xaricdə yaşayan sözlük yazarları

tipik azərbaycanlı kimi abituryent olanda məndə xaricdə oxumaq yaşamaq xeyallarıyla yanıb tutuşurdum. Tələbə kimi gəlmək qismət olmadı ama uniyi bitirdiktən sonra atamın sayəsində ölkədən çıxa bildim indi almanyadayam. Yaşam fərqlərini yazmaq istəyirəm gəlmək istəyənlər göz önündə bulundura bilər.

Buraların gözəl yanı insanın burda olanda özünü hakikaten insanmış kimi hiss etməsidi. Hərşeyin bir adabı var, insanlar gülərüzdü, səs-küy və agresiya yoxdu, overall olaraq xoşbəxtlik yüksəkdir. Ancaq en böyük zorluğu yeni bir həyat qurmaqdır. Çox yüksək skillərə sahib deyilsense bir ev, maşın almaq üçün 10-15 il bəlkədə çox zaman lazımdır. Kirada yaşamaq ilk başta cazip görünür ama hər ay qazandığın pulun yarısı bəzəndə yarısından çoxunu 1 1 evə vermək hesap-kitap ettikdə bir noktadan sonra adamı keriz kimi hissettirir. Yaş öttükcə insan otaq yoldaşları olmadan öz evi olsun istəyir ama oda pahalıya maal olur malesef. Yada kredi götürüb ipotekaya girərək həyata elə davam etmək gərəktir. Ondada 'rat race'də ilişib qalırsan ve həyatın banklara kredi ödəməklə keçir ve mecbursanki işindən möhkəmcə yapışıb qalasan. Bunu görəndən sonra sonra avropada yaşayan dostlarımızlada danışmışıq və onlarda bunu deyəcəklərimi təsdiq edir. Anadan-babadan qalma bir işletme, ev, maşın olduqda, problemləri bir neçə dosttan xahiş etməklə həll etmək dura-dura buraya gəlmənin bir məntiqi qalmır (yaşlı başlı 2 adam olaraq bu nəticəyə gəlməyimiz 1 il çəkdi lol). Ama eğer misalçün azərbaycanda yaxşı bir neçə tanışınız yoxdursa, anadan babadan qalma çox bi şeyə sahib deyilsinizsə, ailə qurmaq kimi bir planınız yoxdursa xaricdə yaşamaq tam sizə görədir. Barista, garson, satıcı ve sayre bu kimi ortalama iş işləyərək Azərbaycanda yaşamaqla burda o işi görərək yaşamaq arasında dağlar taşlar qədər fərq var. Multivisanızda varsa ohh hayat sana güzel. 50-100 euroya dünyanın sanat mərkəzləri olan istənilən şəhərə getmək olar. Doyunca gəz, dolaş,, ye iç, gör. Bütün həyatınız gözəlləşəcək. Ama yox eğer skilləriniz yüksekdirsə, bakıda yaxşı dost çevrəniz varsa buna o qədərdə dəymir. Çünki ən basit şeydə belə burda get gəllərə düşmək əvəzinə bakıda eyni şeyi çox asan həlletmək olur. Yada bir problemlə qarşılaşanda hansısa ailə dostunuz bunu çox tez zamanda həll edir.

3 ildir belçikada yaşayan bir padquram bu yaz bakıya qayıtdı. Kızın indi xaric tecrübəsidə var deyə işdən 7-8min pul alır. Bu həftəsonu sevgilimlə hesap-kitap elədik. Anlıq olaraq son qərarımız maks 1-2 il daha burada qalıb, pul və təcrübə toplayıb geri dönməkdir. Ondan olsa çoxdan dönmüştü istanbula ama iş kontraktı imkan vermir.

Yazdıklarımı bir daha oxudum. baya-baya 'türkiye çok güzel bizim kurulu düzen var' deyen gurbetçilərə bənzədim xd. Ama cidden buralar düşünülən qədər tozpembe değil onu deməyə çalışırdım. Telebe olaraq rahatlık olur ama yetişkin olub həyata atılanda zorluqları görünməyə başlayır. Sadece bunları çattırmaq istəyirdim. Ama erasmus yada master oxumaq kimi imkanınız varsa dediklərimi unudun heç çəkinmədən gəlin mükemmel həyat tecrübəsidir

liberalizm

son illərdə adından istifadə edən "liboş" və "libtardlar" sayəsində sjw və digər hərəkatlarla əlaqələndirilən və ya səhv salınan ideologiya.

Liberalizmin 5 təməl prinsipi var və bu prinsiplər bir vəhdət təşkil edir, birinin olmaması belə neoliberalların və ya klassik liberalların təklif etdiyi liberal cəmiyyət quruluşunun var olmasına maneədir.

1. Düşüncə və fikir azadlığı.
Liberallar hər bir düşüncə və fikrin, hətta ən radikallarının belə, rahat bir şəkildə ifadə edilməli olduğu görüşünü müdafiə edir. Onlara görə insan təbiət etibarilə radikal və ya qeyri-ənənəvi düşünə bilən bir varlıqdır, tarixə yön verən insanlar məhz həmin qeyri-ənənəvi düşünə bilən insanlardır. Bu radikal və qeyri-ənənəvi düşüncələr fərdlərə və cəmiyyətə hər hansı neqativ təsir göstərmirsə, düşüncədən akta keçərək insanların həyatını mənfi yöndə dəyişdirmirsə, fikir olaraq ifadə olunmasında problem yoxdur. Liberallar bu tip fikirlərin ya sonradan cəmiyyət tərəfindən də mənimsənəcəyini, ya da köhnələrək yox olacağını, bu səbəbdən də sakitcə mövcud olmasının önəmli olduğunu müdafiə edir.

2.Fərdiyyətçilik
Düşüncə və fikir azadlığının cəmiyyətlərdə anarxik bir şəkil almaması üçün vacib olan ən önəmli, tormozlayıcı faktor. Liberallar fərdiyyətçi, nepotizm və ya kütlə psixologiyasından tamamilə uzaq cəmiyyətin tərəfdarıdırlar. Onlara görə fərdlər rahat buraxılarsa, hər hansı ümumi məqsəd üçün cəmiyyət içində qruplaşmağa ehtiyacları qalmayacaq, çünki onsuz da fərdiyyətçi bir cəmiyyətdə istədiklərini rahat bir şəkildə edə bilirlər. Fərdi azadlıqları cəmiyyətin şablonlaşmış normalarından daha üstün tutan liberallar, Digər fərdləri təhrik və ya təhqir edici, onların azadlıqları sahəsinə daxil olan fərdi hərəkətləri isə digərlərinin azadlıq sahəsinə girmək olaraq görür və qarşı çıxırlar.

3.Limitli dövlət müdaxiləsi
Liberallar dövlətin yalnızca notarial bir rol oynamalı olduğu, cəmiyyət mexanizmlərinə, iqtisadiyyata və s.-yə qarışmamalı olduğunu düşünürlər. Onlara görə dövlətin insan həyatına təsir edən sahələrə müdaxiləsi fərdlərə və ya ümumilikdə topluma neqativ təsir edir. Cəmiyyət və fərdlər öz aralarında qurduqları mexanizmlərlə hərəkət edə bilər, dövlətin nəyəsə müdaxiləsi həmişə neqativ hallarla nəticələnir. Çünki dövlətin aldığı qərarlar hər kəs üçün riayət olunmalı, boyun əyilməli qərarlardır və bu qərarlar bəzən fərdlərin istək və iradəsinin tərsinə ola bilər. Halbuki dövlətin müdaxilə etmədiyi, fərdiyyətçi və azad cəmiyyətdə heç kim cəmiyyətdən kənar qalmır, empatiya və qarşı fikri anlama yüksək dərəcədə olduğundan, cəmiyyət qarşılaşdığı hal və problemləri müdaxiləyə ehtiyac olmadan həll edə biləcək mexanizmlər formalaşdırır.

4. Azad iqtisadiyyat
Liberallara görə dövlətin iqtisadiyyata müdaxiləsi hər zaman neqativ nəticələrə gətirib çıxarır. Adam Smitin də vurğuladığı kimi, iqtisadi fəaliyyət elə bir fəaliyyətdir ki, heç bir müdaxiləyə ehtiyac olmadan özü-özünü tənzimləyə bilir.

5.Hüququn üstünlüyü
Yuxarıdakı bütün prinsiplərin heç bir fərdin azadlığını məhdudlaşdırmadan, cəmiyyət mexanizmlərinə uyğun şəkildə və tam ədalətli həyata keçirilməsi üçün lazım olan ən önəmli prinsip. Liberallara görə hüquq sisteminin azadlığı yuxarıdakı 4 prinsip üçün həyati önəm təşkil edir. Çünki liberalizm, təbiəti gərəyi müstəqillikçi bir ideologiyadır, hər cür müdaxiləyə qarşı çıxır. Belə bir sistemin xaosa gedib çıxmaması, ədalətin tam bərpa olunması, sistemdəki azadlıqlardan istifadə edən bəzi qrupların sistemdə tiranlaşmaması üçün hüququn üstünlüyü və hüquqa arxalanan dövlət və cəmiyyət əsasdır

azərbaycan iran münasibətləri

ikinci qarabağ müharibəsi dövründən başlayaraq addım-addım gərginləşən ikili münasibətlərin gəldiyi rota

Hər şey müharibə dövründə azərbaycan ordusunun simvolik önəm daşıyan xudafərin körpüsünə çatması ilə başladı. cənubi azərbaycanlıların bu kadrları lentə alması, ordumuza səslənməsi və s. fonunda bu şəxslərdən bir neçəsinin iran rejimi tərəfindən həbs edilməsi xəbərləri yayıldı, ardınca iran xudafərin körpüsünün digər tərəfində öz bayrağını asdı.

Müharibənin gedişi fonunda tez unudulan bu hadisə türkiyə prezidenti ərdoğanın zəfər paradında araz çayı haqqında oxuduğu şeir ilə təkrar gündəmə gəldi. iranlı millət vəkilləri bu şeirdə iranın ərazi bütövlüyünə qarşı fikirlər olduğunu müdafiə etdi, türkiyə və azərbaycanı hədəf alan bəyanatlar səsləndi.

Hadisələrin bu nöqtəsində həm azərbaycanın, həm də ermənistanın başı daha çox bir-birlərinə qarşı edəcəkləri növbəti həmlədə rusiyanın reaksiyasını hesablamağa yönəldi. rusiyada keçirilən görüşlər, üçtərəfli bəyanatın müddəaları haqda hər ağızdan bir avaz gəlməsi və s. şəklində irəliləyən qafqaz siyasətində artıq qarabağda yerləşdirilən rus sülhməramlı kontingenti də var idi. hər yeni gələn gün rus sülhməramlılarının yeni vurdumduymazlığı xəbəri ilə keçib gedərkən 2021-ci ilin yayında şuşa bəyannaməsi imzalandı. Bəyannamədən sonra türkiyə şuşada konsulluq açacağını bildirdi, yayın sonlarında isə azərbaycan qafan yolu üzərində post inşa edərək bu ərazinin azərbaycanın yurisdiksiyasında olduğunu iddia etdi və beləcə ara qarışdı məhzə bitdi.

iran, öz tırlarından qafan yolundan istifadə zamanı iki dəfə gömrük rüsumu alındığını bildirərək, hərəkəti qanunsuz elan etdi. Azərbaycan isə öz növbəsində hərəkətin tam qanuni olduğunu müdafiə etdi. Az keçməmiş, bu tırların əksəriyyətinin dağlıq qarabağa qanunsuz səfər etdiyi, qeydiyyat nişanlarını dəyişdirərək erməni maşınları maskası ilə dağlıq qarabağa daxil olduğu bildirildi. Azərbaycan həm irana, həm də rus sülhməramlılarının hərəkətləri səbəbilə rusiyaya nota verdi.

bunun üzərinə oktyabrda iran azərbaycanla sərhəddə "xeybər fatehləri" adlı hərbi təlimlərə başladı. Azərbaycan, iranın şimal sərhədlərini 30 il sonra xatırlamasını qəribə adlandıraraq təlimlərin vaxt və məkanını özünə mesaj olaraq qəbul etdi. ardından xomeneyiyə aid tvitter hesablarından azərbaycana doğru təhdidvari tvitlər gəlməyə başladı. Prezident ilham əliyev, cəbrayıl rayonuna səfər edərək keçirilən hərbi təlimləri açıq hədəfə aldı.

iran, bu əsnada qafanda iran konsulluğunun açılacağı ilə bağlı bəyanatlar verdi. 2022-ci ilə daxil olarkən münasibətlərdəki gərginlik hələ də davam edirdi. azərbaycan, qafandakı postu ləğv etməyəcəyini bildirdi, ardından rusiya ilə aparılan görüşmələr nəticə verdi və dağlıq qarabağa daxil olan iran tırları məsələsi demək olar ki bitdi.

2022-ci ilin əvvəllərində rusiya azərbaycanın mövqeyini dəstəkləyən açıqlamalar verdi. ardından iran prezidenti, apreldə azərbaycanla münasibətlərin 30 illiyinin tamam olması səbəbilə prezidentə məktub ünvanladı. münasibətlərin tədricən stabilləşməsi fonunda iran, azərbaycan üçün öz ərazisindən zəngəzur dəhlizinə alternativ yol verəcəyini açıqladı.

Yayda azərbaycan tərəfi üçtərəfli bəyanat mətninə əsasən laçın dəhlizinə alternativ çəkilən yolun hazır olduğunu və ermənilərin laçın dəhlizi ətrafından çıxarılmasını tələb etdi. Sentyarbda keçirilən əməliyyatlar gərginliyi pik nöqtəsinə çatdırarkən, iran vasitəçilik təklifi verdi, ardından iran xarici işlər nazirinin həm bakı, həm də irəvana səfər edəcəyi xəbərləri gəldi. lakin nazir sonradan fikrini dəyişib oktyabrın əvvəli yalnız irəvana səfər etdi. az keçməmiş iran, oktyabrda azərbaycanla sərhəddə hərbi təlimlərə başladı, qafandakı konsulluğun tezbazar açılışı oldu. Türkiyə, əvvəlcə iranla sərhəddinə qoşun yığdı, ardından azərbaycanla birgə hərbi təlimlərə başladı. oktyabrın sonunda isə iran prezidenti rəisi paşinyanı irana səfərə dəvət etdi və səfərin regionun taleyində böyük önəm kəsb etdiyini bildirdi. sonrasında isə dünənki hadisə yaşanana qədər baş verən açıqlamalar, bəyanatlar və s.

Və dünənki hadisə.

iki ildir ibtidai sinif şagirdləri kimi məktəblər açılana yaxın özünü itirən iran, bu dəfə hadisələri gələ biləcəyi ən çıxılmaz nöqtəyə gətirdi. bundan sonrası necə olacaq, yaşayıb görəcəyik

ərəbi bəyənməyən türk

Düzəltmə : türklər mədəniyyəti ərəblərdən deyil, farslardan götürüb. Bütün günü dəvəsinin boynuna asılmış zəngin 'dınqıltısından' başqa heç nə eşitməyib türklərlə tək fərqi çöldə at sürmək əvəzinə səhrada dəvə sürmək olan ərəblər heç kimə 'mədəniyyət' verməyib. Bəli, din ərəbləri nisbətən sivilləşdirdi, lakin din 'ərəblərin' deyil, bütün müsəlmanlarındır. Bu dinin gətirdiyi təməllər yönündə coğrafiyamızın inkişafında ərəblərdən çox elə iranın payı olub.

Dil götürməyə gəldikdə, ərəblər oturaq həyat tərzi keçirdiklərindən (Şamdan Hicaza sonra da 'obratnı' karvan sürmək köçərilik yox tacirlikdir) morfologiyalarının böyük hissəsini adlar, yəni isimlər təşkil edir. Türklərin köçəri tayfalar olması isə daim hərəkətdə olmalarına, yəni daim fel yaratma ehtiyacına səbəb olub. Bu səbəbdən türk dilləri fellərlə zəngin olsa da, isimləri müxtəlif dillərdən götürülmədir. Ərəb və fars lüğətində isə bunun əksi baş verib - bu lüğətlərdə olduqca çox türk mənşəli fellərə rast gəlmək mümkündür.

Ərəbi bəyənməməyə gəldikdə isə, baxır 'hansı ərəb' və nəyə görə bəyənməmək. iraqı, Suriyanı, Səudiyyə ya da Afrika bədəvisini bəyənməməkdə haqqı var, adamlar arasında 'klas' fərqi var. Amma məsələn, türklərin demokratiya və sivil bürokratiya cəhətdən iordaniyadan götürə biləcəyi çox şey var. Ya da məsələn Misir, xüsusilə də 19.əsrdə Kavalalının başladığı reformasiyadan sonra, mədəni və sosial cəhətdən ərəb dünyasının mərkəzinə çevrildi və generallar ölkənin ebesini nikahlamadan əvvəl türklərdən daha öndə idi.

Türklərin ən böyük problemi isə öz aralarında bölünmələridir. Hansı türkün ərəbi bəyənib bəyənməməsindən asılı olaraq dəyişir

sosialist azərbaycanlı

Zəiflər həmişə güclülərin əlində olan gücün 'ədalətli' bölüşdürülməsindən yana olub. Məsələn, ayaqüstü sorğu aparsan görərsən ki davadan çəkinənlər, güc işlədilməsindən yana olmayanlar məntiqli olaraq zəiflər olur, çünki gücləri yoxdur və onlar həmişə kompromisə gedir. Halbuki gücləndikləri anda zəifliklərinin heyfini də ən pis bunlar çıxır, gözləri heç nəyi görmür. Həmişə güclü olanların isə ətraf, dava ehtimalı filan çox da vecinə olmur. Bu hər yerdə belədir. (Qeyd : burda (təkcə) yumruq davasından söhbət getmir)

Daima əzilmiş, başının üstündən dubinkası əskik olmamış, yoxsul Azərbaycan xalqının da zamanında o məsələ edilib atılmasına rəğmən yenə də ümidi proletariatda, sosializmdə filan görməsi təəccüblü deyil. Kütlə daima maddi-mənəvi-fiziki aşağılandığı, 'layiq olduğundan' azını tapdığı üçün bərabərliyə 'meyllənib'.

Vəhşi kapitalizm. Ahahaha. Sənə bu qədər zəifliyindən sonra o qədər gücü verək görək sömürmədiyin hansı dəlmə-deşik qalır

sigma kişi

(bax: aslan akbey)