dialektika
əjdahalar googllametafizika - azərbaycan - friedrich nietzsche - arthur schopenhauer - simone de beauvoir - fəlsəfə - dialektizm - sözaltı etiraf - kommunizm
★ #sözaltı wiki təsadüfi wiki gətir
yazarın wiki entryləri: coğrafi determinizm - akkulturasiya - evfemizm
dialektik fəlsəfənin bir sıra kateqoriyaları vardır:
(baxma: imkan və gerçəklik )
(baxma: zərurət və təsadüf )
(baxma: forma və məzmun )
dialektikanın özünün isə 3 əsas qanunu var : 1. kəmiyyətin keyfiyyətə keçməsi qanunu 2. dialektik ziddiyyətlilik qanunu 3. dialektik sintez qanunu (inkarın inkarı) .
dialektikanın birinci qanununda, yəni kəmiyyətin keyfiyyətə keçməsi qanununda bir predimentdə nəzərə çarpmayan yaxud hiss olunmayan kəmiyyət dəyişmələri keyfiyyət dəyişmələrinə yol açır. məsələn, insanın başından tüklərin tökülməsi (hansı ki bu prosesdə tüklər tədricən, bir-bir tökülür) , qum anbarında qum dənəsinin azalması, qocalığın gəlməsi və s.
dialektikanın ikinci qanunu olan dialektik ziddiyyətlilik qanuna görə, inkşaf əksilikliklərin vəhdəti və mübarizəsi əsasında baş verir. ziddiyət inkişafı doğurur. məsələn, ağ və qara, evin sağ və sol küncü və s. bu qanun təbiətin istənilən nöqtəsində işləyir. çünki dünyada hər şey bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədədir
dialektikanın sonuncu qanunu olan inkarın inkarı qanununda isə inkşaf inkar əsasında baş verir və burada varisilik əlaqəsi özünün göstərir. bir obyekt bir keyfiyyət halından digər keyfiyyət halına keçərkən, əvvəlki halını inkar edir. lakin bu inkar kökündən söküb atmaq, tamamilə yox etmək deyildir. burada varsisilik əlaqəsi özünü göstərir. yəni obyekt mənfi tərəflərini bərtərəf edərək, müsbət keyfiyyətləri özündə saxlayır və yeni bir keyfiyyət halına keçir. məsələn, şagird tələbə münasibəti məhz inkarın inkarı nəticəsində baş verir. şagird inkar olunur, və şəxs tələbəyə çevrilir. bir müddət sonra isə tələbə inlar olunur, magistr olur. proses bu cür gedir : inkar-inkar-inkar-inkar və s. yaxud digər bir misalda dərslərin bir birini əvəz etməsini göstərə bilərik. birinci dərs başlayır, bir müddət sonra ikinci dərs başlayaraq, birincini inkar edir, eləcə də üçüncü, dördüncü və s.
hegeldən sonra dialektikaya ən böyük tövhəni marks və fridrix engels vermişdir. marksın işlədiyi dialektika hegeldən fərqli olaraq, materialist yönümlü olsa da, aralarında o qədər də ciddi fərqlər yoxdu.
üzv ol