bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

...

dialektika

| fəlsəfə
9,239 | 5 | 52

əjdahalar  googlla
metafizika - azərbaycan - friedrich nietzsche - arthur schopenhauer - simone de beauvoir - fəlsəfə - dialektizm - sözaltı etiraf - kommunizm

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    1. həqiqəti və bu həqiqətin içindəki ziddiyətləri ələ alaraq problemi həll etməyə və bu ziddiyətləri yox etməyə çalışan düşüncə sistemi.
    zenon dialektikanın atası sayılır. həmçinin :
    (bax: herakleitos)
    (bax: hegel)
    (bax: marx)
    (baxma: dialektik materializm)
    (baxma: tezis antitezis sintez)

    7 əjdaha!

    1.4.2012 17:45, timidus

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    2. inkişaf və əlaqə haqqında qanunlardır. qanunlarını hegel işləyib hazırlamışdır. 3 qanunu vardır.
    1 - kəmiyyət dəyişmələrinin keyfiyyət dəyişmələrinə keçməsi və ya əksinə,
    2 - əksliklərin vəhdəti və mübarizəsi,
    3 - inkarın inkarı qanunu.
    hegel dialektikası idealist yönümlü idi. 19-cu əsrdə marks materialist dialektikanı işlədi. o öz dialektikasının girişində bunları yazırdı - hegel dialektikası başıaşağı dayanmışdır və mən onu ayaqları üstünə qoydum. əslində bu 2 dialektika arasında ciddi fərqlər yoxdur.

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    3. yunan mənşəli söz olub, "mülahizə yürütmək", "mübahisə aparmaq" deməkdir. dialektikanın tarixi çox qədimdir. hələ qədim yunan fəlsəfəsində eley məktəbi nin nümayəndəsi zenon un təlimində görüntüyə gəlir. lakin dialektikanın sistemləşdirilməsi, metod halına salınması məhz hegelin adı ilə bağlıdır. dialektika inkişaf, əlaqələr haqqında ən universal metoddur. metod olmaq etibarı ilə metodoloji funksiyanın daşıyıcısıdır. dialektika təbiətdəki hər növ hərəkəti qəbul edir, onların inkişaf meyllərini öyrənir. nizamlı, nizamsız, xaotik hərəkətlər və s.

    dialektik fəlsəfənin bir sıra kateqoriyaları vardır:
    (baxma: imkan və gerçəklik )
    (baxma: zərurət və təsadüf )
    (baxma: forma və məzmun )

    dialektikanın özünün isə 3 əsas qanunu var : 1. kəmiyyətin keyfiyyətə keçməsi qanunu 2. dialektik ziddiyyətlilik qanunu 3. dialektik sintez qanunu (inkarın inkarı) .
    dialektikanın birinci qanununda, yəni kəmiyyətin keyfiyyətə keçməsi qanununda bir predimentdə nəzərə çarpmayan yaxud hiss olunmayan kəmiyyət dəyişmələri keyfiyyət dəyişmələrinə yol açır. məsələn, insanın başından tüklərin tökülməsi (hansı ki bu prosesdə tüklər tədricən, bir-bir tökülür) , qum anbarında qum dənəsinin azalması, qocalığın gəlməsi və s.
    dialektikanın ikinci qanunu olan dialektik ziddiyyətlilik qanuna görə, inkşaf əksilikliklərin vəhdəti və mübarizəsi əsasında baş verir. ziddiyət inkişafı doğurur. məsələn, ağ və qara, evin sağ və sol küncü və s. bu qanun təbiətin istənilən nöqtəsində işləyir. çünki dünyada hər şey bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədədir
    dialektikanın sonuncu qanunu olan inkarın inkarı qanununda isə inkşaf inkar əsasında baş verir və burada varisilik əlaqəsi özünün göstərir. bir obyekt bir keyfiyyət halından digər keyfiyyət halına keçərkən, əvvəlki halını inkar edir. lakin bu inkar kökündən söküb atmaq, tamamilə yox etmək deyildir. burada varsisilik əlaqəsi özünü göstərir. yəni obyekt mənfi tərəflərini bərtərəf edərək, müsbət keyfiyyətləri özündə saxlayır və yeni bir keyfiyyət halına keçir. məsələn, şagird tələbə münasibəti məhz inkarın inkarı nəticəsində baş verir. şagird inkar olunur, və şəxs tələbəyə çevrilir. bir müddət sonra isə tələbə inlar olunur, magistr olur. proses bu cür gedir : inkar-inkar-inkar-inkar və s. yaxud digər bir misalda dərslərin bir birini əvəz etməsini göstərə bilərik. birinci dərs başlayır, bir müddət sonra ikinci dərs başlayaraq, birincini inkar edir, eləcə də üçüncü, dördüncü və s.

    hegeldən sonra dialektikaya ən böyük tövhəni marks və fridrix engels vermişdir. marksın işlədiyi dialektika hegeldən fərqli olaraq, materialist yönümlü olsa da, aralarında o qədər də ciddi fərqlər yoxdu.

    18 əjdaha!

    24.08.2016 15:39, verter

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    4. demək,dialektika bizim bildiyimiz qədərilə ilk dəfə heraklit tərəfindən kəşf edilib.heraklitin belə fikri var:"hər şey dəyişir,hər şey hərəkət edir".sonralar bir çox filosofun əsərlərində buna örnək tapmaq olar.məsələn,platonun əsərləri dialoqlar şəkilində yazılmışdır.bu dialoqlarda hər hansı bir şəxs qarşısındakının fikirlərini inkar etməklə sonda həqiqəti ortaya çıxarmağa çalışır.amma,dialektika deyəndə heç şübhəsiz ilk olaraq hegel yada düşür.çünki bu zati-aliyyə müasir dialektikanın yaradıcısıdır.hegeldə bu idealist formada təzahür edir.yəni,hegel dialektik idealistdir.hegel deyir ki,hər bir anlayış öz əksiynən bir yerdə yaranır.bu fikirlərdən biri tezis,digəri antitezis olur.bu tezisnən antitezis bir birinə qəti şəkildə zidd gedirlər.sonda bu savaşdan sintez çıxır.yəni,həm tezisin,həm də antitezisin elementlərini özündə əks etdirir.amma bu sintez yaranan zaman onun özünün də əksi yaranmış olur(yuxarıda dediyimiz kimi,hər anlayış öz əksiylə bir yerdə yaranır).belə belə dialektika sonda mütləq varlıqa(hegel fəlsəfəsində allah kimi bir varlıq,tam elə də olmasa təxminən elə bir şeydi) doğru gedir.buna örnək kimi məsələn ictimai inkişaf formasiyaların göstərə bilərik.quldarlıq ibtidai icma quruluşunun inkarıdır.amma quldarlıq yarananda özü ilə bərabər öz sonunu gətirəcək və özünün əksi olan feodalizm anlayışını da yaratmışdır.feodalizm anlayışı yarananda öz əksi olan kapitalizmi də yaradıb.belə belə bunlar davam edirlər.dialektikaya digər bir örnəyi məsələn elmi fikirin inkişafını misal göstərmək olar.eynşteyn fizikası nyuton fizikasını inkar edir,kuantum fizikası eynşteyn fizikasını inkar edir.taa ki,hər şey sonda mütləq varlıqda təzahür eliyənə qədər.əslində isə işin kökündə yatan idea birinci fikirin yarandığı,sonradan onun reallığa çevrildiyidir.yəni,birinci idea yaranır,sonra materiya.birinci feodalizm anlayışı yaranır,sonra quruluş olaraq feodalizm formalaşır.
    hegeldən sonra hegel fəlsəfəsinin davamçıları iki qrupa ayrıldılar.biri sağ hegelçilər,biri sol hegelçilər.marx dediyimiz abi bu sol hegelçilərdəndi.marx hegel dialektikasın götürüb onun idealist təməlini materialist edib.yəni,inkişafın kökündə materiya durur.fikirkər kimi varlıqların da əksi olur.təbiət bunun üstündə inkişaf edir.insan fikri,düşüncəsi isə yalnız təbiəti,materiyanı əks etdirir.yəni,birinci feodalizm yaranır,sonra o insanların fikrində formalaşır.birinci materiya,sonra düşüncə.feodalizm quruluşu,feodal düşüncəsini yaradır,kapitalizm isə kapitalist düşüncəni yaradır.düşüncə sonradan yaranır.məsələn,marxın tarixi materializmində qeyd olunur ki,tarix əslində hegel dediyi kimi aşağı təbəqənin yuxarı təbəqəyə söz keçirmək üçün apardığı mübarizədən ibarət deyil.yəni,tarixin inkişafı söz keçirmək,fikir bildirmək kimi idealist qavramlarla inkişaf etmir.tarixin inkişaf qanunu istehsal vasitələrinin üzərində gedən mübarizədən ibarətdir.yəni təməlində materiyalist səbəb durur.aşağı təbəqələr ona görə öz sözlərini yuxarı təbəqəyə keçirmək istəyirlər ki,yuxarı təbəqələr bütün istehsal vasitələrinə sahib idilər.yəni,təməlində maddi şeydi.
    ps:yazdığımı oxudum bir dəfə.özüm də heç nə başa düşmədim.ümid edirəm siz nəsə anladınız.özüm də savaddı oğlanam.

    7 əjdaha!

    25.08.2016 00:35, ahadesquieu

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    5. dialektika, yəni sual-cavab etməklə bilik qazanma metodu sokratla məşhurlaşmış, ilk dəfə sistematik olaraq parmenidin şagirdi zenod tərəfindən tətbiq edilmişdir. sokratsa bu metodu praktikaya tətbiq etmiş və onu inkişaf etdirmişdi.

    7 əjdaha!

    02.03.2021 16:45, diletant


üzv ol
Modalı bağla





...