lucifermorningstar
58 9 0 1
10.nəsil
yazar
reytinq xalı: 298
entry sayı:58
karma xalı: 1616
izləyənlər: 3
sifariş sayı: 0
reytinq xalı: 298
entry sayı:58
karma xalı: 1616
izləyənlər: 3
sifariş sayı: 0
devil in disguise
son yazdıqları| | əl əməyi göz nuru| favori seçdikləri| favori seçilənləri| bütün entryleri| lövhə
Zariyat surəsi, 56-cı ayədə Quran deyir ki, "mən insan və cinləri yalnız mənə ibadət etmək üçün yaratdım." Bəzi təsəvvüf əhli isə buradakı zahiri ibadət ifadəsinə öz etirazlarını bildirərək, şüur olmadan ibadət olmaz deyirlər. Yəni, öncə mərifət, sonra ibadət. Boyun əydiyinin "nə" olduğunu anlamadan "boyun əymə"nin bir mənası olmayacaq. Bir hədisi-qüdsidə Allah deyir ki, "mən gizli xəzinə idim, bilinmək istədim, məxluqatı yaratdım." (bax: kənzül-məxfi) Nəticə etibarilə, deyə bilərik ki, Quranın vəsfini etdiyi yaradıcının əsas məqsədi bilinməyidir. Bir subyektin varlığının əsas şərti onun bilinməyidir. " X bilinməzdi" cümləsi özü etibarilə yanlışdır, çünki bilinməzdirsə "X" deyil, bilinməz olsaydı sən onun varlığından xəbərdar olmazdın.
Bəs, bilinməyin ən optimal yolu hansıdır? varlığının hissedilməsinin hissetmə istəyinin tətikləyici meyillənmələri ilə, tanrı özünün "mütləq müsbət keyfiyyətlərə sahib" zatı ilə öz varlığını hissetdirəcəkdir. Dinlərin ilk yaranma tarixlərində bu mütləqiyyət əsasən "qüdrət" ilə açıqlanmışdır. Tanrı mütləq "güclü," "qadir" olaraq ortaya çıxmağa başlasa da, bunlar yavaş-yavaş "rəhim," "mərhəmətli" kimi xüsusiyyətləri ilə əvəz olundu. islamda Allah "qadir," "malik" "mütəkəbbir" hakim" adları ilə bilinsə də, əsas mərhəmət isimlərinə sahibdir. Nəticədə, Allah öz bilinməyini əsasən "rəhmət"i ilə təmin edir.
"Bilinərlik"dən əlavə, varlığın a priori şərtlərindən biri "zidd"inin varlığıdır. Qaranın olması üçün ağın varlığı şərtdir. Allahın da, rəhmət isminin varlığı üçün qəzəb ismi zəruridir. Əgər hərkəs dinlərdə qeyd olunan əməllərə riayət etsə idi, dinlərdə vəsf olunan tanrıların rəhmətinin bir mahiyyəti olmazdı. Rəhmətin aşikar olması üçün həmin əməllərə riayət etməyənlərin varlığı şərtdir. Buna görə də, günahkarlar Tanrının rəhmətinin məlum olmasında böyük rol oynayırlar. Ancaq, müqəddəs kitablarda qeyd olunur ki, günahkarları əzab gözləyir. Bəs, necə olur ki, Tanrıya kömək edənlər cəza, tanrının işini asanlaşdırmayanlar isə mükafat alır? Deməli, ibadətlərin özü məqsəd deyildir. ibadətlərin məqsədi vardır. ibadətlərin məqsədi insanları düşüncədən məhrum edib, inanca sövq etməkdir. inanclı şəxslərdə qulluğu, itaətkarlığı artırmaqdır. Ki bu da, öz etibarilə nizamı saxlamağa səbəb olur. Yəni, inanclı şəxslər də ibadət ilə Tanrının daha da aşikar olmasına kömək olurlar. Bəs günahkarlar? Axı onlar olmasa Tanrının rəhməti bilinməzdi. Tanrı niyə onlara cəza vəd edir? Cavab üçün isə Augustinusun etdiyi kimi "azad iradə" konseptinə baş vurmalı oluruq. Tanrı məxluqatı özünün bilinməsi üçün yaradıb və bu aşikarlıq üçün həm abidlərin, həm günahkarların varlığı şərtdir. Həm abidlər, həm günahkarlar olduqlarından fərqli bir şey olmaq iqtidarındadırlar, lakin bu olmur. Hərkəs abid olmaq iqtidarındadır, ancaq bu olsa Tanrının rəhməti məlum olmaz. Tanrı o qədər mütləq və mükəmməldir ki, məxluqatı məqsədi etibarilə harmoniya içərisində yaradıb. Hərkəsə azad iradə verib, lakin nəticənin nə olacağından xəbərdardır. Yəni, öz bilinərlik məqsədinə çatmış olur.
Namaz, oruc, dua kimi ibadətlərin fundamental funksiyası insanları nizamda saxlamaq, cəmiyyətdə xaosdan düzənə keçid edərək insanları asan şəkildə idarə edə bilməkdir. Həmçinin, bu ibadətlər insanı "düşünmək"dən məhrum edib, "əmr yerinə yetirmə" halına gətirmək üçün istifadə edilir. Namaz "üzərində düşünüləsi" məfhum deyil, "yerinə yetirilməli olan" əmrdir. Quran möminləri vəsf edərkən "eşidən və yerinə yetirən" kimi ifadələr istifadə edir, "eşidən, biraz düşünüb, sonra yerinə yetirən" kimi yox. Düşüncə və ağıl olduğu yerdə şübhə qığılcımları yaranır və bu şübhələr artaraq ziddiyyətləri görməyə, daha sonra isə etirazlara səbəbiyyət verir. Bir toplumda düzən yaratmaq istəyiriksə orada etirazdan söhbət belə gedə bilməz. Beləliklə, nizam üçün ağıl və mühakimə istənməyən funksiyadır.
Ordunun da əsas mahiyyəti əsgərlər arasında nizam yaratmaqdır. Bunun üçün əsgərlər öz "mən"lərindən azad olub "biz" olmalıdırlar ki, döyüşdə "özlərindən yüksək tutduqları" məfhum üçün öz canlarını verməyə rıza göstərsinlər. Komandir və digər yüksək rütbəli şəxslərin əmrlərinə tabe olmaqla yanaşı "hərşeydən üstün olan" saydıqları "haqq"a tabe olmaları əsgərlərdə "itaətlik" duyğusunu artıracaqdır. Orduda düşünmək lazım deyildir. Orduda itaətkarlığı artırmaq lazımdır ki, namaz ibadəti bunu kifayət qədər yerinə yetirir.
Dinin ehkam baxımından isə, döyüşdə də olsa namaz qılmaq müstəhəbdir. "Ey Rəsulum! Sən (döyüş əsnasında əsgərlərin) arasında olub onlara namaz qıldırdığın zaman onlardan bir dəstə səninlə birlikdə namaza dursun, silahlarını da (özləri ilə) götürsünlər. Onlar səcdə edən kimi sizin arxanıza keçsinlər. Sonra namaz qılmamış olan digər dəstə gəlib səninlə birlikdə namaz qılsın. Onlar da ehtiyat tədbirləri alsınlar və silahlarını götürsünlər. Kafirlər istəyərlər ki, kaş siz silah-sursatınızdan və əşyalarınızdan xəbərsiz (uzaqda) olaydınız və sizin üzərinizə birdəfəlik basqın edəydilər. Əgər yağışdan əziyyət çəkərsinizsə, yaxud xəstə olarsınızsa, silahlarınızı yerə qoymağınız sizə günah deyil. Yenə də ehtiyat tədbirinizi görün! Şübhəsiz ki, Allah kafirlər üçün alçaldıcı bir əzab hazırlamışdır. (Nisa surəsi, 102)"
Həmçinin, aşura günü Hüseyn ibn Əli və əshabı qızğın döyüş zamanı zöhr namazını qılmış və hətta bəziləri namaz qılarkən öldürülmüşdür.
Nəticə olaraq, namaz əsgərdə "itaətkarlıq" və "qul olma" duyğularını qabartdığı üçün orduda nizamın saxlanılmasında iştirak edir və bu səbəbdən bu qadağa olmamalıdır. Həmçinin, inanclı şəxslər üçün də dinin əhkam baxımından bu icazəlidir və müstəhəbdir.
"O tərəfdarlarının sayı acısından az olduqlarına rəğmən, zalimlərlə iş birliyi xəyalına yol vermədi. Kərbəlanı özü, övladları və azsaylı səhabələrinin ölüm yeri qərar qıldı və "Heyhat minnəz zillə" ("Zillət bizdən uzaqdır") fəryadını Haqqın axtarışında olan insanların qulağlarına çatdırdı."
mənbə: Xomeyni, səhifeyi-imam
Gözün gülür, qara gözlüm, gözündə güllər açıb.
Dizin-dizin könül ol vadiyi-məhəbbətdə,
Sürünmüsən o qədər ki dizində güllər açıb.
Xəlil üçün odu döndərdi Rəbbi gülzarə,
Təəccüb eylədi Nəmrud, közündə güllər açıb.
O Kərbəladı ki torpağı ətri-qəm qoxuyur,
Çölündə qanlar axıbdır, düzündə güllər açıb.
Vərəqdi hər açılan gül kitabi-hüsnündən,
Nə qədri sirri-nihanın özündə güllər açıb.
Gəl ey gül üzlülərin şaahi, yolların bəzənib,
Ayağın öpməyə xatir, izində güllər açıb.
O lalə üzlü qış ilhamına bahar gətirib,
Vüqar, səbəb budu sözsüz, sözündə güllər açıb.
Kənzül-məxfi ifadəsi "Bilinməyən gizli xəzinə idim, bilinmək istədim, bilinim deyə kainatı yaratdım." hədisindən gəlmişdir. Yəni, haqqdan başqa heçnəyin var olmadığı zamanda haqq bilinmək istəmiş və ilk olaraq sevgi ilə təcəlli etmişdir. Bu sevginin məqsədi isə bilinməkdir. Ancaq bu bilinmək isim və sifətlər nöqteyi nəzərindəndir, mütləq qeyb olan zatı isə gizli bir xəzinə olaraq qalır. Yəni bilinirliyi zat və kimlik mərtəbəsində yox, isim və sifət mərtəbəsindədir.
ilahi zatın sonsuz təcəllilərin mənbəyi olduğu halda özündə heçbir əksikliyin olmaması onun bitməz-tükənməz bir xəzinəyə bənzədilməsinə səbəb olmuşdur. Təsəvvüf əhlinin aləmin yaradılış və varlığını eşqlə açıqlaması buna əsaslanır.
Hətta, bəziləri hadisələri cazibə qüvvəsi ilə izah etmirdilər və "Daşı buraxanda nə üçün aşağı düşür?" sualının cavabında deyirdilər: daşın özündə eşqə bənzər bir meyil vardır ki, onu çəkib aşağı gətirir.
mənbə: link
mürtəza mütəhhəri-teizm seminarları
insan varlığını hissetdirmək istəyər. Çünki,
1. Özünü üstün hissedər
2. Özünü güclü hissedər, hansı ki "güclülərin həyatda qalması" ilə əlaqədar olaraq psixoloji və bioloji təkamül ilə bağlı olaraq həyatda qalma vasitəsidir.
3. insan daima varoluşunu davam etdirmək meylindədir və başqa bir kimliyin şüurunda yerə mənsub olması onun varlığını sürdürməsinə səbəb olacaqdır. insan yox olmaqdan qaçar, daima var qalmaq istəyər. intahar edənlər belə var qalmaq meylindədirlər.
Din və varlığını hissetdirmək: Din ona inanan şəxslərin varlıqlarını davam etdirmə meyli, yəni varlıqlarının hissedilməsi üçün yaradılmış və davam edilmişdir. Yalnız qalanlar öz yalnızlıqlarını qeyri-yalnızlığa çevirmək üçün danışa biləcəyi, dua edə biləcəyi, onun hər hərəkətini görə biləcəyi, insana şah damarından daha yaxın olan, görən, eşidən, bilən Tanrı modeli yaratdılar. Heçnə ilə maraqlanmayan, maraqlanma özəliyinə sahib olmayan və varlığı yoxluğundan fərqli olmayan Tanrı heçkimin işinə yaramazdı. Məhəmməd Hira dağında tək qalarkən yalnızlığını aktiv hərəkətdə qalma vəziyyətinə çevirmək üçün Allahı icad etdi.
“The man who can live alone is either an animal or a god.”- Aristotel
Tinay Müşdiyeva, bu
məqaləsində, Azərbaycanda elmi ənənənin geridə qalması və elmi fəaliyyətin yox dərəcəsində olmasını izahlı şəkildə izah edir. Daha geniş ön-zəmin üçün qeyd etdiyim linkdən ingilis dilində olan mətni oxumanızı tövsiyyə edirəm. Mən, əlimdən gəldiyi qədərilə, mətnin bəzi hissələrini tərcümə etdim."Azərbaycan cəmiyyəti coğrafi və tarixi şəraitlərinə görə "tranzit" xarakter formalaşdırıb. "Südyolu üzərindəki dövlət," "iran-Turan simbiozu," və "Şərq-Qərb Hibridi" kimi bəzi ifadələr, az və çox bu region üzərindəki informasiya axımını da əhatə edən "tranzit" vektorunu izah edir. informasiya dalğası (din, tədris, məzhəb, fəlsəfə, ideologiya)digəri ilə əvəzlənmişdir və bu dalğalar cəmiyyətin zehni strukturuna həkk olunmamışdır. Nəticədə, tam formalaşmamış intellektual ənənənə formalaşdı, hansı ki xeyirləri ilə birlikdə zərərləri də var. Dezavantajlardan biri, qəbul etmənin yüksək, əks etdirmənin isə az olmasıdır. informasiyanın təkcə varlığı avtomatik olaraq əks etdirməyə aparmır. Başqa sözlə desək, informasiya toplanır, lakin analiz edilmir. Və yaxud, demək olar ki, proses düşünmə ənənəsinin formalaşması üçün lazım olan müddətdən daha tez bir şəkildə dəyişirdi. Müvafiq olaraq da, bir informasiya dalğası tez bir müddətdə digəri ilə əvəz edilirdi. Bu dalğaların ortaq nöqtəsi, onların xaricdən gəlməsidir.- bir çoxu bu regionun məhsulu deyil. Əgər biz cəmiyyətimizi müşahidə etsək bir çox informasiya növlərinə açıq olduğunu görərik. Halbuki, düşünmə və analizə gəldikdə eyni nəticəni görmək olmur.
idrakın ilkin şərti problemi, Ludwik Fleck'ə görə "Thought Collective"dir. "Mən nə bilə bilərəm?" sualı "Məndən öncə nə bilinirdi?" və "Mənim ətrafımdakılar nə bilir" suallarının cavabları ilə əlaqəlidir. Fleck'ə əsasən, idrak, xüsusilə elmi idrak, kollektiv hadisədir:
"Tamamilə təcrid olunmuş araşdırmaçı mümkünsüzdür(...). Meyllilik və ənənədən, mənəvi cəmiyyətin onun üzərində qüvvəsindən, və həmin cəmiyyətin təkamülünün effektindən azad olmuş təcrid olmuş araşdıran kor və düşüncəsiz olardı. Düşünmək kollektiv fəaliyyətdir. Bunun məhsulu bu sosial fəaliyyətdə iştirak edənlər üçün görünən və aydın şəkildir. Bizim nə düşündüyümüz və necə düşündüyümüz bizim məxsus olduğumuz düşüncə kollektivindən asılıdır"
Fleck "thought collective"ni bir-birinə bağlanmış bir qrup individualın ideya mübadiləsi və intellektual ünsiyyətidir.
Azərbaycanda elmin rəsmi nümayəndəsi yüksək təhsil qurumları olan akademiyadır. Burada elmi fəaliyyət əsasən tədris fəaliyyətindən ibarətdir. bu qurumlarda, elm adı altında var olan standart elmi fəaliyyətlər demək olar ki mövcud deyil. Tədqiqat və araşdırmalar aparılmır, ixtira və kəşflər edilmir və məhsul mexanizmi işləmir. Tək "elmi" informasiya tələbələrə tədris prosesi ərzində ötürülür. Ən yaxşı halda, bu informasiya beynəlxalq elm dünyasında yaxşı bilinən və konkret mövzular əhatəsində, ən pis halda isə SSSR-in dağılmasından bəri yenilənməyən mövzu və biliklər əhatəsində olur. Yəni, elm özlüyündə proses kimi mövcud deyil. Əvəzində isə, digər ölkələrdə (məsələn, ABŞ Avropa və Uzaq Şərq) və ya öncədən var olan (Sovet dönəmindən qalmış elm tarixi proseslərin nəticəsi olan informasiyalar keçirilir. Biz bu prosesi "düşüncə kollektivi"nə gətirmək istədikdə icma üzvləri arasındakı ünsiyyətin (və ya, ünsiyyətsizliyin) bu qruplarda diri qaldığını görərik: (1)Sovet dönəmində təhsil almış və akademik karyeralarını başlatmış olan yaşlı nəsil; (2) yaşlı nəsilin təsir dairəsində olan lokal qurumlarda təhsil alan və dünyagörüşlərini formalaşdıran post-sovet nəsli; (3) Əsasən Avropa və Amerikan universitetlərindən məzun olan gənc akademik nəsil.
Bu nəsillər çox fərqli "düşüncə kollektivi"ndə formalaşmış və bu yaxınlara qədər, ünsiyyətləri öncəkinin sonrakı tərəfindən inkarı üzərində qurulmuşdur. Maraqlısı odur ki, bu inkar məxsusi elmi kontent üzərindən aparılan inkar deyildi. (məsələn, hansısa elmi teorem) Yaşlı nəsil cahillik, gerilik və konservatizmdən ittiham olun(ur)du. Burada əlavə ünsiyyətlə əlaqəli geniş yayılmış akademik material yoxdur (inkar və mübahisə üzərində qurulu olsa belə və Sovet ittifaqının parçalanmasından 27(29) il ötməsinə baxmayaraq hələ də yoxdur.
Bu elmi fəaliyyətinin olmamasından qaynaqlanır. Fleck tərəfindən təsvir edilən "düşüncə kollektivi"nin aktiv özəyi olan ekspert ezoteriklər özləri eli passivliyə məruz qalıblar. Bu təbiət elmlərdə özünü daha aydın göstərir. Əgər xaricdə təhsil almış keyfiyyətli və elmli akademik Azərbaycanda elmi fəaliyyətlərlə məşğul olmaq istəsə bunu yuxarıda təsvir edilmiş "informasiya ötürülməsi" formasında tədris fəaliyyəti ilə limitləməli olacaqdır. Məsələn, burada hansısa elmi problem üzərində çalışmaq üçün tələb olunan elmi struktur və fəaliyyət yoxdur. "Məhsuldar elm" əvəzinə burada yalnız informasiyanın təkrarlanması və yenidən-məhsulu vardır. Çünki ünsiyyətlər gündəlik məsələlərdən ötəyə keçə bilmir. Burada fundamental elmi tənqid yoxdur (çünki buna ehtiyac yoxdur) və "düşüncə kollektivi" ekzoterik (general public tərəfindən anlaşılan) üzvlərdən ibarətdir. "Düşüncə kollektivi" özünün ezoterik (yalnız specialized knowledgə məxsus olan cəmiyyətin kiçik parçası sayılan) )özəyini istehsal edə bilmir- Azərbaycanda ezoterik icma xaricdən məzun olmuş və ölkədəki indiki şəraitə görə bir müddət sonra passiv vəziyyətə keçən və tədricən ekzoterik olan kütlədir.
Dediyimiz kimi, indiyə qədər Azərbaycanda akademik "düşüncə kollektivi"ndəki ünsiyyət pro-Qərb nəsli tərəfindən Sovet nəslinin inkarı, bəyənilməməzliyi idi. Bu iki "qrup"dan başqa, nisbətən fərqli akademik qrup da var. Bu qrupun intellektual xasiyyəti, hansıki ilkin yetkinlik dönəmləri SSSR-in son dönəmləri ilə üst-üstə düşür, nə Sovet akademiyasının ənənələri, nə də yeni pro-Qərbilərinkiləri ilə uyğundur. Bunu digər qruplardan fərqli edən onun irrasionallığa olan möhkəm meyilliyidir. Biri bu qrupda müxtəlif növ akrobatlar tapa bilər- mistisizmi riyaziyyat ilə, təkamül nəzəriyyəsini din ilə, buddizmi türkizm ilə, biologiyanı tarix ilə birləşdirənlər- hansılar ki, post-insanları müşahidə edərkən mələklərin sürətini ölçür və "pir"lərin enerjisini hesablayır- kimlər ki, süni intellektin milli versiyasını axtarırlar. Bu qrupun həm ciddi, həm də qeyri-ciddi üzvləri var. Ancaq, onların da "düşüncə kollektivi"ndə müəyyən yeri var və özlərini eşitdirə bilirlər. Onlar Sovet və pro-Qərbi nəsli rasionalizmin "qulu" olmaq adı ilə tənqid edirlər. Onların müəyyən ünsiyyət formaları var: "arqument" əvəzinə "demək", "diskussiya" əvəzinə "söhbət" və s. Nəticədə, bu cür kriteriya yayılaraq normallaşan müvafiq davranış əmələ gətirir və "düşüncə kollektivi"nin detallarını əmələ gətirir.
Bu impulslar şişirdilmiş görünə bilər. Ancaq biz getdikcə daha çox elmin önünə qoyulmuş mistisizmin və kritisizmin "əxlaqsızlıq" olmasının gətirdiyi eybəcərləşdirilmiş rasionallığın nümayəndələrinə şahidlik edirik."
Vəli sözü, islamdan sonrakı ərəb ədəbiyyatında əsasən 3 tərzdə işlədilmişdir:
1)Rəhbər
2)Dost
3)Köməkçi
Və bu sözün qarşısına, allah sözünün kök sözə uyğun olaraq feleksiyaya uğramış hissəsini əlavə etdikdə, "Allahın rəhbər təyin etdiyi şəxs", "Allahın dostu", "Allahın köməkçisi" anlamları ilə müvafiqlik təşkil edəcəkdir.
Peyğəmbər sonrası yazılmış hədislərdə, əsasən şiələrin etimad etdiyi mənbələrdə, Məhəmməd peyğəmbər özündən sonra müsəlman toplumuna bir başçı buraxmaq niyyətilə, özünə ən yaxın olan insan- həm kürəkəni, həm əmisioğlu, həm səhabəsi olan- Əli ibn əbutalibi özündən sonra islam cəmiyyətinin vəlisi və mövlası təyin edir. Qədir-xum hadisəsinə əsasən, Peyğəmbər son həcc ziyarətində, təxmini 100.000 zəvvar ilə birlikdə evə qayıdarkən, dövlətlərə ayrılan yolların kəsişdiyi nöqtə olan Qədir-xumda hərkəsin dayanmasını tələb edər və əşyalardan hündür yer düzəldərək çıxış edəcəyini deyər. Peyğəmbər hündür məkana çıxarkən Əlini də özü ilə çağırar və, "ALlah mənim mövlamdır. Mən möminlərin vəlisiyəm. Mən kimin vəlisiyəmsə, Əli də onun vəlisidir." deyərək Əli ibn Əbutalibin qolunu yuxarı qaldırar. Daha sonra, səhabələrdən biri, "Ey peyğəmbər, bu sənin sözündür, yoxsa Allahın" sualını verər və cavabən Muhamməd "Mənim sözüm Allahın sözüdür" deyər. Şiə ədəbiyyatına əsasən, Peyğəmbər öldükdən sonra isə xilaf düşər və Əli peyğəmbərin dəfni ilə məşğulkən Əbu-bəkr xilafətə keçər.
Azan, iqamə və kəlmeyi-şəhadətdə, "Əşhədü ənlə əliyyən vəliyullah (Şəhadət verirəm ki, əli allahın vəlisidir") deməyin vacibliyi məsələsində islam dünyasında bir çox fikir ayrılığı vardır. Dində olmayan bir şeyi dinə əlavə etmək bidət sayılır, bidət isə haramdır. Bu ifadəni azan və iqamənin vacib hissəsi kimi zənn etmək, bəzi müsəlmanlara görə haramdır. Lakin fəqihlərdən heçbiri bunu azanın vacib hissəsi kimi saymır. Sadəcə, müstəhəb olaraq, peyğəmbərin risalətinə şəhadət gətirərkən, əlinin imamət və vilayətinə şəhadət gətirməyi təkid edir.
Mən, Əllamə Təbatəbaidən oxumuşdum, deyirdi ki, "Bir arifdən soruşurlar ki, "Əliyyən vəliyullah" azanın bir hissədirmi? Arif isə cavabında, "Azan Əliyyən Vəliyullahın bir hissəsidir." "
özümə yadlaşıram, sözlük. həm də çox. tamamilə bulantıdan ibarətəm artıq. özümlə səmimi belə ola bilmirəm. tanrı sözünü eşidəndə, görəndə artıq tahamülüm qalmır. həmin şeydən soyuyuram. bilmirəm, niyə bu qədər soyumuşam tanrı kavramından. ancaq tanrı fikrinin gətirdiyi huzura ehtiyacım var. sevgini, kədərlənməyi, empatiya qurmağı, hiss etməyi itirmişəm artıq. sevgini sevməyə ehtiyacım var, gözəlliyi sevməyə ehtiyacım var. bunu yazanda fərqinə vardım ki, dostum belə yoxdur. son səslə qışqırmaq istəyirəm, daxilimdəki fazlalıkları atmaq istəyirəm. sokratın tələbəsi var idi deyir yaşam üçün həzz lazımdır. gündəlik həzzlər bitdiyi və özündən sonra boşluq gətirdiyi üçün acı ilə qarışıqdır. sürekli hazz ancaq bilgelikdədir. əks halda yaşamın mənası yoxdur və insan özünü öldürməlidir bu mənasızlıqdansa. mən də özümü mənasızlıqda hiss edirəm. yaşamım çox boş dəyərlər üzünə gedir. hamısı pula görədir. azərbaycanda elm də pula görədir. hərşey. pulmərkəzciyik. pul tanrıdır bizim üçün. istəmirəm pul, mən həyata mənasız kağız parçası üçün yaşamaq üçün gəlməmişəm. bezmişəm, sözlük. bezmişəm. bitkinlik var. bitmək ölməyin ikinci adıdır. mən pulmərkəzci həyatı istəmirəm. tanrı, birşey elə. pulu yığışdır, dəyərini azalt. dərinləşmək istəyirəm. çox dayazam. sözlükdə yazmaq bir növ azaldır içində qarışıb getdiyim bu vicdan əzabını, ancaq bəlkə də bunları başqalarının oxuması üçün yazıram düşüncəsi məni yenə vicdan əzabına boğur.
Slut-shaming nümunələrinə seksual cəhətdən cəzbedici paltarlar geyinərək dress-kodu pozan, doğum kontrolları, evlilikdən öncə cinsi əlaqədə olma haqqı, birdən çox partnerlə birlikdə olmaq haqqını tələb edənləri təhqir etmək və cəzalandırmaq aid edilə bilər.
Kişilərin öz seksual kimliklərini göstərməsi güclülük kimi hesab olunsa da, qadınların eyni hərəkəti etməsi toplumda hədəf tutulan qadına qarşı "fahişə" imajı yaradır. Slut-shamingin təsirləri həddindən artıq təhlükəli və zərərli nəticələrə gətirib çıxara bilər: self-bullying, depressiya, xroniki stress, travma, fobiyalar və intihar.
2019-cu ildə Elina Hacıyevanın intiharı birbaşa olaraq slut-shaminglə bağlıdır. Elinanın xalası qızı Diana Hacıyevanın sözlərinə görə, Elina "Cənubi Koreya qızlarına bənzəyirdi, saçlarını sevirdi, onları tez-tez boyamağı, fərqli görünməyi xoşlayırdı, özünə vurğun, diqqət tələb edən, dəli-dolu, yetkinlik dövrünü maraqlı yaşamaq istəyən bir qız idi". Məktəb yoldaşları isə onların öyrəşdiyi, əksəriyyətdə görərək normativ qəbul etdiyi görünüş və davranış tərzlərindən kənar olduğu üçün onu təhqir etməyə, ələ salmağa və bəzi xoşagəlməz adlarla çağırmağa başlayıb. Bu hadisələrdən dərin təsirlənən və özünə-inamı zəif olan 14 yaşlı Elina həyatına son qoyur.
Toplumun iliklərinə qədər işləyən "qadın hörməti haqq etmək məcburiyyətindədir" qavrayışını bəsləyən hər cümlə bizə,
"Təcavüzə məruz qaldıqda nə geyinmişdi?"
"Öldürüldüyündə evində neçə kişi var idi?"
"O saatda çöldə nə işi var idi?"
olaraq geri dönür.
mənbə1
mənbə2
Albus Severus Potter- bəzən ona "Ai" də deyilir- Harry və Ginny Potterin ikinci övladıdır. O qardaşı James Siriusdan 2 yaş kiçik, bacısı Lily Lunadan isə 2 yaş böyükdür. O, Albus dumbledore və severus snape-in xatirəsini yaşatmaq məqsədilə adlandırılmışdır. Xaç atası isə neville longbottomdur.
2017-ci ildə Hogwartsda təhsilinə başlayan Albus, ilk öncə Gryffindor binasına seçilməyi çox istəsə də, seçici papaq onu SLytherin binasına seçər.
https://t.me/nermin_ifsa1
https://facebook.com/nerminshamtutan
intihar həddinə çıxan qızla bağlı olan yazışma, düz olduğu təqdirdə, bəyənilən hərəkət deyil. Ancaq gülməli olan odur ki, bunu paylaşanlar özləri rüşvətsiz iş görməyən, az pul verənlərin işinə baxmayan, 10-15 minə ağır cinayət işlərinin üstünü örtən polis və məmurlardır.
Hələ bəziləri şəhid Səid ilə yazışmanı silinməyini tələb ediblər. Şəhid olduğu zaman onun etdiyi hər bir şeyə haqq qazandırmaq olar? Bunun kökləri yenə də patriarxal düşüncə sisteminə dayanır. Sekslə məşğul olan kişidirsə, bu onun təbii ehtiyacıdır və başa düşüləndir. Ancaq qadın bu işi görərsə qəhbə, fahişədir. Seksin məqbul sayılıb-sayılmamasına qərar verən işi görənin cinsiyyəti olur. Təəccüblü olmayaraq, kişini daha üstün mövqeyə qoyan cəmiyyət, bu işdə də kişiyə haqq qazandırır. Hələ həmin insan şəhiddirsə, onun etdiyi bütün hərəkətlər müqəddəs hesab edilir.
Ancaq, paylaşılan mesajların qurma olub-olmaması sual altındadır.
.
intiharla bağlı olan yazışmanın əsil versiyası:
Üexker immanuel Kantın insanın idrakının kənarında olanları qavraya bilməyəcəyi və qavradığının yalnız öz subyektiv reallığı olduğu nəzəriyyəsindən yola çıxaraq, bunun bioloji tərəfini araşdırır. Üexker deyir ki, hər bir insanın, həmçinin qeyri-insan olan heyvanların təcrübə etdikləri dünya fərqlidir. Onun sözləri ilə desək, "Canlının qavradıqları onun qavranılan dünyası (bax: mirkwelt) və onun bütün etdikləri effector dünyası (bax: wirkwelt) olur. Qavranılan və effector olan reallıqlar birlikdə umwelti əmələ gətirir.
"Anlaşılmaz şəkildə, biz fiziki dünyanı tək reallıq olaraq qəbul edirik, çünki o bizim hiss və hərəkətlərimiz əsasında qurulub. Amma, məsələn, bir Yakobyan istiridyəsi üçün dünya sadəcə hərəkətdən ibarətdir; bir meduza üçün isə sadəcə elektrikdir."
insan və heyvanların umweltləri fərqləndiyi üçün, insanlar heyvanlar üzərində araşdırma edərkən çətinlik çəkməli idi. Belə ki, indiyə qədər heyvanların hissi fiziologiyası haqqında elm o qədər antropomorfizm ilə iç-içə idi ki, heyvanlar və insanlar arasındakı fərqə rəğmən nomenklaturası insanın stimulu necə qavradığı üzərinə qurulmuşdur.
Nisbətən pessimist yanaşımla yanaşan qisimə nəzərən, biz heçvaxt öz umweltimizdən başqa umwelti qavraya və təcrübə edə bilməyəcəyik. Ancaq, bununla bağlı araşdırmalar və irəliləmələri gözdən qaçırmaq olmaz. Heyvan və insanlar arasındakı mirkwelt fərqini anlamaq üçün 2009-cu ildə, Kano və Tomonaga insan və şimpanzelərin bir şəkilə necə fərqli baxdığını göz-izləyici texnologiyalar vasitəsilə ölçüblər. Həmçinin, 1990-cı ildə Vallortigara cücənin qavradığının eksperiment aparan insanın qavradığından necə fərqləndiyinə dair araşdırmalar aparmışdır.
Ən böyük irəliləyiş isə, deyərdim ki, david eagleman və onun araşdırma qrupu tərəfindən irəli sürülüb. Belə ki, david eagleman kar insanın umweltini genişlətmək üçün bir texnologiya hazırlayıb. Kar insanın geyindiyi paltara bir telefona bağlı siqnalları olan vibratorlar yerləşdirilib. Digər insan tabletə doğru danışdıqca oradakı səslər siqnallar vasitəsilə kar insan tərəfindən hiss edilir. Baxın, eşidilir demirəm, hiss edilir. Kar insan sözləri hiss edərək başa düşür və ona deyilən sözləri lövhəyə uğurlu şəkildə yazır. Bu hələ, umwelti genişlətməkdə ilk addımlardır. Hazırda neyrofəlsəfə, neyrologiya, beyin ilə məşğul olan insanlar bunun üzərində işləyirlər.
Üexkürün umwelt konsepsiyası bəziləri tərəfindən tənqid olunub. Josef Pieperə əsasən, insan düzgün və məntiqli mühakimə edə bildiyi üçün o weltdə (bax: dünyada) yaşayır. Heyvanlar isə bundan məhrum olduqları üçün umweltdə yaşayır.
David Eaglemanın irəli sürdüyü model haqqında daha çox məlumat üçün onun bu ted nitqinə baxa bilərsiniz:
(youtube: 
)
)