23. ən dəli günlərdən birində tanıdım dali'ni.adının dali'mi yoxsa dəli'mi olduğunu müzakirə etdiyim içkili bir mübahisənin içində həmdə.

lanvin şokoladı qədər sürrealist olan bu adam, o əvəzsiz bığları, qısa əsası və qarışqayeyəni ilə birlikdə qarşımda idi.yanında yaxın dostu olan federico garcia lorca'da vardı.təbii o zaman lorca sağ idi.
söhbətə o son qoydu:
"həm dali'yəm həmdə dəli"
deyərək.

bu dali'ni son görüşüm olmadı.bir müddət sonra o dəli beyni rəsimdən ən yaxşı anlayanların yanğınsöndürənlər olduğunu demişdi ona.və yanğınsöndürənlərə verdiyi bir konfransda təkrar qarşılaşdıq.

artıq lorca faşistlər tərəfindən öldürülmüş,dali'də o zamankı franco'nun faşist hakimiyyətini dəstəklədiyini açıqlamışdı.beləliklə qardaşı olaraq gördüyü picasso daxil hərkəs ona qarşı olmağa başlamışdı.

bundan sonra andre breton isə məndən dali'yə dəli bir mesaj yollamamı istədi.təbii ki, bu mesaj anagram şəklində olan:
avida dollars(dollar hərisi)
mesajı idi.

amma dali bu boş dayanarmı?! mesaja cavab gecikməmişdi.belədəki istər mesajı ilə,istər tabloları ilə nöqtəni qoydu:
"le surréalisme, c'est moi!" (sürrealizm mənəm blət!)

bu gücün və güvənin haradan gəldiyi bəlliydi.məlum bizim sürralist toplusundan olan paul eluard'ın həyat yoldaşı olan gala xanım yəni elena ivanovna diakonova'dan.
eh eşq ağıllını dəli edərkən, dali'ni dəli etməsi ancaq bu qədər sürreal ola bilərdi.

dali gala'nı həyat yoldaşı etdi.və sevdikcə də daha dəli oldu.onun ölümündən sonra yaxşı yadımdadır:
l amour et la memoire jurnalında bunu yaxşıca ifadə etmişdi:

gala'nın acısından ki,mənim acımdır
gala'nın ölümündən ki, mənim ölümümdür
başqa heç bir şey mənim həyatıma toxuna bilməz

təbii dali oğlandan da ancaq bu dəli sözlər gözlənirdi.

bizim dali oğlan allahı var sayırdı amma inanmırdı.tesla hesabı yaşayırdı özü üçün.dali'nində dediyi kimi tesla'dan da alıntı edərək:
"var, hiss edirik amma inanmırıq"

sonda andre breton anagramı ilə, dali oğlanın sürrealizmi ilə picasso'nun guernica tablosu və cemal süreyya'nın dali oğlana olan sevgisini başqa dillə anlatdığı bir şeirlə bitiririk entry'ni:

şelaleye
düşmüştür
zeytinin dali;
celaliyim
celalisin
celali

bu da bizdən dali oğlana:

hadi dali oğlan, hadi gala'ya dolan
hadi öp bakalım,sürrealizmi dodağından.