1. 1859-cu ilde almaniyanin bad kreuznach qesebesi demiryolu inshaati uchun torpagi qazan ishchiler bir mezara rast geldiler.ora bir kohne roma qebirstanligi idi.qebirstanligdan chixarilan heykeller ve chixan yazilar bir muzeye aparildi.xristianliq tarixi uchun vacib sayila bilecek bir tablo ve tablonun ustunde yazilan ad arxeoloqlarin diqqetini ozune chekdi.tablodu bele bir yazi vardi ''sidon’lu tiberius julius abdes pantera.”bu ad orada tapilan romali esgere aid idi.altina bele bir melumat verilmishdi ''birinci oxchu birliyinde 40 il xidmet etdikden sonra 62 yashinda helak olan esger burada yatmishdir''.mezar miladdan evvel birinci yuz ile aid idi.pantera adi arxeoloqlara bezi meqamlarin achilmasi uchun ipucu vermishdi.chunki romali filosof celsus pantera adini yazdigi the true word kitabda qeyd etmishdi.mehz bu kitabda ''isanin anasi meryemin pantera adli birinden hamile qaldigini'' iddia edirdi.bu da isanin sirf mocuze ele yarandigi hipotezini alt-ust edirdi.bir ara bu mesele undulumaga bashlandi.sonradan ise james tabor adli amerikali professor bu mesele ile meshqul olmaq uchun hemin yere gelir.hemin bu adam bir-iki nuansi ortaya chixardi.beleki o bele iddia ortaya atdi ki,panteranin dogum yeri sidondur hansi ki suriya ile felestin serhedinde yerleshir.pantera felestinde esgerliyini chekmish bir romali idi.yeni isahin movlud oldugu yerden gelirdi.amma dogushdan romali deyildi.qul olaraq ishledildikden sonra roma vetendashligi verilmishdi.bir bashqa iddia ise abdes adina yonelmishdi bu soz arami dilinde olan 'ebed'den gelirdi ve menasi 'tanrinin xidmetchisi' idi.bu da panteranin yehudi koklu oldugunun gostericisi idi.1891ci ilde charles clermont-ganneau adlı bir fransız arkeoloq qüdsün shimalinda nablus yolu uzerinde kohne bir yehudi qebirstanligi keshf etmishdi.buradaki sarkofaqin ustunde yunanca panteros adi yazilmishdi.matta (bax: incil)inde isa ile elaqeli kichik bir hisse var.isa bir seferi zamani sidonda olmushdu.yeni 'bioloji' atasinin oldugu yere.amma hech kim isanin mehz niye sidona getdiyine bir sherh vere bilmedi.heykeldeki esgerin uzu isaya benzeyirdi? bu sual da cavabsiz qalir.chunki heykeli tapdiqlari zaman bash hissesi qopmush olub.belece isanin 'ata'sinin deqiq kim olmasi barede hele de deqiq melumat yoxdur..en azindan bir 'ata'si var hansi ki charmixda can vererken dediyi ''elohi elohi lama sabachthani ?''(ata,meni niye terk etdin?) suali ile o hansi atasina muraciet edirdi? bilmek olmur