20. bütün solçular ümumi götürülə bilməz əlbəttə ama xüsusilə azərbaycan solçularının böyük hissəsinin millilik xəstəliyi var. hələ də milli kimlik üzərindən şey etməyə çalışırlar hər şeyi. imperialistliklə günahlandıraraq rusiyanın, amerikanın azərbaycana müdaxilə etməməyini istəyirlər xalqların öz müqəddəratını təyin etmə hüququna dayanaraq yalnız azərbaycanlıların ölkədə dəyişliklik edə bilmə haqqını müdafiə edirlər. bununla da qalmırlar qarabağ azərbaycanın əzəli torpağıdı erməni faşistləri haqqımıza girib kimi şeylər danışırlar. yaxşı anladıq orasını anti imperializm falan bəs indi sabah ləzgilər desələr ki azərilər bizim haqqımıza girir xalqların öz müqəddəratını təyin etmə haqqına dayanaraq ayrılmaq istiyirik. nə deyəcəksiz? neçəsindən soruşmuşam bunu əksəriyyəti mövzudan yayınır. qardaşıq biz falan söhbətləri açırlar -* yəni sərf edəndə anti imperializm, istismara qarşı olmaq falan sərf etməyəndə yox e qardaşıq illərdir bir yerdə yaşamışıq. eynilə millətçilərin arqumentləri.

səhvləri nədir bəs? sözsüz ki azərbaycandakı azsaylı xalqların ayrılmasına razılaşmamaqları deyil. çünki deyək ki tanıdılar müqəddəratını təyin etmə haqqlarını və misal üçün talışlar ayrıldı. sonra nə olacaq? bəs o torpaqlarda yaşayan başqa azsaylı millətlər? çox azsaylı millətlər var azərbaycanda ki sayları 10.000 falan olan. onların haqqı bəs? sonu yoxdu e bunun. yəni ki yenə də milli istismar davam edəcək. yenə də bir sıra torpaqlar x millətin o biri torpaqlar da x millətinin olacaq. bir millətə bağlı olan ənənə davam edirsə harda qaldı istismar zad bəs? yəni "millilik" deyilən şey yenə də var olursa. indi deyə bilərlər ki bu problemləri muxtariyyat verərək həll edə bilərik azsaylı xalqlara. ama elə deyil. muxtariyyat bir növ sosial demokratiyadı. yəni tam anlamında yenə də azad olmur o millət. yenə də o ölkədə bir dil və mədəniyyət üstün olur.

belə problemlərin olmaması üçün məncə marksist bir ölkədə millilik olmamalıdı. mərkəzləşmə olmamalıdı. çünki bu özü belə istismardı. hər bir rayon mu kəndmi artıq özü özünü idarə etməlidi sosial olaraq. tovuzda yaşayan azərbaycanlıyla neftçalada yaşayan azərbaycanlı eyni ruhda ola bilməz. neftçaladakına zorla saz çaldıra bilməzsən yəni. mərkəzləşmə isə bunu edir.
çarə fikrimcə milli deyil də əmək təməlli bir dövlətdi. yəni ölkədə hakim ünsür olmayacaq muxtariyyat olmayacaq. bəlli sistem olacaq hər bir bölgəmi rayon mu kənd mi artıq nəysə o sistemdən iqtisadi olaraq faydalanacaq. komunal həyat da bunu tələb edir məncə.