1. fikrimcə bir çox sosial, iqtisadi problemlərin və bir xeyli insan həyatının bərbad olmasının əsas səbəblərindən biridir. universitetə qəbulun çətinləşdirilməsi iki cür olur zənnimcə. birincisində maddi maneə qoyulur. təhsil almaq üçün tələbələr fantastik məbləğlər ödəməlidirlər. bunun keçmişdə qalmış versiyası sosial siniflərə görə qoyulan məhdudiyyətdir. yəni ancaq zadəganların universitetdə təhsil almaq hüququ olması kimi. ikinci maneədə namizədləri əvvəllər nümayiş etdirdikləri bilik və bacarıqlarına görə sıralayırlar və bu sıralamadan ancaq ilk yerlərdə olanları götürürlər. yəni ilk 100, ilk 300 uşağı uniyə qəbul edirlər və s. indi isə bu iki məhdudiyyət növünün gətirə biləcəyi problemləri sadalayacağam.
kiminsə mənə rəqabət inkişafa aparır deməyinə imkan verməmiş demək istəyirəm ki, insan həyatı çox dəyişkəndir. yəni insanın həyatda tutacağı yolu heç də həmişə əvvəlcədən müəyyən etmək olmur. boynumuza alaq ki,uşaqlıqdan eşitdiyimiz, böyüklərdə gördüyümüz və s. peşələri seçmişdik özümüzə. diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm ki, universitetə başlayan tələbələrin ən böyük problemi universitet təhsilindən yanlış təsəvvürə sahib olmalarıdır. yəni məktəbdən çıxıb universitetə gələn tələbələr universitet haqda demək olar ki, həmişə yanlış təsəvvürə malik olurlar. bu səbəbdən də yetişdirilən mütəxəssislər öz ixtisaslarına düzgün motivasiyada olmurlar. bunun ardınca da sadaladığım problemlər ortaya çıxır. "yetişdirilən" mütəxəssislər ya heç bir həvəs və maraq olmadan öz işlərini görürlər və produktivlik aşağı düşür. həm də həyatlarından narazı olurlar. ya da ki, bu kadrlar tamam başqa sahədə işləməyə gedirlər ki, bu da onları yetişdirmək üçün xərclənən illərin içinə zad eliyir. indi soruşa bilərsiniz ki, bəs bunların məhdudiyyətlə nə əlaqəsi? elə əlaqəsi də ondadır ki, dediyim kimi insanların universitet təhsilindən ümumiyyətlə həyatdan fərqli təsəvvürləri olur. məhdudiyyət olan sistemlər insanlara uğura getmək üçün yalnız bir şans verir. bu şansı əldən verməmək üçün dəridən qabıqdan çıxan insanlar sonra universiteti qazandıqdan sonra təsəvvürlərinə yad bir yerə gəlib çıxırlar və bu onları sındırır. ən kritik nümunə tibb fakultəsidir. çox insan bəlkə də uşaqlıqdan tibbdən başqa bir şey yoxmuş kimi yetişdirilir, məcbur edilir ki, yaxşı hazırlaşsın. çətinliklə universitetə girdikdən sonra da aydın olur ki, bu tibb heç əslində onun üçün deyilmiş. əgər universitetlər qapılarını bütün oxumaq istəyən tələbələrə açsaydılar, onda insanlara daha çox şans verilərdi. biri gedərdi tibb oxumağa gördü çətindi düşərdi biologiya müəllimliyinə gördü uşaqlarnan iş onluq deyil tamam başqa şey edərdi və s. nə vaxtsa başa düşərdi ki, daha işlər ciddidir, bir işi bacarmalıyam və özünə uyğun bir iş tapardı. necə deyərlər heç olmasa ziyanın yarısından qayıtmaq mümkün olardı. yenə təkrar edirəm kimin hansı sahədə bacarıqlı olduğunu 17-18 yaşdan qərar vermək mümkün deyil. ən düzgün qərarı bir-iki dəfə səhv etmiş insanlar verə bilər.