1. asiya və afrika səhrəlarında əsən isti və quru cənub küləyi . yazda və ilin əvvəllərində düzənliklərdə əsən səmum yeli toz fırtınaları yaradaraq qumlu tufanlara səbəb olur . bir çox yazıçıların əsərlərində toxunulan mövzudur . ( jules verne , albert truphémus və s.)