77. --spoiler--

məsələn respublika. necə respublika? orda adamı adam yerinə qoyurlarmı? seçkidə verdiyi səsi sayırlarmı? qanunlar hamı üçün eynidirmi? orda adamın bir milçək qədər dəyəri varmı? yoxsa orda milçəklə adamın arasında heç bir fərq yoxdur?
məmur. necə məmur? özünə işləyir, yoxsa camaata? tutduğu vəzifənin məsuliyyətini anlayırmı? yoxsa tutduğu vəzifə onun təfəkküründə adamları soymaq üçün bir silah rolunu oynayır?
adam. necə adam? şüuru varmı? düşünməyi bacarırmı? xeyriyyəçiliklə məşğul olurmu? xeyir və şər arasındakı fərqi başa düşürmü? yoxsa dünyada hər şey onun üçün manatdan ibarətdir?
kafe. necə kafe? orda yeməklər dadlı bişirilirmi? xidmət necədir? müştərilər arasında fərq qoyulurmu?
müğənni? necə müğənni? oxumağı bacarırmı? həqiqətən oxuyur, yoxsa cırıldayır? bəlkə mikrafon onun təfəkküründə olan və olmayan əndamını göstərmək üçün bir vasitədir?
həkim. necə həkim? öz peşəsinin müqəddəsliyini başa düşürmü? insana insan kimi baxır, yoxsa qurban kimi? müalicə edir, yoxsa adamları cəllad kimi şaqqalayır?
müəllim. necə müəllim? adamlara yazmaq-oxumaq öyrədir, yoxsa işi-gücü süpürgəpulu, pərdəpulu, ətirpulu-mətirpulu yığmaqdan ibarətdir? insan yetişdirir yoxsa paltarının altında bülleten daşıyır?
mömin. necə mömin. oxuduğuna və danışdıqlarına səmimi qəlbdən inanırmı? bəlkə din onun üçün bir vasitədir? dindən-imandan danışıb yetim-yesirin pulunu mənimsəyib basıb yeyirmi? rüşvətlə pul yığıb həcc ziyarətinə gedirmi? kasıblara əl tuturmu? bir yetimə bir kilo ət verib səkkiz kameraya bunu çəkib camaata göstərirmi? allahdan qorxurmu? bəndədən utanırmı?
universitet. necə universitet? orda camaata savad öyrədirlər, yoxsa camaatı daha da debilləşdirirlər? orda rektor mühafizəçiylə gəzir, yoxsa tək gəzir? qəbuluna düşmək olurmu?
konstitusiya. necə konstitusiya? həqiqətən konstitusiyadır, yoxsa kağız parçasıdır? bəlkə heç konstitusiya deyil, restoran menyusudur?
yazıçı. necə yazıçı? doğurdan yazıçıdır, yoxsa işi-gücü ona-buna yaltaqlanmaqdan ibarətdir?
qonaq. necə qonaq? özünü qonaq kimi aparır yoxsa sırtıqlıq eləyir? yaxından qonaq gəlib, yoxsa uzaqdan qonaq gəlib?
qonaqpərvərlik. necə qonaqpərvərlik? hər şey gələn qonağın kim olmasına, mənfəətə hesablanıb, yoxsa səmimi qonaqpərvərlikdir?
gəlin. necə gəlin. qaşı alınıbmı? yoxsa alınmayıb? hansı gözəllik salonunda bəzədilib? həqiqətən bəzədilib, yoxsa meymuna oxşadılıb? bakirədir, yoxsa bakirə deyil? təzə gəlindir, yoxsa köhnə gəlindir? bəlkə heç nə təzə gəlindir, nə də köhnə gəlin. bəlkə orta gəlindir? abırlıdır, yoxsa həyasızdır?
qadın. necə qadın? ifritədir, kahinədir, ləçərdir, yoxsa qancıqdır? bəlkə su pərisidir. məlahətlidir yoxsa atsifətdir? yemək bişirməyi bacarırmı? kabab yeyə bilirmi? yoxsa ancaq salat yeyir?
it. necə it? hürməyi bacarırmı? sümüyü necə gəmirir? pişik görəndə üstünə cumurmu? boynunda xaltası varmı? ümumiyyətlə itə oxşayırmı?

penis. necə penis? ölçüsü kiçikdir yoxsa böyükdür? sahibi istəyən zaman işlək vəziyyətə gəlirmi, yoxsa sahibini tez-tez pərt edir? ət parçasıdır, yoxsa sehirli çubuqdur?
tarixçi professor. necə tarixçi professor? qandığı bir qrafa varmı, yoxsa danışdıqları və yazdıqları büsbütün boşboğazlıqdır? bəlkə tarix onun anlamında saray ədəbiyatının nümayəndələrinə mədhiyyələr yazmaqdan ibarətdir?
göy üzü. necə göy üzü? daş atanda orda qalırmı? yoxsa qayıdıb adamın öz başına düşür?
ağac. necə ağac. bar verirmi? sərinik və kölgəlik yaradırmı? gecə altında yatanda adamı cinlər boğurmu? kəsəndə ondan nəsə düzəltmək olurmu? nə düzəltmək olar bu ağacdan? görəsən nə düzəltmək olar? tar, saz, mebel yoxsa dar ağacı, bəlkə də pol ağacı... yoxsa hər şey ustadan asılıdır?
şam. necə şam? onu harda yandırmaq olar? restoranda yoxsa kilsədə. bəlkə bu şamı ancaq işıqlar sönəndən-sönənə yandırmaq lazımdır? görəsən bu şam yananda yaşayırmı? yoxsa bu şamın yanması orden, medal, sot yeri, sanatoriyalara putovka almaq üçündür?
kələm. necə kələm? borşluqdu, yoxsa dolmalıqdır? yoxsa şorabalıqdı? dəxi bu kimi söhbətlər. beləcə necə sualı verib yazını sonsuza qədər uzatmaq olar. onsuz da paralel xəttlər kəsişmir. əlbəttə paralel xəttlərin kəsişməməsinin yazının movzusuna uzaqdan və yaxından heç bir dəxli yoxdu. sadəcə bunu yazının sonunun bir az mənalı görünməsi naminə yazdım.

--spoiler--