3. elmin tarixi çox qədimə getmir, təkamül teoriyasının tarixi isə 250-300 il qədərdir. təbii ki elm hələ ətrafımızda olan bir çox şeyi izzah etməkdə bəs deyil. amma dindarlardan fərqli olaraq elm təbliğatla məşğul olmur, elm hansısa düşüncəni müdafiə edənləri göt eləmək üçün çabalamır.

bununla belə elmdə təkamüllə əlaqədar demək olar hər sualın cavabı var. sadəcə olaraq hansısa inancı qəbul edən bir insanın bunu başa düşməyi çətin məsələdir. çünkü inanc məntiqi və tənqidi düşüncə tərzini, xüsusilə tənqidi düşüncəni məhv edir. inanan bir insan öz inancının da səhv ola biləcəyini qəbul etmədikcə, istəyirsən 1+1=2 kimi allahın yoxluğunu, təkamülün varlığını sübut elə, o insan yenə də sənə boş-boş (öz aləmində bomba) suallar verəcək.

bu insanların düşüncə tərzini xəlifə əlinin sözündən də başa düşmək olar: "əgər allahla aramızda olan pərdə qalxsa, mənim imanımda heç bir dəyişiklik olmaz". bu insan bu dərəcədə inanır yəni, mən görmədiyimə gördüyüm qədər inanıram havasındadır. sən də durub bu zehniyyətdə insana təkamül belə gəldi, primat belə getdi, cansizdan canlı belə yarandı deyə izzah eləməyə başlasan vaxtını boş yerə öldürmüş olursan.

dindar insan demək olar heç bir vaxt qarşı tərəfin dediyinin düz olma ehtimalın qəbul etmir. inanc belə bir şeydir, bu qədər təhlükəlidir. "empty your cup" deyə bir söz var. yəni nəsə öyrənmək isyəyirsənsə, öz önyargılarını bir kənara qoymalısan, inancın önyargı olduğunu qəbul etmədən bir dindar həmişə boş suallar verib, yola veriləndə də elə bilir göt eləyib qabağındakını. tarixdə bunu etmiş dindarlara da ya kafir deyilib, ya münafiq, ya da zındıq. (bax: ibn sina), (baxma: farabi) (bax: ömər xəyyam) bizimkilər yenə abırlıdı, avropalılar galileonu yandırmaq istiyirdilər.

ona görə də bir dindarla öz fikrindəkilərin də səhv ola biləcəyini qəbul etmədikcə dini söhbət etmək məntiqsizdir. bu arada sən də gərək qulaq asasan, bəlkə məntiqli nəsə deyir, bəlkə neçə ildir bir ateist kimi səhv bilirsən, nəyisə gözündən qaçırmısan. qarşındakı insanla söhbətə başlamadan onu cahil, debil kimi görsən, "ateistlərin cavab verə bilmədiyi suallar var" məntiqində olan dindardan fərqin olmaz.

edit: önyargı sözünün azərbaycancasını bilmirəm, sonra söz soxmuyun ki türkçə yazır zad. bilən göndərsin zəhmət də olsa. bilməmək eyib dööl, öyrənməmək eyibdi.