şah ismayıl xətai

islam dinin 2 əsas məhzəbə bölünməsinə səbəb olan(Fatimilər dövlətindən sonra) tarixi şəxs.türk dünyasının tarixində persiya(indiki iran) üzərində vahid və uzunömürlü dövlət yaratmış şəxsiyyət.kökəni tarixçilər üçün mübahisəli olmuş bir qismi onun türk digər qismi isə kürd olduğunu iddia edir.Osmanlı imperiyasının baş düşməni reqionda şiəliyin yayılmasına səbəb olan şəxsdir Şah ismayıl xətai .Onun yaratdığı Səfəvilər dövləti 1736-cı ilə qədər mövcud olmuşdur. ismayıl 1501-ci ildən Cənubi Azərbaycanda On iki imam şiəliyinə əsaslanan səfəviliyi yayaraq 1509-cu ildə bütün iran, Azərbaycan, iraq, Şərqi Anadolunu və s. əraziləri vahid dövlətdə birləşdirmişdir.hal hazırda Azərbaycan dövlətinin yaranmasında dolayı yolla əlaqəsi vardır.Şah ismayıl Xətai elə bir şəxsiyyət olmuşdur ki,onun təriqəti ilə gedən fədailəri onun uğrunda canından belə keçməyə hazır idilər.belə bir şəxsiyyətin bu kimi reqionda çıxması insanı heyrətə gətirir.ancaq müsbət yanı olduğu kimi onun da mənfi yanı var idi.Öz dinindən olmayanlara qarşı qəddar,qılınc müsəlmanı və çox aqressiv siyasəti mövcud olmuşdur.anadoluda üsyanların(qızılbaş,şiə)sponsoru da şah idi.sunni müsəlmanalara qarşı törətdiyi qətl və təqiblər tarixin qanlı səhifələrində həkk olunmuşdur.

lənət

Əsasən qadın cinslər tərəfindən işlədilən sözlük.lənət dedikdə xeyirdən uzaqlaşmaq dindar qism üçün isə Allahdan uzaqlaşmaq,qovmaq mənasında başa düşülür.dinlərin yarandığı gündən bəri lənət ifadəsi sıxlıqla işlədilir.lənət ritulları müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edilir.əsasən cadu,fala baxmaq kimi gülünc rituallarda qarşı tərəfi manipulyasiya etmək üçün lənət faktoru əla vasitədir.batil inanclarda yer alan lənət ritualları adətən keçmiş dövrün şamanları və cadugərləri tərəfindən aktual olaraq istifadə edilib.misal olaraq lənət ritualı düşmənlərin qarşısını almaq və ya onları məhv etmək prosesi idi. Adətən kiçik heykəlcik lakin bəzi hallarda insan qurbanı kimi ritual obyekt bağlanar, sonra parçalanar, tapdalanar, bıçaqlanar, kəsilər, nizələnər, üzərinə tüpürülər, qutuya bağlanar, yandırılar, sidiklənər və nəhayət basdırılardı. Buna baxmayaraq, hər bir lənət əvvəlki komponentlərin hamısını əhatə etmirdi. Tam bir ayin bu hərəkətlərdən hər hansı birini dəfələrlə istifadə edə bilər. Yazılan ayinlərdən birində "ona üç-dörd dəfə tüpürmək ... sol ayağı ilə tapdalamaq ... onu nizə ilə vurmaq ... onu bıçaqla vurmaq ... onu atəşə qoymaq ... atəşə qoyulan zaman ona dəfələrlə tüpürmək" təlimatı verilirdi.Müasir dövrümüzdə əfsuslar olsun ki,cadu etmək lənətləmək kimi çirkin və batil inanclar hələ də mövcuddur gülünc halı odur ki,hələ də bunlara inanan və maddi mənəvi vəsait xərcləyən insanlar mövcuddur.qonşumuz bu işlə məşğul olur və sizə onu deyə bilərəm ki ölkənin hər bir təbəqəsindən və təhsilindən asılı olmayaraq müxtəlif müştəriləri hələ də onun yanına dərdinə çarə tapmağa gəlirlər.acınacaqlı haldır və cəmiyyətimizə bu hal heç yaraşmır.

qocaya hörmət

Xalqımıza xas xüsusiyyət olan qocaya hörmət cavanlar üçün öhdəlik hesab olunur.əsasən şəhər həyatnda gündəlik işlər və səyahət zamanı yer vermək,yardım etmək və güzəştə getmək kimi missiyalar yerinə yetirilir.bunun bir yaxşı bir də pis yanı var gənclər üçün.yaxşı olan yanı lazımi hörməti göstərdikdən sonra təşəkkür sözünü eşidib təriflənmək bu moral cəhətdən insanı az da olsa sevindirir.cəmiyyətdə toplumda "yaxşı gənc" olursan.mənfi yanı isə işdən yorğun gəldikdə məcbur yer verməli olursan və gəncliyin metrolarda avtobuslarda ayaqüstə getməklə sərf olunur.bunun daha pis cəhəti isə cavanlığında hər cürə hoqqadan çıxmış,qoca halında həyassız adam olub gəncdən hörmət gözləyən şəxslərlə də üzləşməkdir.bu faktor belə insanı qocalardan soyudur onlara olan hörməti yenidən gözdən keçirməyə vadar edir.mən hələ brutal xalaları demirəm gənclərin predatorları hər kəsin gözü ilə yayındığı o xalalar (qısaca onsuzda yüklənən gənclik bu kimi sosial öhdəliyi də cəmiyyətimizdə yerinə yetirməli olur bu isə əlavə mənəvi yorğunluq gətirib çıxarır)

fanatizm

insan övladının edə biləcəyi ən lazımsız akt.fanatizm...bu termin tarix boyu insanların təhqir olunmasına,alçaldılmasına,diskriminasiyaya uğramasına hətta təqib olunması ilə nəticələnib.fanatizm elə bil anlayışdır ki,siz onu bütün sahələrə tətbiq edə bilərsiniz.onun ən təhlükəli yanı insanın emosiyalarını idarə edərək hər hansı bir şəxsin(din başçısı,dövlət adamı,təriqət başçısı) öz maraqlarına xidmət göstərməyə qədər çıxara bilir.tariximiz boyu bizlər fanatizm adı altında neçə insanın həyatının qaralmasına şahid olmuşuq(misal olaraq:janna dark).ən çox bilinən fanatizm din və futbol fanatizmidir ki,tragikomik yanı ondan ibarətdir ki,fanatizm uğrunda qarışqaya belə zərər vurmayacaq insanlar öz həmcinslərini belə öldürə bilirlər.ölkəmizdə isə öz növbəsində dini fanatizm özünü daha çox birüzə verir.unutmayaq ki,fanatizm yalnız cahil və savadsız toplumun olduğu mühitdə baş qaldıra bilər.

saxurlar

Saxur millətinin nümayəndəsi kimi millətimiz haqqında sizinlə wiki məlumatını paylaşmaq istəyirəm qarşıdan gələn günlərdə öz fikrimi də paylaşacağam.Saxurlar (sax. yixbı (йихъбы) / tsaxbı (цIаIхбы)) — Azərbaycanın Qax, Zaqatala və Balakən rayonlarında, eləcə də Dağıstanın Şəki-Zaqatala bölgəsi ilə həmsərhəd olan Rutul (Rutul kəndi bizim millət üçün müqəddəs torpaq sayılır)rayonunda yaşayırlar. Sayları 30 mindən çoxdur. Qafqaz dillərinin Dağıstan qolunun cənub-şərq qrupuna aid olan saxur dilində, eləcə də Azərbaycan dilində danışırlar. Dini baxımdan sünni müsəlmandırlar.həm də bölgədə ilk sünni məscidini saxurlar inşa ediblər

Hazırda 12 məktəbdə saxur dilində dərslər keçirilir.*(ölkənin multi kultural siyasəti az saylı xalqlara öz dilini öyrənməyə şərait yaradaır)


Saxurların yaşadığı ərazi Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonuna daxildir.

Saxurların ən məşhur nümayəndələri arasında fizika-riyaziyyat elmləri doktoru Abdulla Muxtarovu(mənim uzaq qohumumdur onun kəşfi sayəsində hal hazırda paltaryuyan maşınlar istehsal olunur bu haqda ətraflı yazacağam), professor Abdulla Qarayevi, Sovet ittifaqı Qəhrəmanı Səlahəddin Kazımovu,Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Natiq Məmmədovu,yazıçı-publisist Əhməd isayevi,filologiya elm doktoru-professor-sovet türkoloqu Səlim Cəfərovu,Tarixçi Dağıstan Dövlət universitetinin professoru Harun ibrahimovu,tarixçi dosent Elvira Lətifova,Bonn Universiteti Şifahi tarix fənni üzrə doktor Rasim Mirzəyev,Azərbaycan Texniki Universitetinın rektor əvəzi Xalıq Yahudov,Sovet Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Minə Nəzirovanı,cüdo üzrə Avropa və Dünya kuboku çempionu Oruc Vəlizadəni, əməkdar MMA döyüşçüsü Samir Abdullayevi, muay tay və kikboksinq üzrə məşhur idman ustası Renat Yusubovu və s digərlərini göstərmək olar.

Ələva olaraq deyə bilərəm ki,saxur xalqı rus işğalına qarşı vuruşmuş bunun ağır nəticələrinə qatlanmış partizan hərəkatlarında aktiv fəliyyət göstərmişdir buna görə də bizim millətdən bir sıra xüsusiyyətlər özündə əks etdirir bu haqda ətraflə məlumat yazacağam
1ci qarabağ müharibəsi zamanı da aktiv olaraq vuruşmuşlar özünə məxsus ləqəbli leqionlar yaratmışlar