2. --spoiler--

tarix təkrarlanır: "qori"li elm fədailərinin "çağ"lı varisləri
"çağ" öyrətimçilər bütün varlıqları ilə maariflənmə, türk övladlarının savadlanması, bəşəriyyətin elmə sahib çıxması amalına bağlı insanlardır. 30 ilə yaxın bir dönəmdə əvvəl türkiyədə, sonra dünyanın dörd bir tərəfində, indi isə 100-dən artıq dövlətdə bu şərəfli missiyalarını heç bir təşəkkür və təmənna ummadan fədakarlıqla həyata keçirirlər.
"çağ" öyrətimin fəaliyyətinə nəzər salarkən, xix əsrin sonlarında tiflisdə "qori" seminariyasını bitirən azərbaycan aydınlarını xatırlamamaq olmur. onların hər biri o dövrlərdə sanki bir universitet idi. ən ucqar kəndlərdə, ən dözülməz şəraitdə yalnız bir qayə ilə yaşayırdılar: yeni yetişən nəsil cəhalətdən və nadanlıqdan uzaq olmalı, təhsilə yiyələnməlidir! aldıqları cüzi maaş, həmçinin çoxsaylı tənə, qınaq onları bu müqəddəs amaldan uzaqlaşdırmırdı. sayı 100-ə çatmayan bu böyük maarifpərvərlər azərbaycana minlərlə savadlı, idraklı, əsl vətənpərvər intellektlər bəxş etdilər. xxi yüzilin əvvəllərində də bu durum təkrarlanır: əslən istanbuldan, izmirdən, ankaradane olan yüzlərlə gənc müəllim məmləkətlərindən və ailələrindən uzaqda, qazsız, isti susuz ucqar əyalətlərdə - ağdaşdan gəncəyə, şəkidən lənkərana qədər türk liseylərində fəaliyyət göstərir, öz həyatlarının ən qaynar çağlarını azərbaycan türklərinin gənc nəslinin savadlanmasına fəda edirlər. bəlkə də bu müasirlərimizin "qori" seminariyasının müdavimlərinin tariximizin qızıl səhifələrini təşkil edən fəaliyyətlərindən xəbərləri yoxdur. ancaq hər iki fakt onu sübut edir ki, türk xalqlarının maarifpərvərləri böyük ürək sahibləridirlər, həqiqi vətənkeşdirlər, türk adı daşıyan hər bir toplumun msaariflənməsinə həyatlarını qurban edən şəxsiyyətlərdirlər.

--spoiler--
(c) ixtiyar hüseynli