri təlqin olunur. yetim olduqlarını özləri belə unutsa , "yalnızca bu yetimlərə edilən yaxçılıqlarla" mənəvi rahatlıq tapan o insanlar imkan verməz unutmaqlarına.o uşaqları cırıq ayaqqabılarının yerinə teze ayaqqabılar almaq əvəzinə sevindirmək yerinə cırıq eyinbaşlarında ötrü utanmamalarını, belə şeyləri kompleks etməməyi öyrətmək lazımdır. onları psixoloji olaraq " mübariz" olmağı aşılamaq lazımdır, yazıq olmadıqlarını başa salmaq lazımdır, çünki buna hamıdan daha çox ehtiyacları var. bu birincisi. ikincisi isə onları sabahsı gün 18 yaşı tamam olduqlarında öz ayaqları üzərində dura biləcəkləri bilik və bacarıqlar verilməlidir. amma burda ən əsası onları psixiloji olaraq mübariz olmağa , əskik olmadıqlarına inandırmaqdır. bu olmasa ikincinin elə bir əhəmiyyəti olmur. bunu eləmək çətindir amma deyilmi, elə bir iki mişqa alıb, saç oxşamağa bənzəmir.lakin bunu etməyə bir yerdən başlamaq lazımdır, yıxmaq lazımdır klassik yaxşılıq qəliblərini. çünki o uşaqlar böyüyür əzizlər, böyüyür .