1. çin vətəndaş müharibəsi, çindəki çin nasyonal* millətçi yerinə əslini yazdım partiyası (kuomintang) və çin kommunist partiyası arasında yaşanan bir müharibədir. 1927-ci ildə şimali səfəri sonrasında, çan kay şek tərəfindən idarə çin nasyonal partiyasının sağ qanadının çnp-çkp ittifağındaki kommunistləri təmizləməsi ilə başladı. əsl qarşıdurma 1950-ci ildə düşmənliyin bitməsi ilə sona çatdı. kommunistlər indiki çini (hainan adası daxil olmaqla) nəzarətləri altına alarkən, millətçilərin əlində isə indiki tayvan, penghu və bir neçə ada qaldı.

ilk birləşmiş cəbhə:
qing xaqanınlığının çökməsindən sonra şimali çinin böyük bir hissəsini məhəlli diktatorlarca idarə edirdi. bu diktatorlara qarşı qərbli güclərdən kömək istəyən sun yat-sen ümid etdiyini tapa bilmədi və üzünü sovetlər birliyinə çevirdi. sovetlər birliyi öz siyasi mənfəətləri istiqamətində həm sun-a həm də yeni qurulmuş olan çkp-yə kömək etməyə başlayaraq sun-un bu istəyini geri çevirmədi. sovetlər bu köməklə çində bir kommunist tərəfə kəmər olacağını ümid etmişdi, buna qarşı hər iki tərəfin də döyüşü qazana biləcəyi ehtimalı qarşısında da hazırlıqlı idi. beləcə çindəki kommunistlər və millətçilər arasındakı güc döyüşü başlamış oldu.

1923-cü ildə şanxayda sun və sovetlərin nümayəndəsi adolph joffe arasında sovetlərin çinin bir ölkə olaraq birləşməsinə köməkçi olacağını təmin edən sun-joffe manifesti adındakı bir sənəd imzalandı. bu sənəddə çnp və çkp arasında bir birliyin bir an əvvəl təmin edilərək birləşmiş və müstəqil bir çinin qurulması lazım olduğu vurğulanırdı. bundan sonra sovetlərdən səlahiyyətlilər hər iki partiyaya birləşmə və yenidən təşkili üçün kömək etdilər və beləcə ilk birləşmiş cəbhə qurulmuş oldu. bu vaxt moskvaya siyasi və hərbi təhsil almaq üçün gedən və sun-un yoldaşlarından biri olan çan kay şek, geri dönərək whampoa hərbi akademiyasını qurdu. 1924-cü ildə akademiyanın başçısı olan chiang burada qalxaraq gözə batmağa başladı, ən sonunda sun-da sonra çnp-nin başçısı oldu. chiang sovetlərin gedərək artan çin siyasətinə qarışması və içində olunan "partiya içində partiya" vəziyyətindən məmnun olmayaraq kommunistləri yavaş yavaş çnp-den təmizləməyə başladı. bu çin vətəndaş müharibəsinin başladığına bir işarə oldu.

kuzey seferi (1926–1928) ve çnp-nin cəbhədən ayrılması:
sun-un 1925-ci ildə ölümündən bir neçə ay sonra nasyonal inqilabçı ordunun baş komandiri olaraq, chiang uzun müddətdir təxirə salınmış olan şimali səfərinə çıxaraq şimaldakı məhəlli diktatorları məğlub edib çinin çnp altında birləşdirmə qərarı aldı.

1926-cı ildə çnp sağ-sol deyə iki qrupa ayrılarkən, partiyadakı kommunist blok da gedərək böyüyürdü. 1926-ci ilin mart ayında özünə edilən bir qaçırma cəhdindən xilas olan çan, dərhal sovet xadimlərini qovaraq partisindeki çkp üzvlərinə yüksəlmə məhdudiyyətləri gətirdi və özünü çnp lideri olaraq təyin etdi.