#381036 burada söhbət azərbaycan millətçiliyindən gedir hər halda. ümumi şəkildə millətçilik əgər bu aspektdən tənqid olunursa, onda belə çıxır ki, öz millətiylə, öz millətinin nailiyyətləriylə fəxr etməyəndə olur millətçilik yaxşı bir şey? azərbaycan millətçiliyinin "teoretikləri"nin xx əsrdəki yaradıcılığına nəzər salanda bir şey çox aşkar görünür ki, onlar ortada bir fəxr ediləsi bir nailiyyətin olmadığını görürlər və bunu olduğu kimi də etiraf edirlər. məhəmməd hadinin o məşhur misralarına baxanda aydın olur ki, bu zəmanənin intellektualları bu millətin çox səfil bir gündə olduğundan xəbərdardır:
"imzasını qoymuş miləl övraqi-həyata,
yox millətimin xətti bu imzalar içində."
yaxud rəsulzadənin yazılarına baxdıqda:
"Çünki əsrlərdən bəri iranın hakim sinifini türklər təşkil ediyordu. Azərbaycan xalqı idarəcə gördüyü ağırlığı başqalarından deyil, öz cinsindən gördüyü üçün həqiqi məhkumiyyətini, mənəviyyatca başqa bir hərsin məhkumu olduğunu dərk etmiyordu. O get-gedə farslaşıyordu. Xəvas təhsilini farsca görüyor, fars tərbiyəsi alıyor, fars gibi düşünüyor və kəndisinin doğrudan-doğruya iranlı olduğuna qane oluyordu. Xalqın həll və əqdini əlində bulunduran bu xəvas gibi mənəviyyatına hakim olan üləma sinfi dəxi eyni ruhda, eyni tərbiyədə və eyni zehniyyətdə idi. Fars ədəbiyyatına Nizamilər, Xaqanilər, Məhsətilər kibi ustadlar bəxş edən bu torpaqda yetişən Azərbaycan xəvası pək təbii idi ki, bir zaman Süleyman Qanuninin belə az qala qəbul elədiyi Sədi lisanı qarşısında əriyib kəndiliyindən keçmiş, türk ilə türkcəyə xor baxmışlardı."
əksərinin ortaq fikir bundan ibarətdir ki, bu millətin min illik mövcudiyyəti ərzində ortada heç bir özünəməxsus və orijinal mədəni və intellektual istehsalatı və külliyyatı yoxdur. məqsəd isə bundan ibarətdir ki, cəhd edək biz də bəşəriyyət tarixində almanların, fransızların, ingilislərin, rusların tutmuş olduğu mərtəblərdən birini tutaq. çalışaq, tərəqqiyə doğru can ataq, utopik xəyallar quraq, optimist olaq. biz tarixən yetim bir millət olmuşuq, ərəblər, farslar, ermənilər, yunanlar, yəhudilər və ya çinlilər kimi bizə dədə-babadan bir miras qalmayıb və yaxşı ki də qalmayıb. öz tarixi mirasımızın altında onlar kimi əzilməkdən azadıq ən azından. onlardan fərqli olaraq enerjimizi keçmişi ideallaşdırmağa və onu eşələməyə xərcləmək kimi bir dərdimiz yoxdur. bütün enerji irəliyə xərclənəcək və gələcəyə daha inamla, daha azad bir şəkildə baxıb orjinal bir cığır yarada biləcəyik. necə ki kəndli, mədəni cəhətdən yoxsul almanlar buna 1720-1930 arası kimi qısa bir zamanda buna nail oldular. eynisini də biz etməliyik. elm və incəsənətin və ümumilikdə yaradıcı sferanın istənilən nöqtəsində böyük inqilablar edən undulmaz filosoflar yetişdirəcəyik, əzəmətli bəstəkarlar ərsəyə gətirəcəyik, rəssamlar, şairlər, yazıçılar, fiziklər, riyaziyyatçılara sahib olacağıq. nəhayət, biz də:
"var millətimin xətti bu imzalar içində." - deyə biləcəyik.
lakin hesab edirəm ki, burada 90-cı illərdə cəbhəçilər vasitəsilə türkiyədən idxal olunan, oradan qondarılan çalarları özündə ehtiva edən bir millətçilik cərəyanından gedir söhbət. hansı ki, bunun özü türkiyədə 30-cu illərdə almaniyadan ilhamlanılaraq qondarılmışdı, mahiyyəti bundan ibarətdir ki səhər-axşam aid olduğun sürü ilə fəxr etmək, aid olduğun sürü xaricində hər kəsi özünə düşmən hesab etmək: "türkün türkten başka dostu yoktur." zaman içində passivləşən çevrilişlər sonrasında aktivləşən zamanı keçmiş bir "nasist ideologiyası". əgər entry müəllifi millətçiliyi bu şəkildə görürsə, belə hesab edirəm ki, azərbaycan millətçiliyinin öz tarixi köklərindən azdırılmayan variantına rəğbət bəsləyib yenidən millətçi olsun, gərək -*
mesaj @98004 8 ♥
17:26
"imzasını qoymuş miləl övraqi-həyata,
yox millətimin xətti bu imzalar içində."
yaxud rəsulzadənin yazılarına baxdıqda:
"Çünki əsrlərdən bəri iranın hakim sinifini türklər təşkil ediyordu. Azərbaycan xalqı idarəcə gördüyü ağırlığı başqalarından deyil, öz cinsindən gördüyü üçün həqiqi məhkumiyyətini, mənəviyyatca başqa bir hərsin məhkumu olduğunu dərk etmiyordu. O get-gedə farslaşıyordu. Xəvas təhsilini farsca görüyor, fars tərbiyəsi alıyor, fars gibi düşünüyor və kəndisinin doğrudan-doğruya iranlı olduğuna qane oluyordu. Xalqın həll və əqdini əlində bulunduran bu xəvas gibi mənəviyyatına hakim olan üləma sinfi dəxi eyni ruhda, eyni tərbiyədə və eyni zehniyyətdə idi. Fars ədəbiyyatına Nizamilər, Xaqanilər, Məhsətilər kibi ustadlar bəxş edən bu torpaqda yetişən Azərbaycan xəvası pək təbii idi ki, bir zaman Süleyman Qanuninin belə az qala qəbul elədiyi Sədi lisanı qarşısında əriyib kəndiliyindən keçmiş, türk ilə türkcəyə xor baxmışlardı."
əksərinin ortaq fikir bundan ibarətdir ki, bu millətin min illik mövcudiyyəti ərzində ortada heç bir özünəməxsus və orijinal mədəni və intellektual istehsalatı və külliyyatı yoxdur. məqsəd isə bundan ibarətdir ki, cəhd edək biz də bəşəriyyət tarixində almanların, fransızların, ingilislərin, rusların tutmuş olduğu mərtəblərdən birini tutaq. çalışaq, tərəqqiyə doğru can ataq, utopik xəyallar quraq, optimist olaq. biz tarixən yetim bir millət olmuşuq, ərəblər, farslar, ermənilər, yunanlar, yəhudilər və ya çinlilər kimi bizə dədə-babadan bir miras qalmayıb və yaxşı ki də qalmayıb. öz tarixi mirasımızın altında onlar kimi əzilməkdən azadıq ən azından. onlardan fərqli olaraq enerjimizi keçmişi ideallaşdırmağa və onu eşələməyə xərcləmək kimi bir dərdimiz yoxdur. bütün enerji irəliyə xərclənəcək və gələcəyə daha inamla, daha azad bir şəkildə baxıb orjinal bir cığır yarada biləcəyik. necə ki kəndli, mədəni cəhətdən yoxsul almanlar buna 1720-1930 arası kimi qısa bir zamanda buna nail oldular. eynisini də biz etməliyik. elm və incəsənətin və ümumilikdə yaradıcı sferanın istənilən nöqtəsində böyük inqilablar edən undulmaz filosoflar yetişdirəcəyik, əzəmətli bəstəkarlar ərsəyə gətirəcəyik, rəssamlar, şairlər, yazıçılar, fiziklər, riyaziyyatçılara sahib olacağıq. nəhayət, biz də:
"var millətimin xətti bu imzalar içində." - deyə biləcəyik.
lakin hesab edirəm ki, burada 90-cı illərdə cəbhəçilər vasitəsilə türkiyədən idxal olunan, oradan qondarılan çalarları özündə ehtiva edən bir millətçilik cərəyanından gedir söhbət. hansı ki, bunun özü türkiyədə 30-cu illərdə almaniyadan ilhamlanılaraq qondarılmışdı, mahiyyəti bundan ibarətdir ki səhər-axşam aid olduğun sürü ilə fəxr etmək, aid olduğun sürü xaricində hər kəsi özünə düşmən hesab etmək: "türkün türkten başka dostu yoktur." zaman içində passivləşən çevrilişlər sonrasında aktivləşən zamanı keçmiş bir "nasist ideologiyası". əgər entry müəllifi millətçiliyi bu şəkildə görürsə, belə hesab edirəm ki, azərbaycan millətçiliyinin öz tarixi köklərindən azdırılmayan variantına rəğbət bəsləyib yenidən millətçi olsun, gərək -*
mesaj @98004 8 ♥
17:26
@98004 💯💯💯
azərbaycan həqiqətən də yetim-yesir yuvası olub, gələn qırıb gedən qırıb. iki qitə arası körpüdə yaşamaq asan deyil. ona görə də keçmişi yara dolu bu millətlərin gələcəyə günəş kimi parlamasını arzulayırıq.
@98004 💯💯💯
azərbaycan həqiqətən də yetim-yesir yuvası olub, gələn qırıb gedən qırıb. iki qitə arası körpüdə yaşamaq asan deyil. ona görə də keçmişi yara dolu bu millətlərin gələcəyə günəş kimi parlamasını arzulayırıq.
azərbaycan həqiqətən də yetim-yesir yuvası olub, gələn qırıb gedən qırıb. iki qitə arası körpüdə yaşamaq asan deyil. ona görə də keçmişi yara dolu bu millətlərin gələcəyə günəş kimi parlamasını arzulayırıq.