Şəhid olanların siyahısı 
Hal-hazırda bildiyimiz məlumatlara görə 50 nəfər 18-19 yaşlı şəhid əsgər var.
blok başlıqlarını gizlət
azəri
azəri
azəri
azəri
maraqlı xəritələr
azərbaycan dili
azərbaycan dili
Notice: Undefined variable: thisuser in /var/www/soz6/profilson.php on line 166
dilləri ginnesin rekordlar kitabına "dünyanın ən kiçik ədəbiyyatına sahib olan dil" kimi düşən türkdilli millət.
"Kiev məktubu" adlı bu yazı bütünlüklə ivrit dilindədir, ancaq vərəqin sol alt hissəsində orxon əlifbası yazılmış olan dövrümüzə gəlib çatmış tək xəzərcə ifadə "oğðıq" və ya "oxqurüm" sözü oxunur.
elə bildim 44-56-cı illərdə baltik ölkələrində sovet işğalına qarşı çıxıb, mübarizə aparan partizanlardan söhbət gedir. ölkədən xəbərim yox imiş
iranın şimal-şərqində, türkmənistan sərhədində yerləşən, adı üstündə əsasən türkmənlərin yaşadığı, sonradan səfəvi dövründə qızılbaş türklərin və kürdlərin də məskunlaşdırıldığı, qarışıq demoqrafiyaya sahib olan tarixi bölgədir.
sifarişi verən: adsızinsan
əsasən şimali qafqaz xalqları arasında işlədilən maqomed (məhəmməd) adının qısalması
sifarişi verən: Sonuncu Xürrəmi
(bax: ivrit dili)
(baxma: yəhudilər)
bu flimdə gördüyümüz kimi hərdən anlaşılmayan ləhcədir. özümü lap azərbaycan dilini anlamağa çalışan türkiyəlilər kimi hiss etdim. ancaq, aşığın oxuduqlarını bütünlüklə anlamaq olur, elə bil şimallı aşıqdır. deyəsən, ədəbi dili (ümumi danışıq) elə bu aşıqlar yaradıb.
(youtube: 
)
)bir də mühafizəkar falçı nənənin siqaret çəkdiyi səhnə bizim filmlərdə olsaydı hay-küy qopardı. deyəsən, cənubluların arasında qadının siqaret və ya qəlyan çəkməsi normal qarşılanır.
bəzi yerlərdə oxuduğuma görə insanlar evrim ağacının aşağıdakı videosuna baxıb, tük sözünün mənası barədə çaşqınlığa düşüblər
(youtube: )
)bu məlumatın da yaxın gələcəkdə "çoxları tərəfindən səhv bilinən məlumatlar" kateqoriyasına düşmə ehtimalı var, o səbəbdən bir az sözün kökünü açıqlamaq istəyərdim.
tük sözü əski türkcədə (7-13-cü əsrlər) tü, tüg şəklində qıl və lələk mənasına işlədilib. ancaq, əsasən məməlilərə aid edilib. o dövrə aid " ırk bitig"dən (9-cu əsrdə orxon əlifbasında yazılan fal kitabı) və " Divanü Lüğat-it-Türk"dən örnək atıram:
ırk bitig: tanım tüsi takı tükenmezken (bədənimin tükü dəxi bitməmişkən)
DLT: bi tǖ saç (bir tük saç)
bizim elmi ədəbiyyatda quşun hər cür tükünə lələk deyilir:
ancaq, insanda tük termini işlədilir:
çağrı bəy yuxarıdamı videoda haqlı olaraq "tüy"ün yalnız quşlara aid olduğunu söyləmişdi. ancaq, orada azərbaycan dilindən yox, öz ana dili olan türkiyə türkcəsindən danışırdı. tük qıl ayrımı yalnız anadolu türkcəsində aid olub, 14-16 əsrlərdə yaranıb. bizdə isə quşun tükünə lələk deyilir.
bundan başqa, türkmən, qazax, qırğız, noqay, kumuk, karaçay-bakar, xələc, uyğur, özbək, cənubi altay, tıva, tofa dillərində bu söz yalnız qıl və yun mənalarında işlədilir, lələk mənası yoxdur. Anadolu türkcəsi, yakut və dolqan dillərində ilkin olaraq lələk mənasını verir, ancaq o dillərdə də məməli qılına tük deyilir. Çuvaş dilində isə yalnız lələk mənasında işlədilir, qıl mənasını itirib.
əlavə: yüz illərdir sinonim kimi işlədilən "tük" və "qıl"ın indi də sinonim kimi işlədilməsində heç bir problem yoxdur, onsuz da "lələk" sözü quşların bədənini örtən sapvari incə telləri ifadə etmək üçün yetərlidir və heç kim də həmin sözü insana aid etmir. türkiyədə "insanın tüyleri" deyilən zaman elmi olaraq "insanın lələkləri" kimi başa düşülür, ancaq bizim dildə belə vəziyyət yaranmır.
bu yersiz, mənasız və umbaycasına olan misraların müəllifi: (1:10)
(youtube: )
)onun sözləri ilə birlikdə müəllifi olduğu "milli marş"ın azərbaycan cümhuriyyətinin ilk rəsmi himni olması iddiası yanlışdır.
(youtube: )
)
dünyanın 140-dan çox dilinə tərcümə edilmiş "l'internationale" sözləri 1871-ci ildə fransız anarxist yazıçı Eugène Pottier tərəfindən yazılmış, musiqisini isə 1888-ci ildə həmvətəni marksist Pierre De Geyter bəstələdiyi, anarxist, kommunist və sosialist hərəkatlarının qəbul etdiyi beynəlxalq himndir. 1922-1944-cü illərdə bütün ssri ilə birlikdə Azərbaycan SSR-nin də rəsmi himni olmuşdur.
140-dan çox versiyası:
(youtube: )
)bu da tar sədası altında azərbaycan dilində internasional marşı:
(youtube: )
)
bu videoda xəritə üzərində əmir teymurun işğallarını, öləndən sonra varislərinin dövlətini taxt uğrunda savaşlarda necə parçalayıb, zəiflətdiyini, sonda ölkəsinin dağılıb, nəslinin isə hindistanda yeni bir dövlət qurmasını ay-ay, xırdalıqlarına kimi izləyə bilərsiniz.
(youtube: )
)
iohann ştraussun*
oğul
əsərində "qalanın dibində" xalq mahnısının melodiyasından istifadə etdiyini bilirdinizmi?
"qalanın dibində", "kaleden kaleye şahin uçurdum" və ya "yelpesse" əsasən oğuz xalqları arasında yayılmış, 15-dən çox variantı olan beynəlmiləl xalq mahnısıdır. mahnının ilkin versiyalarının səlcuqlu dövründə xorasan və ətrafı ərazilərdə yaranıb, oradan azərbaycan, anadolu və balkan yarımadasına yayıldığı düşünülür. istəyirsinizsə, aşağıdakı yığma videoda həmin mahnılara tək-tək qulaq asa bilərsiniz*
sevimlim xorasan türkcəsindəki yırdır
:
(youtube: )
)"yaxşı, bəs bunun ştraussa nə dəxli var?" dediyinizi eşidirəm, səbrli olun.
belə ki, 1829-cu ildə iran vəliəhdi abbas mirzə qacarın 7-ci oğlu xosrov mirzə
nin başçılığı ilə, tərkibində musiqiçilərin də olduğu siyasi nümayəndə heyəti rusiyaya səfərə göndərilir. sözügedən musiqiçilər rus çarı I. Nikolayın sarayında "qalanın dibində" mahnısını ifa edirlər. həmin vaxtı sarayda olan tanınmış bəstəkar Mixail Qlinka mahnını nota köçürür. Gələcəkdə o, aleksandr puşkinin " ruslan və lyudmila" poeması əsasında hazırladığı eyniadlı operası üçün həmin mahnının melodiyası əsasında "Персидский хор" (fars xoru*
keçmişdə avropalılar millətindən asılı olmayaraq, bütün iran təbəələrinə fars-pers deyirdi
) adlı xor bəstələyir. bundan başqa, qlinkanın özünün 1823-cü ildə qafqazı gəzib, mahnını kəşf etdiyini deyənlər də var. Персидский хор:
(youtube: )
)məşhur avstriya bəstəkarı iohann ştrauss rusiya əlaqəsi olan insan idi və tez-tez rusiyaya səfər edirdi. o, 1864-cü ildə sankt-peterburqda ilk adı "iran* fars ordusunun marşı" olan "persischer marsch"ı bəstələdi. ilk ifa da pavlovsk dəmiryolu vağzalında edildi. ştrauss əsərinin si-bemol majorda olan b hissəsindəki motivi* 6 ay getdiyim musiqi məktəbində mənə öyrədiləndən o tərəfə musiqi biliyim yoxdur qlinkanın "fars xorundan" götürmüşdü. marşı o vaxtkı iran şahı nəsirəddin şah qacara həsr edən ştrauss buna görə də şah tərəfindən "Şiri-Xurşid" ordeni ilə təltif edildi. şahənşah 1873-cü ildə vyanada keçirilən ümümdünya sərgisinə gələndə, qacar iranının himni salame-şahın notları tapılmadığı üçün qarşısında "persischer marsch" çalındı.
persischer marsch (0:45 - 1:08 arasındakı hissədən söhbət gedir)
(youtube: )
)Qalanın dibində yıxıldım, yatdım,
Yuxuda yarıma һey, baxdım, baxdım,
...
Qalanın dibindә bir quş olaydım,
Gedәnə-gәlənә yoldaş olaydım.
iranla türkmənistan sərhədində yerləşən türkmənsəhrada belə yaşayan xalq. xorasan türkləri ilə səhv salmayın, onların dili özbək dilinə daha çox oxşayır. türkmənsəhra azərbaycanlıları özlərini qızılbaş adlandırır. telegramda tanış olduğum bir nümayəndəsinə dediyinə görə onlar ora 500 il qabaq ərdəbil, hətta şəkidən* 5 yer sadalamışdı, bu ikisi yadımdadır köçürülüblər. bunu mənə deyən oğlanın ləhcəsi bizim məişət danışığımıza oxşayırdı. ancaq, həmin yerinə əlo (elə o), hə yerinə əyə (tatarca əye, cənubi altayca, başqırdca eye) xüsusi, özəl yerinə deyəsən, türkməncənin təsiri ilə yöritə (yer yetə) sözlərini işlədirdi.
avropa mənşəli alınma sözlərin dilimizə 19-cu əsrdən başlayaraq girdiyini düşünənlər var. çünki, bu yüzildən etibarən rus dilinin araçılığı bax ilə dilimizə girən avropa mənşəli sözlər fonetikamıza uyğunlaşdırılmayaraq olduğu kimi işlədilməyə başlanılıb. ancaq rus işğalından qabaq da, bizim avropalılarla ən azından ticarət əlaqələrimiz olub və onlardan bəzi sözləri götürmüşük. Həm də, ərəb və fars dili vasitəsi ilə də dilimizə keçən avropa sözləri var:
sığorta - italyanca eyni mənanı verən "sicurtà" sözünü venesiyalıların vasitəçiliyi ilə alıb, dilimizə uyğunlaşdırmışıq. bu söz latınca "securitas" (təhlükəsizlik) sözündən törəyib. həmçinin, həmin sözün kökü "secure" yəni se+cure (na+qayğı-* , qayğısız) sözüdür. yəqin ki, bu sözü osmanlılar venesiyalılardan, biz də onlardan almışıq.
gömrük - latın sözü olan "commercium" sözünü bizanslılar "κομμέρκιον (kommérkion)" şəklində işlədiblər. osmanlılar da həm sözün mənasını dəyişib, həm də özünü "gümrük" halına salıb, istfadə etməyə başlayıblar. biz də onlardan alımışıq. yəni, zəngin-* dilimizdə eyni sözü fərqli mənalarda həm kommersiya, həm də gömrük biçimində işlədirik.
fındıq - فُنْدُق (funduq) ərəbcədən dilimizə girib. ancaq iş burada bitmir. ərəblər də pəhləvicədən*
farsların və bizim əcdadlarımızın danışdığı iran dili. orta farsca.
pndk'*
transkripsiyası belədir, aramey əlifbasında yazılanını tapmadım
sözünü alıblar.*
mən bilən, ərəbistanda fındıq bitmir
. farslar da yunanların Ποντικόν κάρυον (Pontikón káruon) yəni, "pont fındığı" söz birləşməsindən, türkiyənin qaradəniz bölgəsinin qədim adı olan "pontus" sözünü alaraq, "fındıq, hazelnut" olaraq mənasını dəyişiblər. pontus --> fındıq.
fidan - əsasən, qızlarımıza ad olaraq qoysaq da, son vaxtlar türkcənin dilimizi "zənginləşdirməsi" səbəbindən ting, şitil mənasında işlədənləri görürük. yenə də osmanlıcadan dilimizə girib. onlar da yunanca φυτόν (phutón, “bitki”) sözünü dilə yatımlı edib.
alay - polk sözünə qarşılıq kimi təklif edilən bu söz qədim yunanca αλάγιον (alágion) sözüdür.
bibər - yunanca πιπέρι, πιπεριά (pipéri, piperiá), ingiliscə "pepper" sözü də buradan törəyib.
dəfnə - yunanca δάφνη (dáfni), osmanlı alınmasıdır.
fəlsəfə - ərəbcə فَلْسَفَة (falsafa), qədim yunanca φιλοσοφία (philosophía)
fincan - əski yunanca πίναξ (pínax) --> farsca پنگان (pengân) --> ərəbcə فِنْجَان (finjān) --> türkcə fincan.
fırça - bizans yunancasında βούρτσα (boúrtsa). bu söz də osmanlı alınmasıdır.
fırtına - yunanca φουρτούνα (fourtoúna), osmanlıcadan almışıq.
göyərtə - italyanca "coverta" sözünü osmanlılar "güverte" halına salıblar.
iflic - əski yunanca πλῆξις, πληγή (plêxis, plēgḗ)*
kökü vurmaq sözü ilə bağlıdır
--> arameycə*
süryanicə
פָּלְגָּא / ܦܴܠܓܳܐ (pālgā) --> ərəbcə إِْفْلاج (ʔiflāj) --> türkcə iflic
kefal - balıq adıdır. kökü κέφαλος (kéfalos)dur. ruscadan və ya osmanlıcadan alınmadır
kələm - əski yunanca κράμβη (krámbē) sözünü farslar کلم (kalam) halına salıb.
körfəz - əski yunanca κόλπος (kólpos), osmanlılardan götürmüşük. bir az eşələyəndə ingiliscə "gulf" sözü ilə əlaqəsi çıxır.
qanun - bunu bilməyən olmaz. qədim yunan dilindəki κανών (kanṓn) sözü ərəblərcədə قَانُون (qānūn) şəklində alıb.
qutu - qədim yunanca κυτίον (kutíon) əski anadolu türkçəsində قوطی (quti, qutï) olub.
lağım - qədim yunanca λᾰχαίνω (lakhaínō) --> ərəbcə لَغْم (laḡm)
liman - əski yunanca λιμήν (limḗn). bu da osmanlıcadan keçib.
masa - latın sözü "mēnsa" rumın dilinə "masă" kimi ötürülüb. osmanlılar da bolqarların (маса) vasitəçiliyi ilə işlətməyə başlayıblar.
musiqi - bunu bura yazmağım yersizdir. yunan sözü*
μουσική - mousike
olduğunu bilməyən yoxdur. bu sözün dilimizə ruscadan yox, farscadan daxil olduğunu demək istəyirəm.
namus - ərəblər νόμος (nómos) sözünü, نَامُوس (nāmūs) şəklinə salıblar.
nəğmə - qədim yunanca νεῦμα (neûma) --> ərəbcə نَغْمَة (naḡma)
nərgiz - farscadan aldığımız bu sözün kökü qədim yunanca νάρκισσος (nárkissos) sözüdür. narsissizm sözü ilə kökdaşdır. ətraflı şəkildə #134297 nömrəli "entry"də yazılıb.
portağal - portuqaliya ölkəsinin adı ilə əlaqəlidir. soyadlarını portağal adlandıracaq qədər bu sitrus meyvəsini səvənlərdən qamarlamışıq.
sandıq - qədim yunanca σῠνθήκη (sunthḗkē) --> ərəbcə صَنْدُوق (ṣandūq)
soba - almanca "stuba" sözü macarlara "szoba", osmanlılara da "soba" şəklində keçib.
təməl - qədim yunanca θεμέλῐος (themélios). öz dilimizdə "özül" sözü var.
tilsim - qədim yunanca τέλεσμα (télesma) yəni, "ödəniş" --> ərəbcə طِلَسْم (ṭilasm)
torna - italyanca olduğu kimi "fırlatmaq, burmaq" mənasında*
ingiliscə turn
işlədilir. osmanlıca burada da vasitəçilik edib
üvəz - quşarmudu. yunanca úves.
məncə, azərbaycan dilinə girən*
"daxil olmaq" deyəndə mədəni olmursan
alınma sözləri öncə, dilimizə uyğunlaşdırıb, sonra işlətməliyik. məsələn, keçmişdə pasport sözünü "başburt" kimi istifadə edirdilər:
Bunların altısına bir nömrə verib, hamısından başburt istədilər. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, 1906
Ay ağa, havaxt başburt aldın ki, Təbrizə gedirsən? Mirzə Fətəli Axundov. 1850
Çoxdan öyrəşdiyimiz "pasport" sözünü bu cür işlətmək bir çoxumuza gülünc gələ bilər, ancaq unutmayın ki, biz "commercium" sözünü "gömrük" şəklinə salıb, işlədirik.
əlavə: general və qubernator sözləri də canlı dildə "yaranal" və "qoburnat" formasını almışdı.
Kararlı inançlı olunca neticeyi alırsınız. Azerbaycan da bu neticeyi aldı. Azerbaycan mevcut nüfusuyla da daha da ileriye gidecek. Benim nüfustaki planım en az 3 çocuktu. Azerbaycan'da bu en az 5 olmalı.
deyəsən, ölkəsini hindistana, azərbaycanı da banqladeşə oxşar vəziyyətdə görmək istəyir. ucuz və savadsız əmək ehtiyatları ilə ölkəsini qərbli sərmayəçilər üçün "yeni Çin"ə çevirib, hakimiyyətini möhkəmlətməyə çalışır.
"Aztv"nin türkiyə şöbəsi: (4:50)
(youtube: )
)
üç sözün də sözün də hamı üçün anlaşıqlı türkcə qarşılığı var.
xülasə, əlqərəz - [uzun sözün] qısası, bir sözlə
ilaxır - başqa
ana dilimizdə türkiyə mənşəli "sözlük" fotmatında olan tək fəaliyyət göstərən sayt olan sözaltı əsasən, musiqi, meme, içinitökmə, motivasiya, tövsiyə, müxtəlif mövzularda olan şəkillər, cinslər arası münasibətlər, seks və başqa (ilaxır) mövzularda olan entrylərin bəyənildiyi, wiki formatı ilə də maarifləndirici yazıların önə çıxdığı içinəqapanıq platformadır.
(youtube: )
)
mənim kimi səyrək umbayların "sevimli" məşğuliyyəti. onsuz da, umbay edilmisən. köçürməçilik* bu nə gic kalkalamadır? edərək yazdığın sözdə entrylərin* giriş? bu nədi ala nəzərə çarpsa nə olacaq?* girdini bəyənərək "şahlandıracağam". əjdahasan gicdıllax
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1336
blok - başlıqlarını gizlət
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1343