24. fransada partlayan bombaların üstündən heç bir həftə də keçmədi və biz yenə qayıtdıq köhnə və hər zaman dəvam eləyən, hamının bildiyi məmur özbaşınalıqlarına, rüşvət dərdlərinə, qapımızı döyən iqtisadi krizisə, hökümətin öz arasındaki siyasi çəkişməsinə, vicdan məhbuslarına, şərlənərək həbsə atılmış müxaliflərə, ermənistanla aramızda gedən kim daha uzağa işəyə bilər sporlarına. hamı popcornlarını aldı yenə keçdi facebook atışmalarına baxmağa. bir qaldı tək-tük fransa bayraqlı profillər. onlar da yavaş yavaş aradan çıxır və onlarla bərabər fransanın cəzayir müharibəsindəki müharibə kadrları.
bombalar partlayanda bəziləri başladı müsəlmanın terror vəhşiliyindən yazmağa, müsəlman başladı fransanın iki üzlülüyündən, müsəlmana cəzayirdəki zülmündən, milliyətçilər də atılıb düşdülər ki, fransa erməni soyqırımını tanıyıb, franszlar ölüb əcəb olub. heç kim də durub düşünmədi ki, bəs ölən 160 nəfərin canı can deyilmi, onların milliyəti nə idi, dini nə idi, arzuları nə idi, xəyalları nə idi. bu dünyada heç bir dinin, milliyətin, fikrin, əqidənin nəticəsi ölüm olmamalıdı demədi heç kim.
bütün bu hadisələrin içində isə məni düşündürən başqa bi məsələ var, o da fransanın öz dəyərlərinə xəyanətidi. fransanı düşünərkən ağlıma volter gəlir bütün doqmaları tənqid edərkən, deskartes gəlir ağlın və tənqidi zehnin üstünlüyünü müdafə edərkən, diderot gəlir insanların qanun önündə bərabərliyini, düşüncə və ifadə azadlığını müdafə edərkən, montesk gəlir öz mədəniyyətini və millətini iki məğriblinin gözündən tənqid edərkən, russo gəlir insanların doğuştan bərabərliyini, xalqın siyasi rejimə hakim olması gərəktiyini deyərkən, respublikanı və demokratiyanı müdafiə edərkən, 1789-cu ilin avqustu bastiliyanın işğalı, fransız inqilabı və ``insanın və vətəndaşın hüquqları haqqında bəyannaməsi`` gəlir, fransız xalqının monarxiyaya və diktaturaya baş qaldırmağı, devirməyi və demokratiyanı gətirməyi gəlir, heç o qədər keçmişə getməyək sartre gəlir ağlıma, de gaullu amansızca tənqid etməyi, cəzayir müharibəsinin fransanın səhvi olduğunu parisin küçələrində mülahizə etməyi gəlir, de gaullun isə ``sartreyə toxunmayın, çünkü o fransanın özüdü`` deməyi gəlir. sartre olmaq hünər, cəsarət istəyirdisə, de gaull olmaq və bu cavabı vermək də ürək istəyirdi.
bu şəxslər və bu insanların düşüncələri, fikirləridi fransanı indiki demokratik, insan haqqlarının müdafiəçisi bir dövlət mövqeyinə daşıyan. indiki fransanın isə bu dəyərlərə xəyanət elədiyini düşünürəm. indiki fransa luvrun təmiri üçün ərəb diktatorlarının təklif elədiyi pulu sevə sevə götürür, indiki fransa bizim kimi ölkələrdəki insan haqqlarının tapdalanmasına, azadlığın boğulmasına, seçkilərin saxtalaşmasına verilən pulların müqabilində göz yumur. ərəb ölkələrinin monarxiyasına göz yumub, onları xeyir gətirdiyi yerə qədər dəstəkləyib, xeyir getirmədiyi təqdirdə qarşı çıxır. bütün dəyərlərini bir neçə milyon avroya satır. daha sonra onun göz yumduğu o diktatorların bəslədiyi terrorist qruplar iynə kimi ayağına batanda şüvənlik eləməyi gecdi. dəyərlərinin satıldığı pullardı indi qarşılarına çıxan. yayda yediyin xurma qışda bir yerlərini qaşındırar.