qəhrəman ana

8 iyul 1944-cü il ssri çox-uşaqlı analara dünyaya gətirdiyi uşaqlara görə onlara "qəhərman ana" medalı verməyə başladılar.

ssri bu medaldan savayı analara həm də "arxa cəbhədə fədakar əməyə görə", "şöhrət", "analıq şöhrəti", "analıq şərəfi", "Rəşadətli əməyə görə" kimi orden və medallarla mükafatlandırırdı. hətta pensiya yaşı uşaq sayından aslı olaraq azalmış, daha az staj ili tələb edirdilər.
qısaca uşaq dünyaya gətirmək işçi qadınların əməklərinin önünə keçmişdi.

ssri dağıldıqdan sonra status dəyərini itirdi, medallar sandıqlara qoyuldu. bəziləri isə indilərdə tap.az və lalafo kimi saytlarda satışdadır.

dostluq

6-cı sinif, dost anlayışını yeni yeni dərk edirdim, fikirləşirdim hamının həyatında ən azı bir dostu olmalıdı, hansı ki, düşəndə əlindən tutsun, hər gün sənlə vaxt keçirsin, bir-birimizin evinə gedib gələk, rahat oyun oynayaq, velosiped sürək, yarışaq. dostum olması üçün ən yaxşı variantın kim olduğunu düşünürdüm ən səs-küylü dərsimiz, rəsim idi, sinifdə demək olar heçkimin rəngli qələmləri yoxuydu, məndən başqa. atam bir şeyə ya gərək duymaz onu almaz, ya da alırdısa ən yaxşısını alırdı. rəsm dəftərimə simruq, əjdəha, pegasus və ətrafı dağlar olan tək, yalqız bir ağac çəkmişdim. müəllimin də favorisiydim, onsuz onun favorisi olmağa nə varıydı ki? sakit qal, ol mənim öz oğlum. elə hey arxama baxırdım kim, kim ola bilər axı?, məhəmməd? cındırın yekəsidi saatımı alıb iki ay qaytarmamışdı, alanda da işləmirdi. cəlal? qolu güclü div kimi uşağıydı, amma özünün fərqində deyildi. rasim,kənan, səbuhi zad desən üzdən oxuya bilmirlər. bəlkə eltac? bütün məktəb bizi bir rəqabətdə görürdü, o da bunu özünə inandırmışdı, axı atalarımız eyni işi görən rəqib biznesmenləriydi, ən pisi də köhnə sinifyoldaş olub, indi salam belə alıb verməyən dostluqları var idi. bəlkə tural? evə gedəndə bir yerə qədər eyni yolu gedirdik, ama tupoy idi, tez qaza gəlirdi onun zibilinə hər gün döyülürdü, ama ürəyi də təmiz uşaq idi, 8 mart üçün bir dəfə evinə getmişdim qızlar üçün rəngli kağızdan güllər hazırlayırdıq, həmin gün evə gec getdim deyə anam öldürmüşdü məni, ama qızların qəlbin oğurlamışdım o gün. hələ röya, ilk eşqim, o parıldayan gözləri. sinifin ən gözəl qızı. sinif rəhbərimiz bizi bir otuzdururdu, axı ares sakit uşaqdı, dili içindəkiləri fısıldaya bilməyəcək qədər zəif ürəyi vardı.

evrika, evrika! kərim, sərin qaqaş, ama evimiz bir birindən çox uzağıydı, mən kəndin çayının başında idimsə o sonundaydı. yoxa lənət, məhəmməddən ki yaxşıdı!
kərimdə hər gün mənim kimi atasından 20 qəpik alırdı, abbas əmidən yemək almaq üçün. adı kimi doldurmuşdu dükanını, seçim çox idi, 6 m² olan xırda yer bizə bravo hiper marketiydi, elə ki tənəffüs vuruldu, ilahi qiyamət, tənəffüz bitəndən sonrakı leşlər hiroshima, nagasaki!

qış aylarında atam qaz verdi ki,-"ged tənəffüsdə çay istə abbasdan", dedim istəyim görüm nolacaq ki uzağı, yerindən durdu,-"otur, dedi, mən də çay içəsiyəm", köhnə daş pletkanı yandırdı, oturmuşam, böyük tənəffüs hamı mənə ferrari 812 gts-ə baxan kimi qayıdıb birdə baxırdılar. axı müəllimlərdən başqa heçkim çay içməzdi bufetdə. axırda cibimdə 44 dəfə kruq eliyən manatı uzatdım, götürmədi, dedi nə vaxt istəsən gəl içəy. kərim həmişə kökə alardı, kalidorun küncündə sınıq, söküy isti atepleniyə dayanırdı, mən də yanında, grax ya da cips alırdım, doymağı yox ləzzəti fikirləşirdim, içində iki dənə olurdu kökə birini təklif edərdi israr etmədikcə götürməzdim, götürsəmdə özümkün uzadardım, mütləq götürməliydi hər halda.

9-ci sinifə qədər günlər biri birini təkrarladı, riyaziyyata gedirdim, bibimin yoldaşının yanına, kitab yoxuydu deyə savalan qəzetindəki məsələləri elətirirdi, hərdən də yaza bilmədiyim tapşırıqlarımı yazmağa kömək edirdi, maraqlı kişidi özü, ama bizim öz kəndimizdə dərs deməzdi, vaxtı ilə mənim məktəb müəllimimlə mübahisə edib çıxmışdı ordan. elə onun hayıydı ki, hüseyn müəllim mənə bütün tapşırıqları yazdırırdı, bilirdi, balabəy müəllimin yanına gedirəm, çətin misal yazdırıb ilişirdi məni bir dəfə

-noldu, balabəy öyrətmiyib bunu sənə?
demişdi yadımdan çıxıb.
-vaxt var idi 5-ci sinifdə, məsələni başa düşməyəndə ağlıyırdın, gözün suyun tökürdün, indi dərsdə danışırsan, kefinə almırsan məni.
(ayağa qalxıb)
keç otur, dərsə qulaq as

kərimin də bibisinin yoldaşı riyaziyyat müəllimiydi* hər ingilis dili müəllimin hamilə olmağı kimi oldu bu lap , mənim dərsim bitəndən sonra onlara gedirdim, həmişə həyətdəki tualetdə tapırdım onu nə əcəbsə, yaşın verdiyi həyəcan yəqin ki. hazırlaşana qədər, youtube-a girib bir iki mahnı yükləyirdim, king of thiefes`ə* o vaxtdan oğru yolu də girib kimsə yerimə hücub edibmi deyə baxırdım. kərim gələndən sonra da düşürdük yola. kərimin yol boyu elədiyi söbətlər, zarafatlar həqiqətən də bizdən daha yetkin olmağını hiss elətdiridi. bizim evə 5 dəqiqəlik məsafə qalmış sağollaşırdıq, o dərsə mən də evə. onun əhatəsi geniş idi, tək qalmazdı, əmisi uşaqları da həmişə yaxınlıqda olardı.

kərimin tutqusu var idi, bir arzusu, naxçıvan hərbi akademiyasına qəbul olmaq, fhn-də işləmək, qohumu da orda qalırdı bir neçə dəfə getmişdi, fhn maşınındakı uşaqlıq şəkillərin göstərmişdi. hələ bir dəfə şəhidlərin şəkillərini göstərirdi, bu adam bu olub və s. içlərindən birini, dostumla eyni soyadı olan birini göstərdi, onun kimi qəhrəman olmaq istədiyini dedi. nə təsadüf ki ən xoşladığı kino da sungurlar idi.

bir müddətdən sonra kərim çox çəki itirdiyini görürdüm, belində problem olduğunu deyirdi, həmin vaxt nə olduğunu başa düşmürdüm. bir neçə aydan sonra korse taxmağa başladı, amma bildiyin korseler kimi deyildi kalçyuk ama daş kimi bərk, çiyinlərindən belinin ən arxasını bir zireh kimi tutmuşdu sinəsini də. uşaq ağlı, bizimkilər zaraftlaşdılar, elədilər. mən isə, mən sarsılmışdım, o qədər söz o xəyallar kim reallaşdıracaqdı onları, kim yaşıyacaqdı kərimin həyatın? qucaqladım kərimi, ama toxunmurdum ona bədənin istiliyini hiss eləmirdim, skalyoz idi kərim. 2 ilə yaxın onla oturdu durdu kərim, bir dəfə rahat oturmadı bəlkədə. heç kefini pozmadı ama. ya da bizə göstərmədi qaranlığın, o gündən həmin sərin qaqamız soyudu.

qız sevmişdi digər sinifdən, şəhərdən yeni gələn, sarı saçlı, mavi gözlü gözəl. şəmslə qəmər kimiydilər, kərim ona görə yolunu uzadar, evinə ötürər, sırf o hazırlığa gedib oxuyardı deyə o da onunla gedərdi. vaxt keçdi, yaxşı-pis günlər oldu, qəbul nəticələrimiz çıxdı, qız balına görə kollec yazdı deyə, kərim də kollecə yazdı, halbuki şəhərdə bəlkədə ödənişsiz oxuya biləcəyi halda hansısa rayon kollecinə, bir qıza görə. hansı ki o qız hazırda nişanlanıb. bəs kərim? kərimə nə oldu? oturdu üzdən oxumağı bacarmayan dosları ilə hər gün çayxana, siqaret, damino, məşədi baba, vüqar, aydın, hərdən bir azrep onu da azaltdı ama kruqa görə, mən şəhərdə olanda ancaq danışırdıq repperlərin verseündən, təzə track-lərindən. day onu da etmirik. mən də qulaq asmıram artıq.

balacanın axatarıb tapdığı dostluq bu qədər imiş.

həyatdan bir anda soyudan şeylər

(baxma: Hazırladığın faylı save etməyib, silindiyini görmək)
(baxma: çaya batırdığın biskvitin qopub fincanın içinə düşməsi)
(baxma: evin qapısını açarla açmaq istəyəndə blokun sensorlu işığının sönməsi)
(baxma: shut down`a basmaq əvəzinə restarta basmaq)
(baxma: Tualetdə olanda qapının döyülməsi ya da zəng gəlməsi)
(baxma: çürük dənənin ağızda buraxdığı çirkin dad)

abş-nin azərbaycandakı səfirliyi

1992-ci ildə fəaliyyətə başlayan diplomatik nümayəndəlik.
abş-nin müstəqillik günü tədbirinə hicran hüseynova, rasim musabəyov, siyavuş novruzov, məzahir pənahov kimi rusiyayönümlü şəxsləri dəvət edib, qərbpərəst ictimai fəalları gədəbəyin söyüdlü kəndindəki zülmə etiraz etdiyinə görə tədbirdən qovaraq azərbaycan polisinə təhvil verməsi ilə yadda qaldı.

erməni

son 5 ildə yaranan mənzərəyə görə azərbaycanlılardan dəfələrlə bacarıqlı olduqları görünür. ölkələrində demokratiya qururlar, sosial rifah qaydasındadır. müəyyən məqamlarda rusiyanın əleyhinə çıxış edirlər. qonşu dövlətlərlə münasibətləri normallaşdırmağa çalışırlar. hər halda paşinyanın 50 faizdən çox səs yığması bunu sübut edir.
bizim millət isə, nə normal dövlət qura bilib, nə demokratiya, nə də sosial rifah. korrupsiya, özbaşınalıq, zülm. özünü də verib bir dılğır ailənin hakimiyyətinə. xaricdə dilənçiyə belə verilməyəcək maaşa işləyir və işi itirmək qorxusu ilə yaşayır. sanki o pulla özünə həyat qura bilib.

proporsional seçki

iddialara görə yaxın vaxtlarda azərbaycanda konstitusiyaya əlavə və dəyişikliklərlə bağlı referendum keçiriləcək. referendum nəticəsində proporsional seçki sisteminin bərpa olunacağı gözlənilir.
ötən gün aşpa həmməruzəçilərinin bəyanatında da proporsional seçkiyə keçid təqdir olunur .

demokratiyanın vəziyyətinə toxunan həmməruzəçilər plüralizmə mane ola biləcək "siyasi partiyalar haqqında" yeni qanun barədə narahatlıq ifadə edib, hakimiyyəti venesiya komissiyasının və atət/dtihb-nin tövsiyələrinə uyğun olaraq seçki sistemində islahatlar aparmağa çağırıb. digər tərəfdən hökumətin parlamentdə majoritar sistemdən proporsional sistemə keçid planı təqdir edilib.

15 iyun 2023 azərbaycan ermənistan sərhədində gərginlik

gərginlik səhər saatlarında laçındakı nəzarət-buraxılış məntəqəsində başladı. azərbaycan tərəfinin ermənistan sərhədinə yaxın məsafədə bayraq sancmağa çalışması ermənistan ordusunun atəş açmasıyla nəticələndi. daha sonra sərhədin zəngilan istiqamətində döyüşlər başladı. hazırda ermənistan ordusunun artilleriya və pua-lardan istifadə etdiyi bildirilir.

görünən odur ki, mr. dəmir yumruğun iştahı açılıb. öz təbirincə desək, "muxaribe"ni davam etdirərək hakimiyyətini möhkəmlətmək niyyətindədir. eyni zamanda qərbyönümlü paşinyan hakimiyyətini cəzalandırmaq üçün rusiyanın dəstəyilə daxili auditoriyanı "muxaribe"yə kökləmək gərəkdir.

edit: təsadüfə bax ki, televiziyaların bakıdakı müxbirləri atışmadan yarım saat keçməmiş hadisə ərazisində olublar.

edit 2: həm laçın, həm zəngilan istiqamətində hazırda atışma səsləri kəsilib.

sözlük yazarlarından gənclərə məsləhətlər

heç bir siyasətçiyə və heç bir ideoloji qrupa (siyasi, milli, dini, irqi) bağlanıb onu canfəşanlıqla müdafiə etməyin.

şəxsi təcrübəmdən bildirim; müəyyən dövrdə hakimiyyəti dəstəkləmişəm, müəyyən dövrdə isə əleyhdarı olmuşam. bu mövzuları 16 yaşdan saysaq, 11 ilimin 7 ili hazırki rejimə müxalif, qalan hissəsi isə dəstəklə (açıq danışsaq, sabunluqla) keçib. yeri gəlib həmin divardibi siyasətçilərə görə insanlarla kobud rəftar etmişəm. indi isə hər hansı bir siyasətçinin fanboyu deyiləm. gec də olsa başa düşdüm ki, hər hansı bir siyasi, dini xadimə görə özünü fəda etməyə dəyməz. bu hətta tarixi şəxslərə də aiddir. əksəriyyəti onsuz da şəxsi mənafeyi uğruna yaxınlarını satmağa hazırdır.
müdafiə edəcəyiniz əsas prinsipləri ədalət, vicdan, insan azadlığı və bənzər məfhumlar olmalıdır. qul bazarına çevrilən azərbaycanda hər nə qədər çətin olsa da...

14 may 2023 türkiyə seçkiləri

nəticələrinin müxalifətin namizədindən asılı olmadığını düşündüyüm seçkidir.
ölkə iqtisadiyyatı iflasa uğrayıb. əhalinin yarısından çoxu yoxsul vəziyyətdə yaşayır. zəlzələ nəticəsində yüz minlərlə vətəndaş soyuq hava şəraitində çadırda yaşayır. ölkə digər türk dövlətləri kimi moskvanın qucağında oturub. dövlət ərkanı qalmayıb. prezidentdən tut xırda məmura qədər hamısı rüşvətxorluğu və ədəbsiz çıxışlarla gündəmə gəlir. bütün bunlara baxmayaraq həmin qrup 49% səs toplaya bilir. həmin 49%-lə ünsiyyət qurarkən "başımıza taş yağsa yine erdoğan" təfəkküründə yaşadığını görmək olar. bu cür kütlənin qarşısına osmanlı sultanı, hətta atatürk də çıxarılsa, ərdoğan qazanacaq. çünki halından razı xeyli kölə var. kılıçdaroğlu namizəd olub, yaxud imamoğlu, yaxud da yavaş. fərqi yoxdur. və kılıçdaroğlu seçki kampaniyasını uğurla apardı. indi nə etsin ki, ərdoğana səs verən 49%-lik göt qılı var. bunun tək yolu ərdoğanın vəfatından keçir.
eyni məsələ azərbaycana da aiddir. sabah azərbaycanda azad seçki olsa millət qaça-qaça gedib indiki hakimiyyətə səs verir. özünə müxalifətçi deyən qalan kütlə isə tural abbaslıya. onu da belə əsaslandırar ki, tural abbaslı uşaqpulu verəcək.