2000-ci ildə putinin gəlməsi ilə oliqarxlar kremldən yeni ismarıc aldı-"siz siyasətə qarışmırsız, biz də sizin biznesinizə". ancaq reallıqda putin ölkə iqtisadiyyatını öz monopoliyasına almaq istəyirdi. abramoviç, baturina, çubays kremlə bəri başdan baş əydilər. qalmışdı qusinski, berezovski və xodorkovski. qusinski mediya baronu olaraq ntv başda olmaqla kanallarını putinin üstünə saldı iqtidarı pisləməyə başladı. fsb kanalları qusinskinin əlindən alıb onub rusiyadan qovdu, qusinski ilk gedişlə tel-avivə uçdu. berezovski 90-cı illər rusiyasının ən kritik fiquru* bu subyektiv fikrimdi kimi putinin heç bir şərti ilə razılaşmamışdı və putinlə moskvada bacarmayacağını anlayıb londona qaçdı. qalmışdı bircə xodorkovski.
xodorkovski ilk dəfə prezident putinin 2003-də biznesmenlər ilə təşkil etiyi görüşdə kreml-də rüşvətin və digər problemlərin olduğunu vurğulamış-
(youtube:
)
*
0:00-4:33
və putinə qeyri-rəsmi olaraq "bizim biznesimizə qarışmağı ağlından keçirmə, tökərəm poxunuzu ortalığa" deyib kremlə öz meydanında qol vurmuşdu. təbii ki putin də bunun altında qalmayıb xodorkovskiyə "vergi qaçırtdığından xəbərim var" deyib hesabı bərabərləşdirmişdir. bundan sonra meydanda tamamilə tək qalmış xodorkovskini hər an şirkətinin vergi müffətişləri tərəfindən yoxlanılması təhlükəsi gözləyirdi. ancaq mixail xodorkovski ölkədən qaçmaq yerinə kremllə mübarizəni genişləndirməyə qərar verdi. rusiyanın əyalətlərində putin rejiminə müxalif biri olaraq gənclərlə, vətəndaşlarla görüşlər, konfranslar keçirirdi. başda "open russia foundation" olmaqla birçox qeyri-hökümət təşkilatını maliyyələşdirirdi. 2003-də getməyinə yaxın yukosun bütün səhmlərini jacob rotschildə satmağa qərar vermişdi. və gözlənildiyi kimi 2003-də yüklü miqdarda vergidən yayınmaq maddəsi ilə tutuldu. təbii ki, tutulmaq səbəbi vergidən yayınması yox, putinə itaət etməməsi idi. daha sonra 2005-də məhkəmə həbsinə qərar verdi. sibirə yollanıldı. 2013-də putin tərəfindən siyasətə qoşulmamaq şərti ilə amnistisiya olundu. hazırda azadlıqdadır, ailəsi ilə birlikdə isveçrədə yaşayır. əslən yəhudidir. siyasi olaraq liberal-demokratiyadan, iqtisadi olaraq bazar iqtisadiyyatından yanadır.
