26. hamımız gogolun paltosundan gəlirik. (bununla başlamalıydım)
teoloqlar və inanclı insanlar üçün, inandıqları dinin açılış mottosu nədirsə, rus ədəbiyyatının da mottosu, tanrının adıyla başlayan cümləsi, hamımızın gogolun paltosundan gəldiyimizdir.

dostoyevskinin ən böyük əzabı, özü kimi yazıçını oxumamasıdır. bu onu tanrı elan etməyə kifayətdirmi, bilmirəm, müəmmadır. ədəbiyyat öyrənildikcə dərinləşir. çox allahlılıq sistemi yaranır və nəticə olaraq isə qərarsız qalırsınız.

mixayloviç qumar borclarını ödəmək üçün (əgər bu mif deyilsə) qısa vaxt ərzində dünya ədəbiyyatının ən yaxşı əsərlərini yazmağı bacarmışdı. gecə otağına girir, işığı söndürür, şamı yandırır və o şamın ölü sarısında kitabları oxuyaraq, insanlar haqqında fikirləşməyə başlayırdı. böyük səyyah sayılmırdı. sadəcə işi insanı tanımaq, onun dərinliyinə enib o dərinliklə oynamaqdan ibarət idi.
istər ölü evindən qeydlər, istər əzilənlər, ya da karamazov qardaşları, cinayət və cəza, axmaq romanları olsun, insanlığın min illərdir beynini yoran, varlığıyla heçliyi arasında sıxışıb qalan suallarını, insan tanıyaraq soruşurdu.
insanı tanımaq sənətini ədəbiyyatla, bir neçə sözün və xarakterin görünüşüylə yaradırdı.
bəzən, uzun tiradlarının arxasında verdiyi suallar da buna sübutdur.
bəlkə də dünya ədəbiyyatının ən yaxşısı odur, lakin rus ədəbiyyatının ən yaxşısı o deyil.* uzun mövzudur
insanı tanımaqla, tanıyaraq yaradan yazıçıdır dostoyevski. dünyanın başına gələn ən yaxşı bir neçə faktdan biri sayılır.
onu bir də, götünüz çatırsa, bachla oxumağa çalışın. sonra götünüzdən üzr istəyin...