50. uzaqlığın iki açıqlaması olmalıdır: birinci uzaqlıq bədənə, ikincisi isə ruha aiddir. altı il əvvəli xatırlayın: bəlkə də bir qadın yatağınızda sizə tərəf götünü çevirib, ağzı biraz açıq qalmış halda, üzü divara yatmaqdadır. sevişməyi bacarmır. ruhu yoxdur. sadəcə ona aid olmayan bədəni daşımaqla doğulub, yaşayır və öləcək. uzun sözün qısası, o qadını tanımırsınız: iki saat əvvəl sevişdiyiniz vaxt bədən olaraq onun üstündəydiniz. lakin ruhunuz başqa evdə, bəlkə də başqa kişinin altında orqazm yaşayan qadınınızın içindəydi. o kişinin altında sayılırsız.
bu ruhun uzaqlığıdır.

bədənin uzaqlığı isə cismin - əgər hələ də qalıblarsa - sevdiklərini tərk etdiyi halda, ruhunu onlarla paylaşmasıdır. bakı ilə hekayəm də burada başlayır. bakı mənim üçün bədənin uzaqlığıdır.
yox, oranı tərk etdiyim vaxt hiss etdiyim rahatlığı uzun illər - haradasa on altı, on yeddi il - yaşamamışdım. blokumuzun qabağına taksi gəlmişdi. məni iki çemodanımla birlikdə hava limanına aparacaqdı. yanımda heç kim yox idi. pencərini açdım və siqaret yandırdım. taksi bütün yaşadıqlarımdan uzaqlaşırdı. on yeddi ilimi vermişdim bu şəhərə və oranı tərk etdiyim üçün ruhum yüngülləşirdi. təzəcə təməli atılmış və bakının ruhunu fahişələşdirən göydələnlərə baxdım. sonra hər gün əslində gördüyüm, lakin rituallıqdan fikir vermədiyim insan sifətlərinə diqqətlə baxdım. yenə də qaçışırdılar. yenə də sürətli hərəkət edən qadın ayaqları var idi. avtobus basabaslarının içində, yanlarından ötən maşınların içinə baxan və o maşınların içində boş qalan yerlərdə evlərinə getmək üçün o an çox şeyi itirməyi gözə alan insanlar idi onlar.
təhsil bəhanəydi, bu bədən olaraq ikinci inqılab sayılırdı və bakıyla ayrılırdıq.

bakını sevirəm. artıq o illərin üstündən çox vaxt ötüb. sadəcə bunun fərqindəyəm ki, bakını sevmək üçün əlimdə olan səbəblər, qiyaslanacaqları təqdirdə, digər insan səbəbləriylə hədsiz fərqlənəcəklər. yenə də fərqindəyəm ki bakı kiçik ruhunu itirib. ona layiq olmağı bacarmayan insanların altındadır.
bugün o şəhər üçün iki qat darıxdım. hətta bilet alıb ora təzədən qayıtmağı fikirləşdim. sonra bu mənə səmimi gəlmədi: o şəhər üçün niyə darıxıram? xatirələr? bəzi arxada qalan insanlar? yoxsa süləndiyim küçələr?
böyük səyyah sayılmıram: lakin bakıda tapacağınız ruh həmişə biraz fərqlənir. bu yəqin ora uzun illərimizi verdiyimiz üçündür, kim bilir?
oralar küləklər şəhəridir və mənə neapolu xatırladır.
uzun məsələdir bu; içkisiz danışılmaz.