1. qarabağın 1736-cı ildən 1828-ci ilə qədərki tarixini özündə əks etdirən tarixi əsərlərdir. tarixdə 3 qarabağnamə vardır ki, bunlar mirzə adıgözəl bəy, mirzə camal cavanşir və əhməd bəy cavanşir tərəfindən yazılmışdır.
bizə məlum olan ən məşhur qarabağnamə mirzə adıgözəl bəyə məxsus olan əsərdir. bu əsər 13 fəsildən ibarətdir və qarabağın əsasən siyasi tarixi və pənahəli xanın apardığı müharibələrdən tarixi materiallar əsasında bəhs edir. mirzə adıgözəl bəy rusiya çarlığı qarşısında bölgə üzrə mühüm vəzifələrdə çalışdığı və qarabağlı olduğu üçün, qacar yürüşləri, ibrahimxəlil xanın xarici və daxili siyasəti, iran-rusiya müharibələri kimi mühüm hadisələrin içərisində yer aldığı üçün qarabağnamə əsərinin yaradılması istiqamətində dəqiq məlumatlara sahib idi. qarabağ xanlığının o dövrdə ən güclü və strateji cəhətdən cənubi azərbaycana açar xanlıq hesab oldunduğundan ətraf xanlıqlara da təsiri böyük idi ki, bu amil də əsərdə qeyd olunmuşdur. qacarın yürüşləri, ibrahim xanın car-balakən ərazisinə qaçması, rusiya və iranın qarabağ barəsindəki siyasi gedişləri, qacarın öldürülməsi, pənah xanın bayat, pənahabad qalalarını inşası və xanlığın yaradılması və digər xanlıqlarla müharibə, məhəmmdəhəsən xan qacar və fətəli xan əfşara qarşı müharibələr əsərin məzmununa daxildir. əsərdə naxçıvan və irəvan xanlıqlarının iran, osmanlı və rusiya arasında etdikləri siyasi gedişlər haqqında məlumatlar da verilir.
digər qarabağnamə mirzə camal cavanşir 1747-ci ildə tərəfindən yazılmışdır. əsər 8 fəsildən ibarətdir. bu qarabağnamədə isə əsasən qarabağın etnoqrafik və topoqrafik cəhətləri, əhalisinin sosial vəziyyəti, pənah xanın nəsli, nadir şaha qarşı çıxan ziyadoğlular haqqında önəmli məlumatlar verilmişdir. bununla bərabər xanlığı siyasi və hərbi tarixi də geniş şəkildə qeyd olunub.
əsasən ibrahimxəlil xanın hakimiyyət illəri ətraflı yazılmışdır ki, bu da əsas siyasi konfliktlərin onun dövrünə təsadüf etməsi ilə bağlıdır. əsər sərdar vorontsovun sifarişi ilə yazılmışdır.
digər qarabağnamə əhməd bəy cavanşir tərəfindən qələmə alınmışdır ki, bu 1747-1805-ci illər arasındakı qarabağ tarixini ələ alan əsərdir. bu əsərdə kürəkçaya qədər olan siyasi hadisələr, əsasən rusiyanın uğurlu siyasəti haqda yazılıb.