russkoyazıçnı

2000-ci il üçün müasir 2020-ci il üçün çuşka sayılan təbəqə. Əvvəl rusdilli olmağın biraz üstünlüyü, avantajları olduğunu düşünürdüm amma hazırda fikrim tamam başqadır. indi tək avantajı rus dilini bilməkdir. (rusdilli və rus dilini bilən ayrı şeylərdir).

Düzdür damla dinləyən rayonlularla, vorovskoy gedən qəsəbə uşaqlarıyla falan müqayisədə daha yaxşıdırlar. Amma 2023-cü il üçün özləri çuşkadır. Artıq 2010-cu illərdən yetişməyə başlayan daha dünyagörüşlü, daha humanist, daha müasir topluluq da yaranıb və rusdillilər bu topluluğun yanında heç cinsi əlaqə orqanımın başı da deyillər. Əksinə hazırda twitterdə azərbaycanlılar arasında ən gülünc təbəqə rusdillilərdir. Warmonger, yapçı, xarı bülbüllü və butalı dölbeyin yığınıdırlar, təbii ki istisnalar da var. Ölkədə ən warmonger təbəqə rusdillilərdir, çox faşistdirlər. Və bilinənin əksinə onsuz da rusdilli azərbaycanlıların çoxu homfobdurlar.

Yaşı 40+ olanları isə dəhşətdir. içlərindən bir bədbəxt mənə avropada insanların rus dilini öyrəndiyini demişdi. Bir başqasının isə Qərbi avropadan gələn turistlə rus dilində danışmağa cəhd edib özünü gülməli hala saldığını görmüşəm. Yazıq qadın elə bilirdi ki almanlar rus dilini bilir. Dünyadan xəbərləri yoxdur, 28 may - içərişəhər arasında öz balaca dünyaları var.

heç bir şey ola bilməyincə olunan peşələr

Kiminsə adamı olsan hansısa qurumda rəhbər, bankda kredit mütəxəssisi, audit, menecer, layihə rəhbəri. Adamın yoxdursa maxe, ofisant, polis, mühafizəçi.

Proqramçı olmağa gələndə isə bu bacarmayan yox bacaranlara aiddir. Developer kimi işləmək üçün peşəni öyrənmək lazımdır bu da 1-2 il vaxt alacaq. Kimya bitirip developer olmaq normaldır, bacarıb öyrənib olur. Developer olmaq üçün it, cs bitirməyi şərt olaraq görmək məntiqsizdir, əsas da Azərbaycan kimi universitetin Ancaq adı olan bir yerdə. (əslində it və proqramlaşdırma ayrı-ayrı sahələrdir amma indi o mövzuya girməyim) Mən it oxumuşam və universitetdə c syntax və oop əsaslarından başqa heç bir sikim öyrədilməyib. Bu mövzular üçün 4 il gedib gəlmək lazım deyil, 3 aya ən dumb adama da öyrədərəm bu mövzuları. Coders, div academy, step it falan universitetlərimizdən daha yaxşı təhsil verir.

xaricilərin azərbaycanı tanıması

Heç bir poxa yaramayan bir fel. Mən də mozambiki tanıyıram və bunun Mozambiklilərə heç bir faydası yoxdur. Əgər gedib Mozambikdə bir şirkət açsaydım Mozambiklilər işləyib pul qazansa idi onda onlara faydası olardı. Yoxsa belə mən tanısam nolacaq, tanımasam nolacaq? Avstraliyada yaşayan Johnun da Azərbaycanı tanıyıb tanımamasının bizə bir təsiri yoxdur.

30 ildir ölkə tanıdılır qaqa deyə deyə milyardlarla pul xərclənib, kim gəlib 5 qəpiklik götlü-başlı yatırım qoyub? Hansınız gedib o şirkətlərdə işləyib 5 manat qazanmısınız? Ancaq ingilislərin, fransızların neft qopartmaq üçün bpsini zadı saymasaq heç kim gəlməyib. Onlar da formula 1, eurovisionla tanımayıblar adamlar hələ sovet ittifaqı qurulmazdan əvvəl gəlib neft daşıyır. Onsuz da yatırım edən adamalr eurovision, formula 1 ilə ölkə tanıyıb seçmirlər orası da ayrı.

Həm də gəlib formula 1 üçün turist gəlir deməyin. Gəlib nə qədər pul xərcləyirlər? Yarışların keçirilməsinə xərclənən pul qat qat daha artıqdır. Müstəqillik dövründən bu yana ümumən turistlər nə qədər pul gətirib, və bu yarışlara nə qədər xərclənib? Sırf Avstraliyada, nikaraquada kiminsə tanıdığı ölkə sayı 1 ədəd çoxalsın deyə bu qədər pul xərcləməyə dəyər?

gədəbəydə toyu olan 17 yaşlı qız

Bizim ölkədə qadın hüquqları göt baş işləyir deyə bu problemlər heç vaxt düzəlməyəcək.

Ailələr, həyatlar 2 cür olur. Biri kənddə zorla məcbur evləndirilən qızlarınki, o biri də tam sərbəst azad yaşayan qızlarınki. Guya qadın haqları, qadınlara dəstək məqsədli qurumlar, təşkilatlar birinci nümunədəki həyatları göstərib duyğu sömürüsü edir ki bu problemləri həll etmək lazımdır. Razıyam, həll etmək lazımdır. Amma bu qurumlar belə qızların problemlərini həll etmir, əksinə gedib almaniyada, kanadada ya sabah qruplarında oxumuş qızlara gic-gicə karyera dəstəyi zad verir və adını da qoyur ki qızların problemləri həll edilir. Elə bu qurumların, təşkilatların başındakılar da ikinci nümunədəki həyatları yaşayanlardır. Birincilərin üzərindən prim yığıb özlərinə xərcləyirlər. Dünyanın ən mənfəətçi, ən fırıldaqçı xalqıyıq.

taksi şoferi

1-ci sinif ölkələrdə əsasən immiqrantlar tərəfindən icra edilən peşədir.

Azərbaycanda taksi sürücülərinin çoxu kompleksi, əzik insanlardır. 2023-cü ildə maşın sahibi olmağı lüks bir şey hesab edirlər. Deməli nə vaxt normal şəhər mühiti, piyada keçidləri haqqında paylaşım olur altında bir taksi şoferi çıxıb qatıqlayır.

Keçən dəfə facebookda yerüstü keçidlərin lazımsılığı haqqında bir paylaşım var idi, altına insanlar müxtəlif şərhlər yazmışdı. Baxıram hamısı normal şərhlər amma Birisi də gəlib eynizolağlı keçid və işıqfor dəstəkləyənlərin maşını olmayanlar olduğunu deyib guya lağ edirdi. Ərinmədim girdim şərh yazanların hamısının profilinə baxdım. işıqfor, eynizolağlı keçid tərəfdarlarından iş yerlərini profilində yazanlar arasında bankda audit, dövlət qurumunda Kibertəhlükəsizlik mütəxəssisi, socarda neft qaz mühəndisi kimi işlərdə işləyənlər var idi. Yəni əksəriyyəti bir taksi sürücüsündən daha çox qazancı olan adamlar idi. Bu dalbayov isə özü 2 manatlıq bir şirkətdə taksi sürür amma gəlib camaata nə deyir aq. Baxan da deyər ki o birilər taksi sürür bu amma vəzifəli adamdır gəlib onlara sinifi lağ edir.

azərbaycanda kişi olmaq

öz ayağıvın üstündə durmağa məcbursan. iş həyatında qadınlara pozitiv-ayrıseçkilik edilir kişilər isə hər şeyi özü qazanmalıdır. bir çox sahədə sırf qadınlar da işləsin deyə işi onları bacarmadıqları halda belə işə alırlar amma oğlanlar məcburdur ki hər şeyi dərinliyinə kimi bilib sonra işləsinlər. yaşanmış hadisədir, bir tanış bir vakansiya üçün müraciət etdi, flutter vakansiyası idi. dedi bilirəm bunu, təcrübəm də biraz var. onu qəbul etmədilər. amma javanı yeni öyrənmiş bir qız flutter bilməməsinə rəğmən iş axtardığını yazdıqda ona həmən yer o işi təklif etdi ki gəl flutteri öyrənə-öyrənə işlə.

Belə az-maz savad tələb edən bir ofis işində işləmək üşün gərək sahəni dərinliyinə kimi, qadınlardan 5 dəfə çox biləsən ki iş tapasan. Savad tələb etməyən iş də istəsən gərək ən ağırlarını işləyəsən, gedib tikintidə fəhlə işləyəsən, Biraz yüngülünü istəsən o vakansiyalara ancaq xanım axtarırlar.

hətta iş həyatında texniki-fiziki bir işdirsə havayı maaş yeyən qadınların da yerinə işləməlisən. bu da başıma gəlmiş bir işdir.

üstəlik əsgərlik kimi maneələr də artırırlar bu həyat yoluva.

elektrik və elektronika mühəndisliyi

Universitetlərdə mövcud olan bir ixtisas. Əslində elektrik və elektronika qohumdurlar amma eyni peşə deyillər. Bu ixtisası bitirdikdən sonra ya elektrik ya da elektronika sahəsinə gedə bilərsiniz. Hər iki sahənin yolunu sizə açan bir ixtisasdır.

Maraqlı və geniş sahədir. Düzdür bizim universitetlərdə bəlkə də yaxşı təhsil yoxdur amma indiki dövrdə özünü inkişaf etdirmək istəyənə internetdə mənbə çoxdur. Xarici universitetlərin dərslərini, dərsliklərini tapıb oxuya və izləyə bilərsiniz.


Məsələn türk dilində belə bir telegram kanalı var, yaxşı materiallar paylaşır, itü kimi universitetlərin materialları da paylaşılır bəzən.
https://t.me/elektrikkanalim

Rus dilində də kanallar çoxdur:
https://t.me/electricalschool
https://t.me/avtomatika_elektrika

YouTube üzərindən də yaxşı dərslər, kanallar hər dildə tapa bilərsiniz. Məsələn altium designer dəsrləri : https://youtube.com/playlist?list=PL0nSGdzTE4g_wqTei7HLfgDrX8tR8PREq

Embedded programming:
https://youtube.com/playlist?list=PLPPv8ZJvR-kLaU2KLOuRZF8pNITMlckGB

Hətta indiki dövrdə həm elektrik həm elektronika istiqamətində özəl kurslar da var. Hazırda bir eem tələbəsi üçün özünü inkişaf etdirmək istəsə yol çoxdur.

i̇sağuci

isağuci həm bir kitab adı həm də bir kitabdan dana artığıdır. isağuci həm də bir ənənə, mədəniyyətdir.

Hekayənin əvvəli belədir ki isağuci 4cü əsrdə yaşamış fəlsəfəçi Porphyrios tərəfindən yazılmış bir kitabdır. Kitabın məqsədi Aristotelin kateqoriyalarının başa düşülməsini asanlaşdırmaqdır. Kitabın mövzusu məntiq elmində "beş külli" deyə bilinən qavramlardır. Belə desək "aristotel məntiqi" dünyasına giriş kitabıdır. Orginal adı da giriş mənasına gələn eisagoge'dir. isağuci isə adın ərəbləşmiş versiyasıdır. Kitab fəlsəfə-məntiq dünyasına böyük yer iz qoyub. ilk dövrlərdən latın, fars, süryani və digər dillərə tərcümə edilib.

8 və 9.cu əsrlərdə kitab fars və süryani dillərindən ərəb dilinə tərcümə edilib və islami elm dünyasında da məşhurlaşıb. Kitabın üzərinə çoxlu şərhlər, onların da üzərinə haşiyələr yazılıb. Beş külli'dəki qavramlar haqqında Porphyriosun sözlərilə razılaşanlar da olub, razılaşmayanlar da. Bu beş külli haqqında başqa fikirlər, başqa şərhlər də ortaya çıxıb. Məsələn ibn Sina da beş külli'ni Porphyriosdan fərqli ələ alıb. Adında isağuci keçən, keçməyib amma ona toxunan çox sayıda kitablar qələmə alınıb. Beləliklə isağuci üzərində böyük bir mədəniyyət inşa edilib. Porphyriosla razılaşmayanlar belə kitab adı olaraq isağucidən istifadə edib. Bütün bu kitabların mövzusu məntiq elmidir, çoxunun da məqsədi aristotel məntiqi'nə girişdir. Belə kitablardan ən məşhurlarından biri əsiruddin əl-əbhəri tərəfindən yazılmış "isağuci fil məntiq" adlı əsərdir. Əbhəri özü ibn Sina məktəbinin davamçısıdır. Əbhərinin kitabı Şərqdə mədrəsələrdə məntiq elminə giriş üçün oxudulan ilk əsər kimi məşhurlaşıbdır. Günümüzdə də mədrəsələrdə oxudulur. Youtubeda axtarış edədək ərəb, türk dilində kitabın üzərində keçilən dərslər də tapa bilərsiniz. Birisinin linkini yerləşdirim bura : https://youtube.com/playlist?list=PL-p-q53qMeDokCifVMqliOZItuGBReaSq

Əbhərinin isağucisi üzərində də ayrı bir dünya inşa edilib. Latın dilinə də tərcümə edilib. Əbhərinin əsərinin üzərinə çoxlu şərhlər yazılıb, elə tək osmanlıda yüzdən çox şərh yazılıb.

Qısacası isağuci üzərində məntiq elminə aid bir külliyat formalaşıb.

macbook

apple hardware və software bir-birilə yaxşı harmoniya təşkil etdiyi üçün eyni parametrlərə sahib bir macbook digər marka notbuklardan daha yaxşı performans göstərir. hətta daha ucuz bir mac özündən bahalı başqa markadan yaxşı performans göstərir təbii ki qiymət fərqi ciddi dərəcədə çox olmadıqca.

əslində bir acer vəya asus və sair notbuka windows yerinə ubuntu falan yükləsəniz windowslu halından daha yaxşı olar. işin kəraməti bir az da windowsun pis olmasındadır. bura qeyd düşüm ki mac olmayan notbuklara windows demək səhvdir. mən windows deyəndə əməliyyat sistemindən danışıram. ümumiyyətlə bütün unix və unik like ailəsi daha yaxşıdır. qeyd edək ki applein əməliyyat sistemi macos da unix ailəsindəndir (həm də unix sertifikatı belə var). applein həm əməliyyat sistemi, həm onun içindəki proqramlar (safari, icloud, ofis proqramları və s), həm hardware hissəsi eyni şirkət (sifarişçi) tərəfindən bir-birilə daha harmonik olacaq şəkildə hazırlanıb deyə daya yaxşı performans göstərir. məsələn chrome`un windowsda işlətdiyilə müqayisədə safari macosda daha az ram işlədir falan. həm də apple hardware keyfiyyətinə görə digər şirkətləri həmişə qabaqlayır.

proqramçılar tərəfindən çox seçilməsinin səbəblərindən budur ki ios (apple mobile) üçün tətbiq hazırlamaq üçün macosa ehtiyac var və unix, linux dünyası üçün uyğunluğu da daha çoxdur. kibertəhlükəsizlik, şəbəkə, sistem inzibatçıları da unix olduğu üçün daha çox seçir çünkü bin, bash scriptlərilə işləmək olur, terminal komandaları linuxla eynidir, macosda yazıb linuxda işlətmək olur falan. dizaynerlər də maca üstünlük verir onların da öz səbəbləri var mən çox bilmirəm orasını amma eşitdiyimə görə ölçüləri tənzimləmək zad windowsda çox problem yaradırmış.

web proqramlaşdırma öyrənmək istəyənlərə məsləhətlər

proqramlaşdırma dilini və ya html, css`i öyrənməyə başlamazdan əvvəl bəzi anlayışlara yiyələnin. web nədir, internet necə işləyir, brouser nədir və necə işləyir, cookies nədir, dns nədir, domain nədir, server nədir, hosting nədir, saytlar harada saxlanılır, ip addres nədir, sql nədir, port nədir, database nədir, saytlar necə işləyir, sayt və tətbiq arasında fərq nədir, komputer niyə ikili say sistemilə işıəyir, assembly nədir, biz javada falan kod yazanda necə olur ki gedir 0 və 1 lərə çevrilir, backendçi nə edir, frontendçi nə edir.

demirəm oturun pro səviyyədə şəbəkə, sistem öyrənin. demirəm pro səviyyədə ip, dns öyrənin. amma bunlar haqqında anlayışınız olsun, bunların nə olduğunu və təxminən necə işlədiyini bilin ki sonra gördüyünüz işin məğzini də anlaya biləsiniz. yoxsa öyrənərkən də bir tərəfdən paralel bunları öyrənəcəksiniz və vaxt itkisi, baş qarışıqlığı yaranacaq. özümdən və birlikdə öyrəndiyim bəzi yoldaşlardan bilirəm. əmin olun ki bunları biləndən sonra öyrənmək daha maraqlı və daha asand olacaq. Həm də savadlı proqramçı olacaqsınız adi koder yox. Düzdür bizim universitetlər onsuz normal təhsil vermir, bizim it müəllimi də heç bilmirdi bu mövzuları amma bunları öyrənəndə sanki normal universitetdə komputer elmləri oxumuş kimi olacaqsınız, oxumuş olanlarla aranızdakı fərqi azaldacaqsınız. Ona görə də 2 ayınızı falan verin bu mövzuları öyrənin. bundan sonra artıq front yoxsa backend tərəfə gedəcəyinizə qərar verib başlayın kod yazmağı öyrənməyə.

kodlaşdırma öyrənərkən də çalışın işin məntiqini qavrayasınız. ajax öyrənəndə tək yazmağı yox həç nədir, necə işləyir buna da baxın. json mövzusuna çatanda necə işləyir və sair təxmini bir anlayış olsun beyninizdə. digər mövzularda da.