1. falanqizm, 1933-ci ildə josé antonio primo de rivera tərəfindən ispaniyada hakimiyyətə gələn ispan kommunistlərə qarşı inkişaf etdirilən, ən çox fransisko franko tərəfindən tətbiq edilmiş avtoritar-kralpərəst ispan millətçiliyini əks etdirən siyasi ideologiyadır.

1933-ci ildə falanqizmi təmsil edəcək olan falanq partiyası, josé antonio primo de rivera və onesimo redondo tərəfindən qurulduğunda kiçik bir partiya idi. digər bir çox kiçik qrupla birləşərək "falange española de las juntas də ofensiva nacional sindicalista" (milli sindikalist hücum təşkilatlarının ispan falanqı) adını aldı.

partiya üzvü falanqlar, kommunistlərin idarədə olduğu vaxtlar əsnasında küçələrdə mübarizə verdilər. 1936-ci ildə jose antonio primo də riveranı kommunistlər tərəfindən həbs olunduqdan sonra partiya respublikadan qaçmaq üçün dağılmış kimi göstərildi


milliyyətçi və kralpərəst güclərin respublikaya başqaldırması ilə başlayan ispan vətəndaş müharibəsində falanqlar da millətçi cəbhədəki yerini aldı. bu sırada primo de rivera kommunistlər tərəfindən öldürüldü. vətəndaş müharibəsinin müvəffəqiyyətlə bitməsindən sonra general fransisko franko , "comunion tradicionalista" ilə falanqları birləşdirdi. yeni təşkilat "falange española tradicionalista də las jons" adını aldı. ancaq bu birləşmə sancısız olmadı, fransisko hedilla kimi falanq modernizminə daha yaxın üzvləri yeni hakimiyyətə qarşı çıxdılar ancaq franco tərəfindən susduruldular. yeni təşkilat eyni zamanda "movimento nacional" (milliyyətçi hərəkat) olaraq da bilinirdi. falanq tək rəsmi partiya oldu.

falanq bir gənclik təşkilatına (pelayos) və bir qadın hissəsinə də sahib idi (sección femenina). primo də riveranın qız qardaşının liderlik etdiyi bu qadın hissəsi gənc qızlara "yaxşı bir vətənpərvər, yaxşı bir xristian və yaxşı bir yoldaş" olmağı öyrədirdi.

general franconun rəhbərliyinin ilk illərində falanqist mənşəli nazirlər əhəmiyyətli mövqelərdə idi. ancaq ispaniyanın nato-ya girməsindən sonra franco, opus dei təşkilatına və teknokratlarla bel bağlamağa başladı.

1975də frankonun vəfatının ardından krallıq yenidən quruldu və sərbəst seçkilər edildi. falanq zamanla qarışan quruluşu səbəbiylə partiya üçə bölündü. frankoçular, hedillaçılar və carlistlər yollarını ayırdılar.